İsrail'de iktidar ile ordu arasında "yargı" krizi: Netanyahu ses yükselti; kurmaylar "uyarmak görev" dedi

İsrail'de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun, hükümetin yargı düzenlemesini protesto için gönüllü yedek askerlerin görevi bırakması hakkında kamuoyuna açıklama yapan İsrail ordusundaki kurmaylara, "Neden böyle manşetler veriyorsunuz? Görünen o ki ülkeyi ordu yönetiyor" ifadeleriyle sesini yükselttiği iddia edildi.

İsrail Hükümeti Basın Ofisi'nden yapılan yazılı açıklamaya göre Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant, Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tzachi Hanegbi, İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Hava Kuvvetleri Komutanı Tomer Bar ile İsrail ordusunun "hazırlık becerisini" görüştü.

Güvenlik yetkilileri, Başbakan Netanyahu'yu ordunun durumuna dair bilgilendirdi; Başbakan da ordunun rutin veya olağanüstü her türlü zorluğa karşı gelebilecek şekilde hazırlık kabiliyetinin sürdürülmesi talimatını verdi.

İsrail merkezli Kanal 12 ve Kanal 13'te yayımlanan haberlere göre Netanyahu, toplantı sırasında gönüllü yedek askerlerin hükümetin yargı düzenlemesine karşı görevi bırakmalarının "ordunun hazırlık kabiliyetini azalttığı" açıklamaları yapan Halevi ve Bar'a "Bizim caydırıcılık itibarımızı zedeliyorsunuz. Neden böyle manşetler veriyorsunuz? Görünen o ki İsrail'i ordu yönetiyor." sözleriyle sesini yükseltti.

"ORDU TEHLİKEYE DÜŞTÜĞÜNDE UYARMAK GÖREVİDİR"

Kurmayların, askerlerin görevi bırakmasına ilişkin açıklamalarından geri adım atmadığı ve Halevi'nin "ordunun becerisi tehlikeye düştüğünde uyarı yapmanın kendilerinin görevi olduğu" şeklinde karşılık verdiği belirtildi.

İsrail Başbakanlık Basın Ofisi ise habere ilişkin Kanal 13'e yaptığı açıklamada, "Başbakan vurgulu konuşsa dahi bağırmaz." yanıtını verdi.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN'da yayımlanan habere göre de generaller, yedek askerlerin görevi bırakmasının iki hafta içinde ordunun hazırlık kabiliyetine etki edeceği konusunda Netanyahu'yu uyardı.

Ordu kurmaylarının Başbakan'a "anayasal kriz doğması, ordunun uluslararası imajına ilişkin bir itibar kaybında veya Ultra Ortodoks Yahudilere askeri muafiyetin yasalaşması durumunda ordunun birliğinin ve kabiliyetinin daha da zarar göreceği" bilgisi verdiği aktarıldı.

"YASAL DÜZENLEMEYE KIŞ DÖNEMİNDE DEVAM EDİLECEK"

Başbakan Netanyahu'nun ise generallere, hükümetin yargı düzenlemesinde "muhalefetle müzakerelerin başarılı olma ihtimalini düşük gördüğünü ve Yüksek Mahkeme yargıçlarını atayacak komitenin oluşturulmasını değiştirecek yasal düzenlemeye kış döneminde devam edeceğini ilettiği" kaydedildi.

İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı Tomer Bar, katıldığı bir törende hükümetin yargı düzenlemesine karşı gönüllü yedek askerlerin görevi bırakmasıyla "ordudaki ahengin büyük zarar gördüğünü, herkes görevine dönse de hava kuvvetlerinin aynı durumda olmayacağını" söylemişti.

NE OLMUŞTU?

İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin'in, 5 Ocak'ta duyurduğu "yargı reformu" Yüksek Mahkeme'nin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor.

Başbakan Netanyahu, 27 Mart'ta, ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda Meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu.

Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının ardından yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.

Netanyahu hükümeti, Yüksek Mahkeme'nin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısını ülke çapında kitlesel protestolar ve yoğun kamuoyu tartışmalarına rağmen 24 Temmuz'da Mecliste muhalefetin boykot ettiği oturumda kabul etmişti.

Hükümetin yargı reformuna karşı çıkan, aralarında savaş pilotları, denizaltı subayları ve diğer elit birliklerin yer aldığı binlerce İsrailli, gönüllü yedek askerlik görevlerini bırakma kararı almıştı.

Yüksek Mahkeme, hükümetin yargı düzenlemesinde Meclisten geçen iki yasayı eylülde görüşeceğini açıklamıştı.

İsrail'de siyaset, ordu, güvenlik, ekonomi ve yargıda üst düzey görevlerde bulunmuş isimler, hükümetin yargı düzenlemesine karşı olduklarını açıklamıştı.

Netanyahu hükümetinin yargı düzenlemesi karşıtı protesto hareketi, yaklaşık 8 aydır gösterilerine devam ediyor.