Faiz nedir, nasıl belirlenir? Faiz ne anlama geliyor? Faiz çeşitleri nelerdir negatif, banka, kredi, mevduat faiz...

Genç yaşlardan itibaren gündelik hayatın içinde duyduğumuz bir terim “faiz”. Ekonomi gündeminden düşmeyen Faiz nedir, nasıl belirlenir? sorularına yanıt aranıyor. Faiz vermek, faiz almak, faizli gibi kelimeler her ne kadar sık kullanılsa da, faiz tam olarak ne anlama gelir pek çok kişinin halen merak ettiği bir konu. Peki, Faiz ne anlama geliyor? Özellikle son zamanlarda gerek Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası gerek de FED tarafından verilen faiz kararları gündemi takip eden herkesin faiz hakkında fikir sahibi olmasını sağladı. Faiz çeşitleri nelerdir negatif, banka, kredi, mevduat faiz... İşte detaylar...

CAN MUTABAKANİ

FAİZ NEDİR, NASIL BELİRLENİR?

Bir tarafın diğer tarafa borç verdiği durumlarda paranın fiyatına verilen isimdir faiz. Yani borç alındığında borç ödenirken yaşanan borç verenin gelir elde etmesi durumudur. Borç verilen değerin illa para olması da gerekmez.

FAİZ NE ANLAMA GELİYOR? 

Tasarruf sahibi bir tarafın mevzubahis tasarrufa ihtiyacı olan başka bir tarafa belirli bir süre zarfında kullanım için talep ettiği bedele faiz denir. Geleneksel kısaca anlatımı borç alınan paranın geri ödenirken kirası ile birlikte ödenmesi şeklindedir. Finansal piyasalar açısından bakılacak olursa her zaman doğrudan borçlara değil zaman zaman doğrudan olmayan borçlara ve para harici borçlara da faiz ödenir.

Emek, ham made ve sermaye gibi üretim faktörleri arasından sermayenin getirisine faiz denir. Faiz ikiye ayrılır.

• Reel Faiz

Enflasyondan yani fiyat artışlarından arındırılarak hesaplanan faize verilen isimdir.

• Nominal Faiz

Reel faizin aksine enflasyon oranından arındırmadan hesaplanan faiz çeşidine verilen isimdir.

SIKÇA KULLANILAN FAİZ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Faizin anlamı değişmez olsa da özellikle bankalar tarafından uygulanan faizlerin isim ve kapsamları değişmektedir. Faizler genelde borç alınan sermayenin miktarına, vadesine ve yapısına göre farklılık gösterir. En sık kullanılan faiz çeşitleri aşağıdaki gibidir:

• Banka Faizleri
• Devlet Faizleri
• Kredi Faizleri
• Mevduat Faizleri
• Gösterge Faiz
• Tahvil ve Bono Faizleri
• Negatif Faiz

Sadece Negatif Faiz diğerlerinden farklı bir anlama gelir. Negatif faiz devletin merkez bankasının diğer bankalara uyguladığı faizin adıdır. Merkez bankasına para yatıran bankalar yatırdıkları paralar için faiz ödemesi almaz aksine faiz ödemesi yapar.

FAİZ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Faiz bir ülkenin ekonomisinde çok yaygın ve önemli bir rol oynar. Borç alıp vermeyi ve ticareti yönettiği gibi devletler tarafından da piyasaya yön vermek için kullanılan bir araçtır. Faizlerin çeşitleri ve kapsamları ödünç alınan tasarrufa, vadeye ve uygulanacak olan faiz oranına göre değişiklik gösterebilir.