Merkez Bankası, 3. Çeyrek sonuçlarını açıkladı

Merkez Bankası, Finansal Hesaplar Raporu’nun 3. Çeyrek sonuçlarına göre, 2020 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla, yurt içi ekonominin sektörel finansal bilançoları incelendiğinde, toplam ekonominin finansal borçlu pozisyonunda olduğu, hanehalkı ve dünyanın geri kalanının yurt içi sektörlerden alacaklı, finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetimin ise diğer sektörlere borçlu pozisyonda olduğu gözlendi. Finansal kuruluşlar sektörü ise finansal aracılık rolü gereği dengeye yakın bir net finansal değer yarattı.

Sektörlerde gerçekleşen net finansal işlemler incelendiğinde, bir önceki çeyrekte GSYH’nin yüzde 17’si ile net borç alan konumunda olan toplam ekonomi 2020 yılı 3. çeyreğinde GSYH’nin yüzde 2,4’ü oranında net borç aldı. Bu orana sektörlerin katkısı incelendiğinde, hanehalkının GSYH’nin yüzde 3,7’si ile bu dönemde en fazla borç alan sektör olduğu, bunu sırasıyla yaklaşık yüzde 2,7 ve yüzde 2,2 ile finansal olmayan kuruluşlar ve genel yönetimin izlediği, finansal kuruluşların ise GSYH’nin yüzde  6,2’si oranında net borç verdiği gözlendi.

Sektörlerin son dönem itibarıyla finansal varlık ve yükümlülük dağılımı incelendiğinde, finansal kuruluşların varlık tarafında, finansal olmayan kuruluşların ise yükümlülük tarafında en büyük sektör olmaya devam ettiği görüldü.

2020 yılı 3. çeyreği itibarıyla varlıklarda para ve mevduat ile krediler; yükümlülüklerde ise sırasıyla krediler ile para ve mevduat kalemleri en ağırlıklı araçlar olarak gözlendi. 

Hanehalkı finansal varlıkları; 2020 yılı 3. çeyreklik döneminde bir önceki döneme göre 202 milyar TL artış göstermiş, bu artışın 148 milyar TL’si değerleme, 54 milyar TL’si ise işlem kaynaklı oldu. Hanehalkı yükümlülükleri aynı dönemde bir önceki döneme göre 106 milyar TL artış göstermiş, bu artışın tamamına yakını işlem artışı kaynaklı oldu. 

2020 yılı 3. çeyrek itibarıyla, hanehalkının finansal araç dağılımında önemli bir değişiklik gözlenmedi. Finansal varlıklarında en temel araç yüzde 75 dolayındaki payı ile para ve mevduat olup, bunu hisse senetleri ve özkaynaklar izledi. Hanehalkı yükümlülükleri incelendiğinde; tamamına yakınının kredilerden oluştuğu görüldü. 

Hanehalkı net finansal değeri 2020 yılı 3. çeyreğinde 96 milyar TL arttı. Hanehalkı borçluluğuna ilişkin göstergelere bakıldığında; hanehalkı borcunun GSYH’ye oranı ile borcun harcanabilir gelire oranı bir önceki döneme göre bir miktar artış göstererek sırasıyla yüzde 18 ve yüzde 53 olarak gerçekleşti, borcun toplam finansal varlıklara oranı ise yüzde 33 seviyelerinde yatay seyretti.

Hanehalkı yükümlülüklerinin GSYH’ye oranına bakıldığında; 2020 yılının 3. çeyreğinde Türkiye’nin karşılaştırma yapılan ülkeler arasında borçluluk düzeyi en düşük ülke olduğu görüldü. 

Kredilerin kimden-kime matrisleri incelendiğinde, 2020 yılı üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre sektörler arası bağlantılarda önemli bir değişiklik gözlenmedi. En büyük bağlantı, finansal olmayan kuruluşlar ile parasal ve finansal kuruluşlar arasında gerçekleşti, parasal ve finansal kuruluşlar toplamda 4.057 milyar TL tutarında kredi kullandırdı, bunun 2.658 milyar TL’lik kısmını finansal olmayan kuruluşlara ve 832 milyar TL’lik kısmını hanehalkına verdi. Yurt içi sektörler tarafından dünyanın geri kalanından 1.503 milyar TL’lik kredi kullanıldı, bunun 763 milyar TL’lik kısmını finansal olmayan kuruluşlar, 524 milyar TL’lik kısmını ise parasal ve finansal kuruluşlar kullandı.

2020 yılı 3. çeyreğinde, açılan toplam 5.620 milyar TL’lik mevduatın 4.964 milyar TL’lik kısmı parasal ve finansal kuruluşlarda, 656 milyar TL’lik kısmı ise dünyanın geri kalanında açıldı.

Parasal ve finansal kuruluşlarda açılan mevduatın büyük bölümü hanehalkı (1.910 milyar TL) ve finansal olmayan kuruluşlara (1.005 milyar TL) aittir. Dünyanın geri kalanında açılan mevduatın önemli bir bölümü ise (525 milyar TL) parasal ve finansal kuruluşlar tarafından açıldı.