Bunu çoğu kişi bilmiyor... Emekli olmak için önemli ipucu

İşte emeklilikle ilgili akla takılan sorular ve yanıtları... 

Soru: Sigorta başlangıç tarihim 01.05.1989. Halen sigorta pirimim ödenmektedir. 4/A olarak devam etmektedir. Toplam 5.866 gün mevcut. 4/B olarak da Bağ-Kur 1.539 prim günüm mevcut. Bu durumda ne zaman emekli olurum? Prim günüm dolduysa sigorta primi ödemeye devam edeyim mi? Eğer edersem emekli olduğumda fazla prim ödediğim için emekli maaşım düşer mi? Ali Ekber Güvensoy

Cevap: 1989’un Kasım ayı öncesi sigortalı olarak işe girenler 25 yıl sigortalı olup, 51 yaşını doldurduklarında ve 5.450 gün prim ödediklerinde emekli olabiliyorlar. Bu çerçevede prim gün sayısını doldurmuş, geçmişsiniz. 25 yıllık süreyi de geçmişsiniz. Yaşınızı belirtmemişsiniz. Eğer 51 yaşını doldurduysanız, emekli olabilirsiniz. Maaşınızı da belirtmediğiniz için prim ödediğinizden dolayı maaşınızın düşüp düşmeyeceğine net cevap veremiyoruz.

Ancak asgari ücret ve asgari ücretin biraz üzerinde maaşla çalışıyorsanız, emekli olmayıp çalışmaya da devam ederseniz emekli maaşınız düşer. Eğer tavandan ya da daha üzeri prim ödüyorsanız çalışmaya devam edebilirsiniz, maaşınız da artar.

Soru: Benim 3 engelli çocuğum var. İkisi işitme engelli, birinde ise zeka geriliği var. Engellilerin pil ve cihaz masrafları ağır. Ben SGK’lıyım. Ev aldığım için 1.700 TL aylık ödeme yapıyorum. Eşim ise çalışmıyor. Maaş alma imkanımız var mı? Turgay Sayım

Cevap: Devletin engelli çocuğu olanlara sunduğu bazı yardımlar var. Bunlardan biri engelli yardımı. Buna göre fiilen bakımını gerçekleştirdiği, aynı evde ikamet ettiği, 18 yaşından küçük ve yüzde 40 ve üzeri oranda engelli yakını olanlar bu yardımdan yararlanıyor.
İkincisi ise engelli çocuğu olan ailelere evde bakım ücreti ödeniyor. Ancak bu imkanlardan yararlanabilmek için hanede kişi başına düşen gelir miktarının asgari ücretin üçte ikisinden az olması gerekiyor. Sizin durumunuzda çalışıyorsunuz ve asgari ücret alıyorsunuz. Bu durumda yardımlardan yararlanamazsınız.

Soru: 51 yaşında, emeklilik hakkını kazanacağım. Üç yıl önce işten çıkarıldım. Halen iş bulamadığım için işsizim. Prim ödeme gün sayım emekliliğe yetişmiyor. Emeklilik yaş hakkım dolduğu zaman, eksik primlerimi borçlanıp ödeyerek emekli olabilir miyim? Mehmet Emil Karasu

Cevap: Askerlik sürenizi borçlanarak hizmet borçlanması yapabilirsiniz. Böylece emeklilikte ödenmesi gereken prim gün sayısını öne çekersiniz ve bu sayede de erken emekli olabilirsiniz. Borçlanma karşılığında ödenecek en düşük tutar asgari ücretin yüzde 32’si, en yüksek tutar da asgari ücretin yüzde 32’sinin 7.5 katı. Bu rakamlar arasında kendi belirlediğiniz tutar üzerinden borçlanabilirsiniz.

Yüksek borçlanırsanız emeklilikte alacağınız maaş yansıması olumlu olur. Eğer askerlik borçlanması yapamıyorsanız, emekliliğe prim günü yetmeyenler için isteğe bağlı sigortalı da olabilirsiniz. Eksik günlerinizi dışarıdan ödersiniz. Bu yıl için böyle bir borçlanma yaparsanız 941 lira ile 7 bin lira aylık prim ödeyerek borçlanabilir, böylece yaşınız geldiğinde emekli olabilirsiniz.

Soru: Dokuz aydır işyerinden maaşımı alamadım. İşe 2.5 yıl önce girmiştim. 15 gün önce de işveren hiçbir gerekçe göstermeden işten çıkardı. Tazminat da ödemedi. İşten çıkaracağına dair bir bildirimde de bulunmadı. İşten çıkarılırken yazılı bir belge de vermediler. Ne yapmam gerekiyor? İsmail Sarıkol

Cevap: Bu durumda işverene dava açmanız gerekiyor; hem alamadığınız 9 aylık maaşınızı hem de 2.5 yıllık kıdem tazminatını alabilmeniz için.

Soru: 25 yaşındayım. Doğuştan tek böbreğim var. Dört yıla yakındır çalışıyorum ve 1452 günlük de prim ödemem var. Malulen emekli olabilme imkanım var mı? Sertel Doğukeş

Cevap: Malulen emeklilik için çalışan sigortalının çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmesi halinde malulen emekli olunuyor. Yani, maluliyetin çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkması gerekiyor.

Siz ise doğuştan tek böbreklisiniz ve çalışmaya da bu şart altında başlamışsınız. Yine de malulen emekli olabiliyorsunuz ancak şartlar farklı. Yaş şartı aranmıyor ve sigortalılık süresi 15 yıl olduğunda, 3600 de prim ödeme gün sayısı dolduğunda emekli olabilirsiniz. Sizin durumunuzda 2148 prim gün sayınız eksik. Emeklilik için 5 yıl 8 ay daha çalışmanız gerekiyor.

Soru: Annem bu yılın üçüncü ayında 7000 bin gün primi dolduruyor. 10.07.1962 doğumlu. Ne zaman emekli olur? Mehmet Yurdakul

Cevap: Sigorta başlangıç tarihini yazmamışsınız. Eğer 1999 ile Nisan 2008 arası sigorta girişi varsa 20 yıl sigortalılık süresi ve 7000 gün prim ödemesi ile 58 yaşında emekli olabilir. Nisan 2008 sonrası ilk sigorta giriş tarihi ise 25 yıl sigortalılık süresi, 7200 prim gün sayısı ve 58 yaşında emekli olabilir. Bu şartlarda anneniz 58 yaş şartını yerine getiriyor. Nisan 2008 öncesinde işe girişi varsa hemen emekli olabilir, sonrasında girişi varsa 200 gün sonra emeklilik için başvurabilir.

Soru: 22.08.1972 doğumluyum. 2.2.1987 sigorta başlangıç, 2.2.1988 tarihinde pirim başlangıcım, 1999 yılına kadar 2728 günüm var. 1260 da çocuk borçlanması yapıp, kaç yaşında emekli olurum. Nuray Suluhan

Cevap: İşe giriş tarihinize göre 20 çalışma yılını tamamlamanız, 5225 prim gün sayısını doldurmanız ve 44 yaşını da doldurmanız halinde emekli olunuyor. Ancak sizin prim gün sayınız 2728, 1260 da çocuk borçlanması yapsanız 3988 prim sayısı oluyor. Yani, 1237 prim gününe ihtiyacınız var. Ayrıca 20 sigortalılık yılını da doldurmanız gerekiyor. Bugün çalışmaya başlarsanız 6 yıl 5 ay sonra emekli olabilirsiniz.

Soru: Kapıcı maaşlarını da brüt ve net yazar mısınız? Suat H. Arslan

Cevap: Apartman görevlilerinin (kapıcılar) 2020’de uygulanacak net asgari ücretin hesabı şöyle: 2.943 liralık asgari ücretten 412.02 lira (yüzde 14 SGK primi), 29.43 lira (yüzde 1 işsizlik sigorta primi) kesilecek. Toplam kesinti tutarı 441.45 lira ediyor. Kapıcıya ödenecek asgari ücret 2.501.55 lira. Kapıcılar damga vergisinden muaf tutuluyor. Apartman görevlisinin apartmana maliyeti ise şöyle: 2.943 lira asgari ücretten 456.17 lira (yüzde 15.5 SGK işveren primi), 58.56 lira (yüzde 2 işsizlik sigortası primi) kesilecek. İşverene maliyeti 3.458.03 lira oluyor.