Bütçe ağustosta fazla verdi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ağustos 2019'a ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, ağustosta bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34,1 artarak 94,3 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 23,2 artışla 93,7 milyar lira oldu.

Ocak-ağustos döneminde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21,6 yükselerek 590,7 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde 22,8 artarak 658,8 milyar lira olarak kayıtlara geçti.

Böylece, merkezi yönetim bütçesi ağustosta 576 milyon lira fazla, ocak-ağustos döneminde ise 68,1 milyar lira açık verdi.

Geçen yıl ağustosta bütçede yaklaşık 2,5 milyar lira faiz dışı fazla verilirken, bu yılın aynı ayında 11,4 milyar liralık faiz dışı fazla oluştu.

Merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen toplam 960 milyar 976 milyon liralık ödenekten geçen ay 93 milyar 712 milyon lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 76 milyar 94 milyon lira olmuştu.

Geçen ay faiz hariç bütçe giderleri için öngörülen toplam 843 milyar 659 milyon lira ödeneğin yüzde 9,8'i kullanılarak 82 milyar 847 milyon lira harcandı. Ağustosta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20,8 artarak 20 milyar 88 milyon lira olarak gerçekleşti. Personel giderleri için bütçede öngörülen 247 milyar 303 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20,9 artarak 3 milyar 475 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 43 milyar 375 milyon lira ödeneğin yüzde 8'i harcandı.

Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 67 milyar 551 milyon liralık ödeneğin yüzde 8,7'si geçen ay kullanıldı. Söz konusu ayda mal ve hizmet alımı gideri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 32,5 artışla 5 milyar 867 milyon lira olarak gerçekleşti.

Cari transferler geçen ay Ağustos 2018'e göre yüzde 27,6 artarak 44 milyar 324 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 391 milyar 337 milyon lira ödeneğin yüzde 11,3'ü harcandı. Söz konusu ayda, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 27 milyar 966 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 2 milyar 376 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 1 milyar 447 milyon lira, mahalli idare payları 6 milyar 715 milyon lira olarak gerçekleşti.

Ağustosta 6 milyar 804 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 1 milyar 72 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 216 milyon lira oldu. Faiz giderleri ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31,7 artarak 10 milyar 866 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

- Bütçe gelirleri

Geçen yılın ağustos ayında 70 milyar 293 milyon lira olan bütçe geliri, bu yılın aynı ayında yüzde 34,1 artarak 94 milyar 288 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri tahsilatı yüzde 9,3 artışla 66 milyar 620 milyon lira oldu.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri ağustosta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 231,9 artarak 25 milyar 783 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri geçen ay 1 milyar 529 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 356 milyon lira olarak kaydedildi.

Vergi türleri itibarıyla gerçekleşmelere bakıldığında, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 30,3, gelir vergisi yüzde 20,1, harçlar yüzde 19,3, özel tüketim vergisi yüzde 15,8, damga vergisi yüzde 14,8, kurumlar vergisi yüzde 9,2 ve ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 2,4 artarken dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 18 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 14 arttı.

- Ocak-ağustos dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçesi, ocak-ağustos döneminde 68 milyar 106 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı açık 1 milyar 223 milyon lira oldu.

Geçen yılın ocak-ağustos döneminde 536 milyar 498 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 22,8 artarak 658 milyar 812 milyon liraya yükseldi. Ocak-ağustos döneminde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 21,2 artışla 589 milyar 483 milyon lira olarak hesaplandı.

Söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 38,1 yükselerek 69 milyar 329 milyon liraya çıktı.

Geçen yılın ocak-ağustos döneminde 485 milyar 736 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 21,6 artarak 590 milyar 706 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 5,5 artışla 432 milyar 685 milyon lira oldu.

Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 141,8 artışla 140 milyar 268 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ocak-ağustos döneminde 12 milyar 796 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 4 milyar 956 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Vergi türleri itibarıyla ocak-ağustos dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, geçen yılın aynı dönemine göre banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 31,6, gelir vergisi yüzde 17,9, damga vergisi yüzde 10, kurumlar vergisi yüzde 7 ve ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 3,3, harçlar binde 4 oranında artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 13 ve özel tüketim vergisi yüzde 1,2 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 9,2 artış gösterdi.

- Personel giderleri

Personel giderleri, ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 artarak 167 milyar 351 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29,3 artışla 28 milyar 594 milyon lira olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,5 yükselerek 45 milyar 691 milyon lirayı buldu.

Bu dönemde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,3 yükselişle 273 milyar 707 milyon lira olarak belirlendi. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 140 milyar 942 milyon liralık transfer yapıldı. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33,6 artışı ifade ediyor.

Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı 14 milyar 339 milyon lira oldu.

Ocak-ağustos döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 13 milyar 368 milyon lira, mahalli idare payları 47 milyar 811 milyon lira olarak belirlendi.

Söz konusu dönemde 46 milyar 892 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 10 milyar 642 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderlerinin 16 milyar 605 milyon lira olarak gerçekleştiği ocak-ağustos döneminde, faiz giderleri de yüzde 38,1 artarak 69 milyar 329 milyon liraya yükseldi.