Makarna fiyatları arttı! Devler stok peşinde

Başta buğday ve pirinç olmak üzere bazı temel gıda ürünlerinin uluslararası gösterge fiyatlarında yüzde 10'u aşan fiyat artışları görülürken, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nden ihracat kısıtlamalarının durumu daha kötüleştirebileceği uyarısı geldi. Türkiye'nin tahıl ithalatında da fiyatlar dolar cinsinden yüzde 10'un üzerinde arttı.

Korona virüsü salgınıyla birlikte başta makarna olmak üzere gıda ürünlerine dönük hızlı talep artışı, hem fiyatları artırırken hem de ülkeleri gıda güvenliği için olağanüstü önlemler almaya itiyor.

Sözcü'nün haberine göre  dünyanın birinci büyük buğday ihracatçısı Rusya ve üçüncü büyük pirinç ihracatçısı Vietnam, ihracata sınırlamalar getirirken, birçok ülke buğday başta olmak üzere hububat stoklarını artırmak üzere harekete geçti.

Yıllık 35-40 milyon ton buğday ihraç eden Rusya, nisan-haziran döneminde buğday ihracatını 7 milyon tonla sınırlamayı değerlendiriyor.

Salgın nedeniyle lojistik hizmetlerinde yaşanan sorunlar da, başta hububat olmak üzere birçok gıda üründe tedarik sorunlarına neden oluyor.

 İHRACAT SINIRLAMALARI VE STOKLAMA FİYATLARI ARTIRIYOR

Dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı olan Mısır’da hükümet, temel gıdalarda stokların artırılması kararı alındı. Filipinler de pirinç stoklarını artırmak üzere harekete geçti.

Financial Times’ın AgriCensus analisti Tom Houghton’dan aktardığına göre, buğday ithalatı yapan Cezayir ve Türkiye, iki hafta öncesine göre ton başına sırasıyla yüzde 8 ve yüzde 10 daha fazla ödeme yaptı.

 Tahıl fiyatları Chicago borsasında mart ortasına göre yüzde 10 artarken, bu dönemde dünyanın ikinci büyük buğday ihracatçısı Fransa’da fiziki buğday fiyatları yüzde 11 yükseldi.

Bir ton buğday fiyatı, uluslararası piyasalarda 9 Mart’ta 170 dolar iken, 6 Nisan itibarıyla 193 dolardan işlem görüyor. Son bir aydaki fiyat artışı, yüzde 13,5 seviyesinde.

Vietnam’da da pirinç fiyatları sene başına göre yüzde 14 artışla ton başına 410 dolara ulaştı.

Mevcut durum akıllara, 2007-2008’de gıda fiyatlarında kuraklık kaynaklı yaşanan artışları ve beraberinde gelen siyasi istikrarsızlıkları getirdi.

Mevcut durumda henüz ürün hasatlarında bir sorun yok. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’na (FAO) göre, buğday üretiminin bu yıl, son beş yıllık ortalamanın yüzde 3 üzerinde olması bekleniyor.

Buna rağmen, ihracat yasakları, fiyat artışları ve stokçuluğun, gıda güvenliği konusunda sorunlar yaratabileceği uyarıları yapılıyor.

ABD Tarım Bakanlığı eski baş ekonomisti ve Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü kıdemli araştırmacısı Joe Glauber, “Ortada gerçek bir kriz yokken kriz yaratabiliriz” uyarısında bulundu.

Artan talebin yanı sıra sıra corona virüsü salgınıyla birlikte gelişmekte olan ülke para birimlerindeki sert düşüş de, gıda fiyatlarında artış olabileceği kaygısıyla ihracat sınırlamaları yapılmasında etkili oldu.

Örneğin, Rusya’da ruble’nin değeri dolar karşısında yüzde 16 geriledi. Bu nedenle, üreticiler ürünlerini iç pazar yerine ihracata yönlendirmek istiyor. Hükümet de, bu duruma karşı ihracat kotası getirmeye hazırlanıyor.

FAO Baş Ekonomisti Maximo Torero, ihracat kısıtlamalarının hata olduğu ve durumu daha kötüye götüreceği uyarısında bulundu.

MAKARNA FİYATI BİR YILDA YÜZDE 32 ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Mart 2019’da 3,73 TL olan bir kilogram makarna fiyatı, Mart 2020’de 4,91 TL’ye yükseldi. Makarnada bir yıllık fiyat artışı yüzde 32 oldu.

Yine TÜİK’e göre, bir kilogram pirinç fiyatı da bu dönemde yüzde 12 artışla 8,81 TL’den 9,86 TL’ye yükseldi.

Dünyanın ikinci büyük makarna ihracatçısı Türkiye’de firmalar, iç talebi karşılamak üzere ihracata bir süre ara vermişti. Sozcu.com.tr'ye konuşan Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, Türkiye'nin yıllık makarna üretim kapasitesinin 3 milyon ton olduğunu, geçen yıl iç pazara 700 bin ton, dış pazara 1 milyon 200 bin ton satış yaptıklarını belirtmişti.

Yıllık 600 milyon dolarlık ihracatla dünyanın ikinci büyük makarna ihracatçısının Türkiye olduğunu kaydeden Külahçıoğlu, salgınla birlikte artan iç talebi karşılamak için ihracat kanalından gelen siparişleri üç ay ötelediklerini dile getirmişti.

Türkiye, makarnada genel olarak yurt içine dönük üretimi yerli buğdayla, yurt dışına üretimi ithal buğdayla yapıyor.