11.000 yıl önceki bir koyunu inceleyen araştırmacılar, karşılarına çıkan detayı fark edince gözlerine inanamadı. 11.000 yıl sonra çobanlar bile şaştı kaldı

Dünyada hayvancılığın yoğun yapıldığı coğrafyalar arasında Türkiye ve komşu ülkeleri de yer alıyor... Geçmişte de çok büyük hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı Anadolu coğrafyası hakkındaki bir detay ise araştırmacıları şaşkına çevirmeyi başardı. 

Trinity College’dan genetikçiler ile LMU Münih ve Bavyera Eyaleti Doğa Tarihi Koleksiyonları'ndan (SNSB) zooarkeologların liderliğindeki uluslararası ve disiplinler arası bir araştırma ekibi, 12 bin yıl boyunca Moğolistan'dan İrlanda'ya uzanan arkeolojik kemiklerden elde edilen 118 genomu analiz ederek bu türün tarih öncesi kültürel yörüngesini deşifre etti. 

11.000 YIL ÖNCEKİ KOYUN İNCELENDİ 

Ekip, 8 bin yıl kadar önce çiftçilerin sürülerini kasıtlı olarak seçtiklerine dair kanıtlar buldu; örneğin kürk rengini kodlayan genler için. 

Koyunlar 11 bin yılı aşkın bir süredir insanların geçim kaynakları ile iç içe geçmiş durumda. Etlerinin yanı sıra evcilleştirilmeleri, insanların protein açısından zengin sütleriyle beslenmelerine ve yünlerinden yapılan sıcak, suya dayanıklı kumaşlarla giyinmelerine yol açtı.

Örneklemdeki en eski koyun çoban köyü olan Türkiye'nin orta kesimindeki Aşıklı Höyük, daha geniş bölgedeki daha sonraki popülasyonların atası gibi görünen genomlara sahip ve 11 bin yıl önce kuzey Bereketli Hilal'in batı kesiminde yabani muflon yakalamalarında bir köken olduğunu doğruluyor.

ÇOBANLAR DA HAYVANLARDA SIRADIŞI OLANLARLA İLGİLENDİ 

Keçilerdeki benzer bir sinyalle birlikte bu, insanların başka bir hayvanın biyolojisini şekillendirdiğine dair en eski kanıt konumunda ve günümüz çiftçileri gibi ilk çobanların da hayvanlarındaki güzel ve sıra dışı olanla ilgilendiğini gösteriyor. 

Özellikle, ekibin yakınında seçilim kanıtı bulduğu ana gen, “KIT” olarak bilinen ve bir dizi çiftlik hayvanında beyaz kürk rengiyle ilişkili olan bir gen olarak biliniyor.

Ayrıca o zamana kadar, Avrupa'dan ve daha doğuda İran ve Orta Asya'dan gelen en eski evcil koyun genomları birbirinden ayrılmıştı. Ancak bu ayrışma, insanların koyunları doğudaki popülasyonlardan batıya taşımasıyla uzun sürmedi. 

UCD Tarım ve Gıda Bilimleri Fakültesi'nde Ad Astra Yardımcı Doçenti ve Trinity Genetik ve Mikrobiyoloji Okulu'nda Yardımcı Doçent olan Dr. Kevin Daly, önde gelen uluslararası Science dergisinde yayınlanan araştırma makalesinin ilk yazarı.

Daly, şunları söyledi: “En çarpıcı keşiflerimizden biri, Bronz Çağı'nda Avrasya steplerinden Avrupa'ya tarih öncesi büyük bir koyun göçünün yaşanmış olmasıdır. Bu, aynı dönemdeki insan göçleri hakkında bildiklerimizle paralellik gösteriyor ve insanların yer değiştirirken sürülerini de beraberlerinde getirdiklerini gösteriyor.”