Milyonlarca vatandaş merak ediyor? EYT'lilerin ne kadar toplu para alacak? Örnek hesap tablosu...
EYT konusu gündemden düşmüyor. Ocak ayında açıklaması beklenen EYT'nin detayları belli oldu. Emeklilikte yapılacak yeni düzenleme de yaş şartı aranmaksızın erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl çalışma süresiyle emekli olunabilecek. Aynı zamanda EYT'ye hak kazanan vatandaşlar iş yerlerinden bu sebeple ayrıldığında kıdem tazminatlarını da alabilecekler.
Emeklilikte yaşa takılanlar yani EYT'liler yıllardır bu anı bekliyordu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından EYT'liler için yapılan çalışmalarda sona gelindi. Bakan Vedat Bilgin, konuya ilişkin açıklamasında "Önümüzde tek bir model var. 1999 öncesi yaş sorunu var. Onu çözüyoruz. Ocak ayından sonra uygulamaya sokulacak." dedi.
EYT konusu pek çok vatandaşın kafasında bir soru işareti. Yeni düzenlemenin detaylarını merak edenler, EYT hakkında sürekli araştırma yapıyor. Peki, EYT'den kimler faydalanacak? EYT için askerlik ve doğum borçlanması yapılabilir mi? EYT'den yararlanıp emekli olanlar tekrar çalışma hayatına katılabilir mi?
EYT'den kimler faydalanacak?
EYT düzenlemesiyle birlikte emekli olacak vatandaşlar, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışma hayatına atılmış olması gerekiyor. Bu tarihten önce çalışmaya başlayan kadınlar 20 yıl, erkekler ise 25 yılını doldurduğunda faydanalabilecek. Kadınlar için 20 yıl 2019 tarihinde tamamlanmıştı. Erkekler için ise 25 yıl şartı 2024 yılında tamamlanacak. EYT'de yaş koşulu aranmayacak.
EYT düzenlemesiyle kaç kişi emekli olacak?
EYT kapsamına giren yaklaşık 4 milyon vatandaş bulunuyor. Ocak ayında açıklanacak düzenlemede ilk etapta 1,5 milyon kişinin emeklilik hakkına sahip olacağı düşünülüyor. EYT kapsamında olup ilk etapta emekli olamayan vatandaşlar ise kademeli olarak prim gün sayılarına bakılarak emeklilik hakkı kazanacaklar.
EYT ile emekli olanlar kaç TL maaş alacak?
Mevcut durumda ödenen emekli maaşlarının, en düşük miktarının asgari ücret seviyesine yükselmesi için talep var. Şu an en düşük emekli maaşı 3 bin 500 TL olarak ödeniyor. Ancak bu konudaki beklentilerin ilgili bakanlıklara ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a iletildiği ve gerekli hesaplamaların yapıldığı ifade edildi.
EYT'nin toplam maliyeti ne olacak?
Şu an Türkiye'de emeklilere ödenen aylıkların ortalaması son zamlar ile birlikte yaklaşık 4 bin 700 TL. Yeni yıl zammını hesaba katmadan bir hesaplama yapılması gerekirse, EYT düzenlemesi ile ilk etapta emekli olacak 1 milyon kişinin aylık maliyeti 4 milyar 700 milyon TL olacak. Bu hesaplamaya göre 1 milyon kişinin yıllık maliyeti ise 56 milyar TL civarında olacak.
EYT'den borçlanma yoluyla yararlanmak mümkün mü?
EYT'den yararlanmak isteyen ancak eksik prim gününe sahip vatandaşlar, borçlanma yolu ile emekli olabilir miyim? diye araştırmalar yapıyor. Ancak bu konu da henüz net bir bilgi yok. Uzmanlar ise bu konuda yaptıkları yorumlarda, EYT düzenlemesi prim gün sayısı ve çalışma şartlarını yerine getirip sadece yaşa takılan vatandaşlara yönelik olacağı için borçlanma hakları olmayabilir.
EYT'den yararlandıktan sonra çalışmaya devam edilebilir mi?
İş kanununa göre emeklilik nedeniyle sözleşme feshi hakkı çalışana aittir. Bu sebeple işveren, çalışanı işten çıkaramaz.
EYT ile işten çıkanlar kıdem tazminatı alacak!
EYT düzenlemesi ile birlikte gündeme gelen bir diğer konu da kıdem tazminatları konusu oldu. Çalışanın emeklilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırması halinde kıdem tazminatı alma hakkı vardır. Ocak ayında duyurulacak bu düzenleme ile 1 milyon çalışan emekli olmak isteyecek. 2023 Ocak ayından itibaren EYT'den faydalanacak 1 milyon kişiye işverenleri kıdem tazminatlarını ödemek zorunda kalacak. Bu sebeple işverenler kıdem tazminatı için şimdiden hazırlık yapmalı.
İşte EYT'ler için örnek kıdem tazminatı tablosu (2022 ücretleri)
2023 yılı örnek kıdem tazminatı hesabı