Türkiye, kara para aklamayla mücadele konusunda ‘Gri Liste’ye alındı

İzlemeye alınan ülkelerin sayısının artırıldığını belirten FATF Başkanı Marcus Pleyer, Pandora belgelerinde de kara para aklamaya ilişkin bilgilerin yer aldığı, bununla sıkı mücadele edilmesi gerektiğini söyledi.

Yapılan incelemelerde Botswana ve Mauritis listeden çıkarıldı. Ürdün, Mali ve Türkiye ise gri listeye alındı.

Kara propaganda ve terörizmin finansmanı konusunda Türkiye'nin ilerleme kaydettiğini belirten Pleyer, ancak hala ciddi sorunların bulunduğunu söyledi. Pleyer, Türkiye'nin bu konuda taahhütlerde bulunduğunu ancak bunları somut eyleme dönüştürmesi gerektiğini belirtti.

Financial Times gazetesi daha önce iki kaynağa dayandırdığı haberinde, Mali Eylem Görev Gücü'nün Türkiye'yi gri listeye almaya hazırlandığını aktarmış, bu kararın Türkiye'nin halihazırda zor olan yabancı sermaye çekme kabiliyetini daha da azaltacağı yorumuna yer vermişti.

Öte yandan bu karar Avrupa Birliği'ne de Türkiye'yi kendi kara para aklamayla mücadele listesine alması yönünde baskı oluşturabilir. Bu listede de AB üyesi olmamakla birlikte birliğin finansal sistemine tehdit oluşturabilecek ülkeler yer alıyor.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) mayıs ayında yayınladığı bir rapora göre Mali Eylem Görev Gücü tarafından gri listeye alınan ülkelere sıcak para girişinde milli gelirin yüzde 3'üne denk gelen miktarda azalma meydana gelebiliyor.

Türkiye'ye 2019 yılının aralık ayında uyarı verilmiş ve bunun üzerine Ankara geçtiğimiz yılın aralık ayında bu endişeleri gidereceğini belirttiği yeni bir kanun hayata geçirmişti. Fakat bu kanun muhalefet ve sivil toplum örgütleri tarafından kara parayla mücadele yerine kar amacı gütmeyen kuruluşları hedef aldığı gerekçesiyle eleştirilmişti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan açıklama

Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan, Mali Eylem Görev Gücü'nün (Financial Action Task Force FATF) raporunda Türkiye'nin 'gri liste'ye alınmasına ilişkin, "Ülkemizin gri listeye alınması hak edilmeyen bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Bundan sonraki süreçte, FATF ve ilgili tüm kurumlarla iş birliği içerisinde gerekli adımlar atılmaya devam edilecek ve ülkemizin hak etmediği bu listeden en kısa sürede çıkması sağlanacaktır" açıklamasında bulunuldu.

Türkiye’nin de 39 üyesi bulunan FATF’ın 1991’den beri üyesi olduğu belirtilen açıklamada, şöyle denildi:

Ülkemiz, uluslararası standartlara uyumlu olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde gerekli adımları atmaktadır. Ülkemiz, FATF tarafından hazırlanan rapor dikkate alınarak 27 Aralık 2020 tarihinde ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun’u çıkarmıştır.

Böylece 2019 FATF raporunda dile getirilen 4 hususta (Terörizmin Finansmanı ve Kitle İmha Silahları alanında hedeflenen finansal yaptırımlar, iç kontrol ve iştirakler ile yaptırımlar) önemli bir gelişme sağlamıştır.

Pandemi sürecindeki tam kapanma tedbirlerine rağmen, Türkiye FATF standartlarına uyum için kayda değer bir gelişme gerçekleştirerek, mevzuat açısından üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmiştir.

Açıklamanın devamında, Türkiye’nin yükümlülükleri kapsamında attığı adımlar şöyle sıralandı:

Bu çerçevede Türkiye; Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi malvarlığı dondurma kararlarını 24 saatten kısa bir sürede uygulamaya koymuş, iç dondurma mekanizması tesis etmiş, yükümlü gruplarına risk bazlı denetim uygulamış, yükümlülüklere uyum rehberleri hazırlamış, tüzel kişiler için risk analizi çalışmasını tamamlamış, gerçek faydalanıcılık sicilini kurmuş, MASAK’ı yeniden yapılandırmış, kara para aklama ve terörizmin finansmanı suçları için ihtisas mahkemeleri kurmuş, UYAP’taki adli istatistik modülünü daha etkin hale getirmiş ve suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanında etkinliğin artırılmasına ilişkin Ulusal Strateji Belgesi’ni yürürlüğe almıştır.

“Hak edilmeyen sonuç bir ortaya çıkarmıştır”

Yapılan uyumluluk çalışmalarının FATF tarafından yeterli görülmediği ifade edilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

Atılan bu adımlar, FATF değerlendirme sürecinde ilgili kurumlarımız tarafından bütün açıklığıyla ortaya konulmasına rağmen FATF tarafından yeterli görülmemiş ve ülkemiz gri listeye alınmıştır.

Yapılan uyumluluk çalışmalarına rağmen ülkemizin gri listeye alınması hak edilmeyen bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Bundan sonraki süreçte, FATF ve ilgili tüm kurumlarla iş birliği içerisinde gerekli adımlar atılmaya devam edilecek ve ülkemizin hak etmediği bu listeden en kısa sürede çıkması sağlanacaktır.

Mali Eylem Görev Gücü kimdir?

Hükümetler arası bir organizasyon olan Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), 'kara para aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı' ile mücadelede uluslararası standartlar oluşturmakla görevli.

FATF, bu standartlarla uyumlu yasal ve kurumsal tedbirlerin alınması ve bu tedbirlerin operasyonel açıdan etkili bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek amacıyla 1989 yılında kuruldu.

Paris’teki Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyetlerini yürüten FAFT, bağımsız bir statüye sahip.

FATF'nin gri listesinde Arnavutluk, Bahamalar, Babardos, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Panama, Suriye, Uganda, Yemen ve Zimbabve gibi ülkeler bulunuyor.