Seçimler ne zaman 2023? Seçim ertelenebilir mi, erteleme şartları ne?

Deprem nedeniyle seçimlerin ertelenmesi gündemde! Bazı siyasilerden bu yıl yapılması planlanan seçimlerin ertelenmesi çağrısı gelirken muhalefet tarafından da seçimlerin yapılacağı, erteleme durumunun sadece savaş durumunda mümkün olduğu yorumları geliyor.

Gazeteci Fatih Altaylı da seçimleri erteletme işinin YSK'ya havale edilebileceğini belirterek: "Önce bir seçim kararı alınacak. Sonra YSK, dört ilde tamamen altı ilde ise kısmen seçim sürecini yürütmesinin fiilen imkansız hale geldiğini bildirecek ve seçimlerin ertelenmesini isteyecek. Böylelikle seçimler en az altı ay, muhtemelen bir yıl ertelenecek.” demişti.

Peki, Seçimlerin ertelenmesi mümkün mü, iptal edilebilir mi? Anayasa bu konuda ne diyor?

HANGİ DURUMLARDA SEÇİM ERTELENEBİLİR?

Anayasada yer alan Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’na göre seçimin ertelenmesi için gereken şartlar açıkça belirlenmiştir.

Anayasada seçim erteleme maddesi şu şekilde:

Seçimin geri bırakılması

MADDE 5 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediğine dair karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi bir yıl geriye bırakılır.

(2) Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.

Ancak seçimlerin ertelenmesinde Anayasa savaş derken, ertelenmesini isteyenlerin elinde başka bir dayanak da bulunuyor. Bu da Anayasa mahkemesi kararı. Buna göre, Anayasa Mahkemesi’nin 2012/30 sayılı esas ve 96 sayılı karar metninde “Savaş ve benzeri zaruret sebepleriyle seçimlerin yapılmasının fiilen imkansız kalması” halinde ertelenmesinin önünü açıyor.

Anayasa mahkemesi kararında şu ifadelere yer veriliyor:

"Anayasa'nın 102. maddesinde Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin temel hususlar düzenlenmiş ve son fıkrada Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usûl ve esasların kanunla düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca maddede Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevinin devam edeceği hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla Anayasa koyucu yeni Cumhurbaşkanının seçilememesini bir boşalma hali olarak değerlendirmemiş ve bu nedenle de görev süresi bitmiş olsa bile yeni seçilen Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar eski Cumhurbaşkanının görevine devam etmesini Anayasa'nın 102. maddesinde hüküm altına almıştır. Bu nedenle savaş ya da başka bir nedenden kaynaklanan bir zaruret hâlinde seçimlerin fiilen yapılamaması durumunda herhangi bir erteleme kararı olmasa da süresi biten Cumhurbaşkanı görev yapmaya devam edecektir.

Anayasa'nın 102. maddesinde savaş sebebiyle seçimlerin ertelenmesine ilişkin bir hüküm yer almamaktaysa da savaş gibi milletin varlığının tehlike altında olduğu bir dönemde serbest seçimlerin yapılması imkânı bulunmasa da her durumda yapılması gerektiği söylenemez. Maddenin son fıkrasında yer alan Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usûl ve esasların kanunla düzenleneceği hükmüne dayanarak kanun koyucunun Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin diğer hususların yanı sıra savaş gibi bir mücbir sebep nedeniyle seçimin yapılmasına imkân bulunmayan hâllerde seçimin ertelenmesini düzenlemesinde Anayasa'ya aykırı bir yön bulunmamaktadır.”

SEÇİMLER NE ZAMAN 2023?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçim tarihi ile ilgili tarihi açıklamıştı. 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimi 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak.