Zam açıklaması: Asgari ücret 5 bin lirayı aşacak

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in tüm çalışanların maaşına yansımayacağını açıkladığı yeni düzenleme hazırlıklarının ardından gözler Temmuz ayı için 84 milyonu ilgilendiren zam oranlarına çevrildi. Asgari ücrete yapılacak zammın asgari ücret üzerinde ücretle çalışanlar için de artışı gündeme getirmesi bekleniyor. Yüzde 10'luk zamma göre net asgari ücret 4678,3 lira (brüt 5505,4 lira), yüzde 20'lik zamma göre de 5103,6 lira (brüt 6004,8 lira)olacak. Yeni asgari ücretle birlikte çalışma ve sosyal güvenlikte birçok ödeme kalemi yeniden belirlenecek, en düşük aylık ihbar, kıdem tazminatı, emzirme yardımı da artacak.

Temmuz ayında asgari ücretin artmasıyla kıdem tazminatları son brüt maaş üzerinden hesaplanacak. İşten ayrılanlar için hesaplamada yeni asgari ücretin brüt rakamı geçerli olacak. Asgari ücret bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirleniyor, işveren bu ücretin altında ödeme yapamıyor.

Milyonlarca çalışanı ve dolaylı olarak da tüm vatandaşları ilgilendiren asgari ücrette ikinci zam başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:

1- Asgari ücrette Temmuz zammı ne kadar olacak?

Asgari ücret bir insanın en temel ihtiyaçları olan yiyecek, barınma, ısınma, giyecek gibi ihtiyaçlarını karşılaması için alınan en düşük ücrettir. Asgari ücret her yıl ülke ekonomisi, gerçekleşen ve hedef enflasyon, yaşam maliyeti, refah payı gibi parametreler de göz önüne alınarak belirlenir. Asgari ücret zammı Ocak ayında yüzde 50,5 artışla brüt 5004 lira (net 4253 lira) olmuştu. Temmuz ayında yapılacak ara zam oranı üzerinde çalışmalar geçen hafta başladı. Artışta 4 Temmuz'da açıklanacak Haziran ayı enflasyonu ile birlikte ortaya çıkacak 6 aylık zam oranı belirleyici olacak. Henüz net olmamakla beraber beklenti yüzde 10-20 Aralığında olacağı yönünde. Temmuz ayında yüzde 20 artışa gidilmesi durumunda asgari ücret brüt 6004 lira olacak.

2- Asgari Ücret Tespit Komisyonu aylık belirleyebilir mi?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın teklifi üzerine Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplanıp yeni asgari ücreti her zaman belirleyebilir. Bu ister yıllık ister aylık belirleyebilir. Bunun üst sınırı iki yıllıktır. Ücret belirlenirken ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durum, ücretliler geçinme indeksleri, geçim şartlarını da göz önünde bulundurulur.

3- Asgari ücretin belirlenmesinde sosyal yardımlar hesaba katılıyor mu?

Asgari ücretin ödenmesinde işveren tarafından işçiye ödenen ek ücretler ve sosyal yardımlar dikkate alınmıyor.

4- Asgari ücrete ara zam işverenin maliyetini artıracak mı?

Yılın başında asgari ücrette gelir vergisi kaldırıldı. Brüt asgari ücrette 760 lira prim kesintisi bulunuyor. İşveren açısından da 876 liralık prim maliyeti bulunuyor. Asgari ücrete ara zam durumunda işverene prim desteği de değerlendiriliyor. SGK priminin devlet tarafından karşılanarak bu tutarın asgari ücrete eklenmesi yönünde. Bu formülle de asgari ücret 5 bin lirayı geçecek.

5- Asgari ücrete yapılan zam kimleri etkileyecek?

Asgari ücret artışı, işverenlerden Genel Sağlık Sigortalılar'a, isteğe bağlı sigortalılardan evde tarhana yapan bayanlara, işsizlik sigortası alanlardan yurtiçi ve yurtdışı borçlanma yapanlara kadar birçok kişiyi etkiliyor. Asgari ücretlinin kıdem ve ihbar tazminatı tutarları artacak. İşsizlik ödeneği ile kısa çalışma ödeneğinin tavanı artacak.

6- Asgari ücretteki artış bütün iş kollarını kapsayacak mı?

Asgari ücret, bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirleniyor. İş kollarına, işçinin yaşına göre ayırım söz konusu değil. Linyit, taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek asgari ücret de normal asgari ücretin iki katından az olamaz.

7- Asgari ücret ayda kaç gün üzerinden hesaplanır?

Ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılıyor. Saatlik ücret aylık 30 iş günü üzerinden hesaplanır. Haftada 1 gün yasal bağlamda zorunlu ücretli izin ve 45 saatlik haftalık standart çalışma saati vardır. Haftalık çalışma saati haftanın diğer günlerine yayıldığında günlük mesai 7.50 saattir.

8- Asgari ücret sadece İş Kanunu kapsamında çalışanları mı kapsıyor?

Sadece İş Kanunu kapsamında olanlara değil, deniz-basın iş kanunları ile Borçlar Kanunu'na tabi olarak çalışan işçilere de ödenecek ücret asgari ücretin altında olamaz.

9- İşveren asgari ücretin altında ödeme yapabilir mi?

İşçilere belirlenen asgari ücretten düşük ücret ödenemez. İş akitlerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konamaz, konulsa bile geçerli olmaz. Belirlenen asgari ücreti ödemeyen veya eksik ödeyen işveren vekiline idari para cezası uygulanıyor.

10- Asgari ücret artınca neler değişecek?

İşsizlerin aldığı maaş aynı oranda artacak. Emeklilik için doğum ve askerlik borçlanması yapanların ödeyecekleri miktarlarda artış olacak. İş göremezlik ödeneğinde artış yaşanacak. Yaşlılık, evde bakım, engelli maaşları da ara zamla birlikte artacak.

Kaynak: Sabah