Moskova'da İdlib için ateşkes anlaşması

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova'da kritik İdlib görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenledi.

Putin yapmış olduğu açıklamasında, 'Kritik durumlarda her zaman uzlaşabilmeyi başarabiliyorduk. Çözümler üretebiliyorduk. Bugün de öyle oldu' dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'Öncelikle en kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek ardından birlikte kararlaştıracağımız adımları süratle atacağız" diyerek, "Bu gece 00:01'de ateşkes yürürlüğe girecektir' ifadelerini kullandı.

Ortak açıklamalar sonrası Türkiye ve Rusya dışişleri bakanlarınca anlaşma metni okundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle

-Öncelikle sayın Putin'e daveti için teşekkür ederim.

-Putin ile üzerinde anlaşmaya vardığımız ve varamadığımız tüm meseleleri konuştuk. 

-Bugün görüşmelerimizde özellikle Suriye ve İdlib'deki gelişmeleri ele aldık. Yaklaşık 6 saat sürdü. 

-2018 Eylül ayında Putin'le Soçi'de vardığımız mutabakatla İdlib'de bölgeye yönelik saldırılar mutabakatla engellenecekti.

-İdlib'de tesis ettiğimiz sükünet geçen dönemde gerçekleşen saldırılarla bozulmuştur.

-Bu bölgede yaşayan 4 milyon insanı terörirst ilan edip ağır bombardıma bırakılmasını kabul etmemiz mümkün değildir.

-Rejim'den kaçan 1,5 milyon bölge halkı sınırlarımıza yığılmıştır. Türkiye böyge bir tehdit karşısında eli kolu bağlı kalacak değildir.

-İdlib mutabakatının bozulmasına yol açan gelişmelerin birinci derecede sorumlusu, saldırganlığı ile bölge istikrarını hedef alan rejimdir

-Bu gece 00.01 itibariyle ateşkes yürürlüğe girecektir.

-En kısa sürede ateşkesi gerçekleştirecek, ardından birlikte kararlaştıracağımız diğer adımları süratle atacağız.

-Rejimin esas amacının İdlib'i belirli bir kesim açısından insansız hale getirmek ve oluşturduğu göç baskısı ile Türkiye'yi zora sokmak olduğu açıktır.

-Türkiye, bu süreçte rejimin yapabileceği her türlü saldırıya tüm gücüyle ve tüm sahada cevap verme hakkını saklı tutacaktır

-Rejimin askerlerimizi hedef alan saldırganlığıyla yaşanan üzücü hadiseler sonrası İdlib'de yeni bir statünün oluşturulması kaçınılmazdır.

-Rusya ile aramızdaki iş birliği ruhu, Suriye'deki ihtilafa son verilmesine yönelik uluslararası çabalara emsalsiz bir katkı sağlamıştır

-Siyasi süreç ve Fırat'ın doğusu gibi boyutları da bulunan çalışma ilişkimizi derinleştirerek sürdürmeyi arzu ediyoruz.

-Suriye krizine, bu ülkenin toprak bütünlüğü ve siyasi birliği temelinde bir çözüm bulunana kadar Türkiye, Soçi Mutabakatı dahil bölgedeki inisiyatifleri sürdürmekte kararlıdır. Bir kez daha Cenevre'de kurulan müzakere masasının kalıcı barış ve istikrarın yegane anahtarı olduğunu belirtmek istiyorum.

Putin'in açıklamaları

Bugün Suriye'deki durumu ele aldık. Düzenli olarak Suriye Hükümet rejimi ve yerel halk ateş altında tutulmaktadır.

-1 Mart'ta saldırı girişimi yaşandı. Yılbaşından beri saldırı sayısı 15 olarak kaydedildi. Fiilen militanlar çatışmaları tetikleyebilirler.

-Türk askerleri arasında da kayıplar vardır. Cumhurbaşkanı ve Türkiye'ye taziyelerimizi ilettik.

Kritik durumlarda her zaman elde edilen mutabakatlara dayanarak her zaman uzlaşabilmeyi başarabiliyorduk.

-Çözümler üretebiliyorduk. Bugün de öyle oldu. Bugün ülkelerimizi Astana çerçevesinde devam ettiriyoruz. Astana süreci suriye sürecine önemli çözüm sağladı.

-Görüşmelerimizin neticesinde ortak bir belge hazırladık. Dışişleri bakanları bu belgeyi beyan edecekler.

-Erdoğan'la 6 saatlik görüşmenin sonucu olarak bu belgeyi hazırlamış olduk.

-İdlib bölgesinde çatışmaları durduracağını ve sivillerin azaplarına son vermesine yardımcı olacak.

-Tüm itilaflar arasında diyalog kurulmasına yardımcı olacak.

Türkiye ve Rusya dışişleri bakanlarınca okunan anlaşma metni şöyle:

Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu, Suriye Arap Cumhuriyeti’ndeki ateşkes rejiminin uygulanmasının garantörleri olarak (bundan sonra taraflar olarak anılacaktır),

Suriye Arap Cumhuriyeti’nde Gerginliği Azaltma Bölgeleri Oluşturulmasına İlişkin 4 Mayıs 2017 tarihli Muhtıra ve İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin 17 Eylül 2018 tarihli Muhtıra’yı hatırda tutarak, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne olan kuvvetli taahhütlerini yineleyerek,

Terörizmin tüm tezahürleriyle mücadele ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından terörist olarak tanımlanan tüm grupların ortadan kaldırılması yönündeki kararlılıklarını yinelerken, sivillerin ve sivil altyapının hedef alınmasının hiçbir şekilde mazur görülemeyeceğini kabul ederek, 

Suriye ihtilafının askeri çözümünün olamayacağının ve ihtilafın yalnızca Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde, Birleşmiş Milletler’in kolaylaştırıcılığında, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararıyla uyumlu siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğinin altını çizerek,

İnsani krizin daha da kötüleşmesinin önlenmesinin, sivillerin korunmasının, ihtiyaç sahibi tüm Suriyelilere önkoşulsuz ve ayrım gözetmeksizin koruma ve insani yardım sağlanmasının, keza ülke içinden yerinden edilmelerin önlenmesi ile mültecilerin ve ülke içinde yerinden edilen kişilerin güvenli ve gönüllü olarak Suriye'deki asıl ikamet yerlerine geri dönüşlerinin kolaylaştırılmasının önemini vurgulayarak,

Aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:

1- İdlip gerginliği azaltma bölgesindeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart 2020 tarihinde saat 00:01’den itibaren durdurulacaktır.

2- M4 karayolunun kuzeyinde 6 km ve güneyinde 6 km derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecektir. Güvenli koridorun işleyişine dair ayrıntılı esas ve usuller, Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlıkları arasında 7 gün içinde kararlaştırılacaktır.

3- Türk-Rus ortak devriyeleri, 15 Mart 2020 tarihinde M4 karayolunun Trumba’dan (Serakib’in 2 km batısı) Ain-Al-Havr’a kadar olan kesimi boyunca başlatılacaktır.

İşbu Protokol, imzalandığı anda yürürlüğe girer. Türkçe, Rusça ve İngilizce üç örnek olarak ve eşit yasal geçerliliği olacak şekilde 5 Mart 2020 tarihinde Moskova’da imzalanmıştır."

İki lider başbaşa görüşme öncesi açıklama yapmıştı

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları şöyle:

Bu görüşmeyi Türkiye'de yapacaktık. Sizin davetiniz üzerine burada gerçekleştiriyoruz. İdlib müzakereleri sebebiyle bir araya gelişmiz büyük önem arz ediyor. Bölgede sıkıntı büyük. Biliyorum ki şu anda dünyanın gözü burada. Bugün burada atacağımız adım alacağımız isabetli kararlar bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır. Türkiye Rusya ilişkilerinin tavan yaptığı bir dönemi yaşıyoruz.

Putin'in açıklamaları ise şöyle:

Suriye'de hayatını kaybeden Türk askerleri için başsağlığı diliyorum. Hiçbir kimse Suriye askerleri dahil olmak üzere orada Türk askerlerinin bulunduğunu bilmiyorlardı. Suriye ordusunun gerçekten ciddi kayıpları var. Tüm bunlardan dolayı bu olayın bir daha tekrarlanmaması, Türk Rus ilişkilerine zarar vermemesi için görüşmelere devam etmemizde fayda var. Gelişmelerin Türkiye ve Rusya ilişkilerini zedelememesi için Suriye konusunda tüm alanları ele almamız gerekiyor.

Görüşme 2 saat 40 dakika sürdü

İki liderin baş başa görüşmesi 16.50'de sona erdi.

Heyetler arası görüşme sona erdi

Saat 19.50 itibariyle Moskova'da heyetler arası görüşme de sona erdi.