Denizli'de 9 milyon yıllık mamut fosili!

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Ahmet İhsan Aytek başkanlığında, Ege ve Pamukkale üniversiteleri ile Paris Doğa Tarihi Müzesinden paleoantropolog ve paleontolog ile jeologların da içinde bulunduğu akademisyen ekip, Denizli'de başlattıkları yüzey araştırmalarını sürdürüyor.

Farklı bölgelerde devam eden araştırmalarda, 1,2 ila 9 milyon yıl önce yaşadıkları tahmin edilen 8 farklı hayvan fosili tespit edildi. Miyosen dönem olarak 9 ila 7 milyon yıl öncesine tarihlendirilen döneme ait 3 farklı boynuzlugil ile bir zürafa fosili bulunurken, pleyistosen dönem olarak 1,2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen at, geyik, gergedan ve mamut fosili bulundu.

Bilim insanları, fosillerin, Denizli'de 2002 yılında bulunan Anadolu'nun en eski insanı ile aynı döneme tarihlenmesinin insanların hayvanlarla etkileşimi açısından önemli olduğuna dikkati çekiyor.

Dr. Öğretim Üyesi Aytek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Denizli'de 2017'den beri yaptıkları yüzey araştırmalarında birçok hayvana ait fosil bulduklarını hatırlattı.

Yürüttükleri araştırmalarda tür sayısını zenginleştirdiklerini, faunaya yeni canlılar eklediklerini belirten Aytek, şöyle konuştu:

"Bu fosilleri iki farklı zaman diliminde değerlendiriyoruz. Birincisi, 'miyosen dönem' olarak adlandırdığımız 9 ila 7 milyon yıl öncesine tarihlendirilen döneme ait fosiller. Geçtiğimiz yıllarda bulduğumuz birçok fosile ilave olarak bu sene Tavas ve Çal ilçelerinde boynuzlugillerden 3 ve bir zürafa olmak üzere 4 farklı hayvan tespit ettik.

İkincisi ise buzul çağı olarak da bilinen 'pleyistosen dönem.' Burada 4 hayvan bulduk. Bunlar at, geyik, gergedan ve mamut. Bu sene bizim için en önemli buluntu mamut ve gergedan fosilleri oldu. Özellikle gergedan ve mamut çok önemli. Zira bu dönem için gergedan buluntusu Anadolu'da çok az. Dolayısıyla bunlar Anadolu'nun da faunasını zenginleştiriyor. Bu fosiller bize buz devrinin hüküm sürdüğü pleyistosen dönemde Denizli'de mamutların da dolaştığını gösteriyor."

Buldukları mamut fosilinin alt çeneden ibaret olduğuna dikkati çeken Aytek, Avrupa'da bile bu kadar iyi korunmuş bir alt çene olmadığını, bu açıdan önemli bir keşfe ulaştıklarını dile getirdi.

Mamut fosilini 1,2 milyon yıla tarihlendirdiklerini anlatan Aytek, şunları kaydetti:

"Mamut ve geyik insanlar için önemli av hayvanları. Yine 1,2 milyon yıl tarihi Anadolu'da bulunan en eski insana denk geliyor. O da 2002'de Denizli'nin Honaz ilçesinde bulunmuştu. Bu fosillerin tarihi Denizli'de daha önce bulunan Anadolu'nun en eski insanı ile aynı zamana denk gelmesi yönüyle ayrı bir önem taşıyor. Biz burada yapacağımız çalışmalarla bu hayvan sayısını, fosil sayısını artırarak insan-hayvan etkileşimini de daha net bir şekilde ortaya koymak istiyoruz."

Buldukları fosillerle tür sayısının 22'ye çıktığını ifade eden Aytek, Denizli'nin özellikle pleyistosen dönem açısından Anadolu'nun en zengin faunasına sahip olduğunun altını çizdi.

Bu seneki en önemli keşiflerinin muhtemel bir kazı alanının bulunması olduğunu anlatan Aytek, şöyle dedi:

"Daha önce Tavas ilçesinde çok iyi korunmuş birçok hayvan bulmuştuk ancak bu fosiller hep akıntı ile taşınmış şekildeydi. Onun için fosillerin asıl kaynağını bilemiyorsunuz. Bu yılki arazi çalışmamızda fosillerin tabakalaştığı alanı bulduk ki bu da bizim kazı yapabilmemiz için önemli bir veri sağlıyor. Bununla ilgili çalışmalara başladık. Bu çalışma hem bölge halkı ve Denizli turizmi için kazanım olacak. Zira Denizli'de arkeolojik kazı çok var ancak fosil kazısı da bu çeşitliliği artıracaktır. Anadolu'da birçok fosil kazısı var ama bunlar genelde Orta Anadolu'da yoğunlaşmış vaziyette."

Tavas'ta bulunan fosillerin 9 ila 7 milyon yıl arasında değişen bir tarihsel süreçte yaşadığını vurgulayan Aytek, bundan sonraki çalışmaları buraya yönlendirdiklerini söyledi.

Doktor Öğretim Üyesi Aytek, Denizli'de bir doğa tarihi müzesi açılması için yeterli düzeyde fosil materyale sahip olduklarını sözlerine ekledi.