Cari denge nedir? Cari açık ne demek? Ülkenin cari açık vermesi ne ifade eder?

Bir ülkenin toplam mal ve hizmet ihracatı ile aynı kalemlere yönelik ithalatı arasındaki ilişki cari denge kavramıyla açıklanır. Peki, Cari denge nedir? Cari işlemler dengesi olarak da bilinir. Cari işlemler dengesi bir ülkenin ekonomik durumu ve gelişmişliğiyle ilgili önemli bilgiler verir. Cari işlemler dengesi verileri her ülkenin Merkez Bankası tarafından belli dönemlerde açıklanır. Cari açık ne demek? Ülkenin cari açık vermesi ne ifade eder? İşte tüm detaylar...

CARİ DENGE DÖRT SINIFTA DEĞERLENDİRİLİR

Cari işlemler dengesi; hizmetler dengesi, ithalat – ihracat dengesi, yatırım gelirleri ve cari transfer dengelerinin toplamını ifade eder.

Bu nedenle 4 ayrı sınıfta incelenmelidir.

• Dış ticaret dengesi (ihracat ve ithalat dengesi)
• Hizmetler dengesi
• Yatırım gelirleri dengesi
• Transfer gelirleri dengesi

Dış Ticaret Dengesi

Bir ülkenin yurt dışından ithal ettiği mallar için yaptığı döviz ödemeleri ile yurt dışına sattığı mallardan elde ettiği döviz gelirleri arasındaki fark dış ticaret dengesini ortaya koyar. Dış ticaret dengesi hesaplamalarına genel olarak tüm mal ve hizmetler dâhil edilebilir.

Ülkeler zaman zaman cari açık verir. Bunun en birincil sebebi dış ticaret açığı yaşanması yani dış ticaret dengesinin bozulmasıdır. Dış ticaret dengesi ithalatla ödenen döviz ile ihracatla alınan döviz arasındaki farkın fazla olmasıdır.

Hizmetler Dengesi

Bir ülkenin yurt dışına sağladığı hizmetler ile yurt dışından aldığı benzer hizmetlere harcadığı ücret arasındaki fark hizmetler dengesi kavramıyla açıklanır.
Bu hizmetler genellikle ulaşım, haberleşme, inşaat, teknolojik hizmetlerdir.

Yatırım Gelirleri Dengesi

Bir ülkenin vatandaşlarının yurtdışından elde ettiği gelir ile yurtdışındaki yatırımcılara ödenen ücret arasındaki fark yatırım gelirleri dengesi olarak ifade edilir.

Transfer Gelirleri Dengesi

Ülke dışına karşılıksız gönderilen paralar ile yurtdışından karşılıksız gelen para arasındaki fark transfer gelirleri dengesini ortaya koyar.

CARİ AÇIK NE DEMEKTİR?

Cari dengenin yatırım gelirleri dengesi, dış ticaret dengesi, hizmetler dengesi ve transfer gelirleri dengesi ile ifade edildiğine değinildi.

Cari açık ise bahsi geçen gelirlerin, giderlerden az olduğunu ifade eder. Cari açığın oluşmasının en temel sebebi dış ticaret açığıdır. Ülkenin ithal ettiği mal ve hizmetlerin gideri, ihraç ettiği mal ve hizmetlerin giderinden fazla olursa dış ticaret açığı oluşur.

Dış ticaret açığı, cari açığın oluşmasındaki temel unsurlardan birisi olsa da tek sebebi değildir. Yatırım gelirleri ve transfer gelirleri dengesi gibi diğer cari denge unsurlarının negatife düşmesi de yine cari açığın oluşmasına neden olur.

ÜLKENİN CARİ AÇIK VERMESİ NE İFADE EDER?

Cari işlemler dengesi bir ülke ekonomisi ve gelişmişliği hakkında bilgi sahibi olmak için yeterli veriyi sunar. Ülkeler zaman zaman cari açık verir. Cari açık veren bir ülke ise uzun vadede büyük ekonomik sıkıntılar yaşar. Ülkenin ürettiğinden fazlasını harcaması olarak ifade edilen cari açık, üretmemeye devam eden ülke için uzun vadede ciddi sorunlar yaratır. Bu nedenle ülkeler cari açığı kapatmak için genelde ithalata dayalı politikalar yerine küresel pazarlarda rekabet edebilecek düzeye gelmeye çalışarak ihracata yönelirler.

AZ GELİŞMİŞ ÜLKELER CARİ AÇIK VERİR

Genellikle az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler cari açık verir. Artan nüfusa rağmen üretimin yeterli düzeyde olmaması tüketimin artması, alt yapı ve teknolojide yetersizlikler ülkelerin küresel piyasadaki yer edinmemesine ve sürekli olarak cari açık vermesine neden olur.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ CARİ AÇIĞI

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın açıklamalarına göre 2021 yılında 14,88 milyar dolarlık cari işlemler açığı oluştu.

Küresel sorunlar, göçler ve savaşlarla nüfusu sürekli artan ve yeterli üretim mekanizmalarına sahip olmayan ülkenin cari açığı herhangi bir önlem alınmazsa sürekli olarak artacaktır. Önlem olarak üretim faaliyetlerinin arttırılması, ihracata yönelik yatırımların teşvik edilmesi gerekir.

CAN MUTABAKANİ