0.5 gramı bile bin dolar! Türkiye'de üretildi!

Özellikle pandemi dönemi tedarikinde büyük sıkıntılar yaşanan, yurt dışında 0.5 gramı 500 ile bin 200 dolar arasında satılan ve ilaç sektörünün çok önemli temel taşlarından olan HPLC kolonlarını Türk bilim adamları Gebze’de üretmeyi başardı. Gebze Teknik Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Ceyhan Gören ve ekibi, uzun süredir üzerinde durdukları çalışmalarının meyvelerini aldı.

“Bağımlılığı ortadan kaldırıyoruz”

Ekibi ilk tebrik eden ise Gebze Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hacı Ali Mantar oldu. Araştırmaları araştırma laboratuvarında bırakmadıklarını ifade eden Rektör Mantar, “Aynı zamanda teknoloji transferi ile de sektöre transfer etmeye çalışıyoruz. HPLC kolonu dediğimiz sarf malzeme, dünyada ilaç ve gıda sanayisinde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bizim hocalarımız bu malzemeyi Türkiye’de üretmeyi başardılar. İnşallah yakın zamanda sektöre yaygın olarak sevk edilmeye başlanacak. Buradaki en önemli nokta yurt dışında 0.5 gramı 500 dolar ile bin 200 dolar arasında değişen bu ürünü biz Gebze Teknik Üniversitesinin içerisinde ürettik ve şu anda sektörde kullanılmaya hazır durumda. Biz bunu ham maddeden başlayarak, sorbent sentezine kadar burada üretiyoruz. Bunların iki tane önemli özelliği var. Birincisi; kritik bir malzeme olması. Bu sayede kritik bağımlılığı ortadan kaldırıyoruz. İkincisi ise ülkeye sağlamış olduğu ekonomik katma değerdir. Birçok sektörde aşıda, ilaçta, çevrede, gıda araştırmalarında kullanılacak. Büyük ölçekte baktığımızda Türkiye ekonomisine çok ciddi bir etkisi olacaktır. Büyük ölçekte baktığımızda Türkiye ekonomisine çok ciddi bir etkisi olacaktır. Sadece ilaç sektöründe değil, diğer sektörlerde de benzer sentezlerin oluşturup, Türkiye ekonomisine çok büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz” dedi.

“HPLC teknolojisi dünya üzerinde kendine inanılmaz şekilde yer buldu”

HPLC ve üretim sürecini anlatan Prof. Dr. Ahmet Ceyhan Gören, “Kromatografi denince aklımıza ilk gelen kişi 1903 yılında bunu derslerinde ilk defa söyleyen Mikhail Semyonovic Tsvet adlı bir Rus bilim insanıdır. Bu tarihten yaklaşık 66 yıl sonra University of Houston tarafından düzenlenen bir kongrede Las Vegas’ta ilk defa tanışıyoruz HPLC ile. O günden bu güne HPLC teknolojisi dünya üzerinde kendine inanılmaz şeklide yer buldu. Özellikle analitik kimyacılar başta olmak üzere bu alana çok ilgi göstermeye başladılar. Bizim için bu teknopark sahasında 2021 başlamış olduğumuz bir çalışma. Biz esasen profesyonel olarak 28 yıldan beri analitik kimya uygulamalarında, HPLC uygulamalarını hayatımızda yaşıyorduk. Çalışma arkadaşlarımızla bir karar verdik ve dedik ki; ‘Biz bu ürünü neden Türkiye’de üretmeyelim?’ Zaman zaman bu ürünün tedarik sıkıntılarında karşı karşıya kaldığımız durumlar oldu. Özellikle Covid-19 döneminde ciddi şekilde tedarik sıkıntıları oldu” diye konuştu.

“Kendi bilgi ve birikimlerimizi buraya nasıl transfer edebiliriz düşüncesine odaklandık”

Bu alanla ilgili kendi bilgi ve birikimlerini nasıl transfer edebileceklerine odaklandıklarını ifade eden Gören, “HPLC sorbentini, 2.25 kolon dolgu sistemlerini burada üretmeye kendimize bir hedef olarak belirledik. HPLC kolon üretiminde temelde üç ana unsur var. Bunlardan bir tanesi HPLC demiş olduğumuz kolonların içerindeki maddemizin sentezlenmesi. Bu, HPLC kolon üretiminin en temel noktasıdır. Biz içerdeki maddeyi kum tanesinden başlayarak, çeşitli sentez aşamalarından sonra hedefimize odaklanmış olduğumuz hangi kolon var ise, o kolonun dolgu maddesini üretilecek şekilde sentezliyoruz. İkinci aşaması, üretmiş
olduğumuz sorbenti bir çelik boru içerisine koymak, onu doldurabilmek. Malzememizi çelik boruya doğru bir şekilde yerleştirmemiz gerekiyor. Bunu yaptıktan sonra da en önemli unsurlardan biri de, her defasında aynı ürünü üretebiliyor olmak. Biz bu merkezde, Gebze Teknik Üniversitesi Teknoparkı'nda yapmış olduğumuz çalışmalarla tüm sistemi ilk kademesinden son kademesine bütün aşamaları burada başarmış durumdayız” şeklinde konuştu.

“Fiyatından çok, bulunabilmesi önemli”

Ürünün fiyatından çok bulunabilmesinin önemli olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ahmet Ceyhan Gören, “Hem fiyatı düşünmek gerekiyor, hem kolonları çok hızlı bulabilmek gerekiyor. Bizim fiyatlarımız şu anda sektörün fiyatlarının çok çok altında. Aşağıda olmasının sebebi kalitesinin kötü olduğu anlamına gelmiyor. Biz üretmiş olduğumuz her bir kolon için uluslararası geçerliliği olan sertifikalarımızı da hazırlıyoruz. Alan kişi bunları görmüş oluyor. Aynı zamanda İlaç endüstrisinin endüstriyel sorbent çözümleri için de yeni ürün ve üretimlerinde çözüm ortağı olamaya başladık, olmaya devam edeceğiz” şeklinde konuştu.