Rekabet Kurulu Başkanı: Zincirler, çiftçinin bağımsızlığını bitiriyor

Rekabet Kurulu Başkanı Birol Küle, zincir market soruşturmasına ilişkin açıklama yaptı.

Akşam gazetesinde yer alan habere göre; Özellikle tarım piyasalarında dikey zincirde büyük marketler tarafından pazar gücünün kullanılmasının hem çiftçinin bağımsızlığını bitirdiğini hem de ciddi refah yarattığını belirten Küle, "Bunun sonucu olarak ekonomilerdeki şokların etkisi tamamen çiftçiler ve küçük ölçekli oyuncular üzerinde kalmaktadır" diye konuştu.

Önceki gün sonuçları açıklanan ikinci soruşturmanın marketlere 2.7 milyar liralık ceza kesilen ilk soruşturmadan benzer ve ayrışan tarafları olduğunu belirten Küle, iki dosyanın en önemli ortak yönünün; başta gıda ve hijyen ürünleri olmak üzere hızlı tüketim ürünlerine yönelik inceleme, şikayet, araştırma ve gözlemlerin sonucu niteliğini taşıması olduğunu söyledi. Küle, "Yapılan yerinde inceleme ve analizler, bizleri maalesef hem alt pazar olan organize perakende ve bilhassa büyük ulusal süpermarket zincirlerin hem de üst pazarda önemli markaları kontrol eden ekonomik birimlerin dahil olduğu birbirine paralel kartel yapılanmalarına götürdü" dedi.

İlk dosyada 5 büyük ulusal zincir marketin hem kendi aralarında koordine ettikleri hem de üst pazardaki bir tedarikçinin koordinasyona dahil olduğu iki taraflı bir kartel yapılanmasının söz konusu olduğunu belirten Küle, "İkinci dosyamızda bu yapıyı genişleterek tamamlayan 13 ayrı 'topla-dağıt karteli' dediğimiz tipte başka kartel yapılanması daha olduğunu gördük" dedi.

Hukukun en temel genel prensiplerinden olan 'aynı eylemin iki kez cezalandırılmaması' ilkesi gereği ilk dosyada toplam ciroları üzerinden ceza uygulanan alt pazardaki zincirlerin, topla-dağıt kartel yapılanmasının aktörleri olmalarına rağmen bu dosyada tekrar ceza almadıklarına işaret eden Küle, şunları söyledi: "Yüksek paya sahip tedarikçiler ile yine yüksek paya sahip perakende şirketlerinin mevcut ticari ilişkilerini kullanarak refah dağılımını nasıl bozdukları, suni fiyat artışları ile moral da dahil toplumsal adaleti nasıl tahrip ettikleri, yoğunlaşmanın olduğu piyasalarda rekabet ihlallerinin kolaylaştığı, kritik dönemlerde özellikle alt pazardaki darboğazın tüketiciler üzerindeki baskısını artırdığı görüldü. Organize pazardaki bu yoğunlaşma mutlaka giderilmeli.

Zincir marketlerden ilk 5'inin toplam yaklaşık yüzde 85 pazar payına sahip olduğunu belirten Küle, yapılan bilimsel çalışmalarda, piyasadaki her yüzde 1 yoğunlaşmanın yüzde 0.2 fiyat artışına sebep olduğu bulgusuna dikkat çekti.