NASA’nın teleskobu tarafından tespit edildi… 13 milyar yıllık ve çok garip. Aslında olmaması gerekiyordu

NASA'nın yeni uzay teleskobu, evrenin bu kadar erken bir döneminde var olamayacak kadar karmaşık olan 13 milyar yıllık bir galaksiyi tespit etti. Samanyolu'ndan daha büyük olan galaksi, karanlık maddenin erken evreni nasıl şekillendirdiğine dair bildiklerimizi altüst edebilir. YETERİNCE YAKINDAN BAKAMADILAREkibe liderlik eden Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nden gökbilimci Karl Glazebrook, bilim adamlarının bir süredir. ZF-UDS-7329 adı verilen galaksiyi takip ettiğini, ancak hiçbir zaman yeterince yakından bakamadıklarını söyledi. James Webb Uzay Teleskobu ile nihayet yaklaşık 11,5 milyar yıllık geçmişimize ait galaksiyi gözlemleyebildiler. Işık uzayda sabit bir hızla hareket ettiğinden, geçmişteki bu erken galaksilerin görüntüsü bize ancak şimdi ulaşıyor. SAMANYOLU'NUN 4 KATI BÜYÜKLÜKTEEkip, ZF-UDS-7329'un daha önce mümkün olduğu düşünülenden çok daha gelişmiş göründüğünü buldu. Kütle olarak Samanyolu'nun yaklaşık dört katı kadar yıldız içerdiği görülüyordu. Bu yıldızlar aynı zamanda yaklaşık 1,5 milyar yaşında, eski görünüyordu; bu da galaksinin yaklaşık 13 milyar yaşında olduğunu akla getiriyor. GÖRÜNMEZ BİR MADDEMevcut kozmoloji modellerine göre bu mümkün olmamalı çünkü karanlık maddenin o dönemde yeterince olgunlaşmamış olması gerekiyor. Makalenin yazarlarından biri olan Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nden astrofizikçi Ivo Labbe daha önce Reuters'e, "Önde gelen teori, Büyük Patlama'dan sonra erken evreni karanlık madde okyanusunun doldurduğu yönünde." şeklinde konuştu. Karanlık madde, evrenin yüzde 80'inden fazlasını oluşturan, bulunması zor, görünmez bir maddedir. NE OLDUĞU BİLİNMİYORBilim insanları hâlâ bunun ne olduğunu anlayamıyor ve göremiyor ancak evrendeki ışığı nasıl bozduğuna bakarak gölgesini yakalayabiliyorlar. Labbe, "Bu karanlık madde - aslında ne olduğunu bilmiyoruz - sadece çok küçük dalgalanmalarla gerçekten düzgün bir şekilde başladı. Bu dalgalar yerçekimi nedeniyle zamanla büyüdü ve sonunda karanlık madde, hidrojeni sürükleyerek konsantre kümeler halinde toplanmaya başladı. Yolculuk için yanınıza gaz alın" dedi. BU MODEL VAR OLMAMASI GEREKİYORJames Webb teleskobunun bulduğu galaksinin bu modelde var olmaması gerekir. Bilim adamları, daha önce bu küçük dalgalanmaların evrenin ilk günlerinde yalnızca küçük, düzensiz, kümelenmiş galaksiler oluşturacağını tahmin ediyorlardı. Space.com'a göre ancak yaklaşık bir milyar ila iki milyar yıl sonra bu erken protogalaksiler bir araya gelerek daha karmaşık, düzenli varlıklar oluşturmaya başlayacak. TEK GALAKSİ BU DEĞİLBu modele meydan okuduğu görülen tek galaksi bu değil. Bilim insanları daha önce, mümkün olduğunu düşündüklerinden milyarlarca yıl önce 11,7 milyar yıllık bir varil galaksi bulmuştu. Batı Avustralya Üniversitesi'nden astronomi alanında doçent olan, araştırmanın ortak yazarı Claudia Lagos, "Bu son derece büyük galaksilerin evrenin bu kadar erken bir döneminde bulunması, standart kozmoloji modelimiz için önemli zorluklar yaratıyor" dedi. KAFA KARIŞTIRICI BULGUDiğer kafa karıştırıcı bulgu ise bu galaksinin gelişmeye devam ediyor gibi görünmemesiydi. Bunun yerine sakinleşti. Swinburne Teknoloji Üniversitesi'nde çalışma yazarı ve gökbilimci olan Themiya Nanayakkara, yaptığı açıklamada, "Bu, galaksilerin nasıl oluştuğuna ve geliştiğine dair mevcut anlayışımızın sınırlarını zorluyor" dedi. DAHA FAZLA KANITA İHTİYACI VARNanayakkara, "Şimdi asıl soru, bunların Evren'in çok erken dönemlerinde nasıl bu kadar hızlı oluştukları ve hangi gizemli mekanizmaların, Evrenin geri kalanı bunu yaparken aniden yıldız oluşturmalarını engellediğidir" dedi. Ancak Glazebrook, mevcut modeli tamamen bir kenara atmak için henüz çok erken olduğu konusunda uyarıyor. Galaksi ilginç olsa da genelleştirilebilir gözlemlerini doğrulamak için daha fazla kanıta ihtiyaç var. YENİ BİR REKOR Kendisi yaptığı açıklamada, "Bu sonuç, bu fenomen için yeni bir rekor kırıyor. Her ne kadar çok çarpıcı olsa da, yalnızca tek bir nesne. Ancak daha fazlasını bulmayı umuyoruz ve eğer bunu yaparsak, galaksi oluşumuna dair fikirlerimizi gerçekten alt üst edecek" dedi. Ekip bulgularını 14 Şubat'ta hakemli dergi Nature'da yayınladı.