Seçimde tarih hesabı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 18 Ocak 2023 tarihinde yapmış olduğu AK Parti Grup Toplantısı’ndaki ifadelerinde seçimlerin 14 Mayıs 2023 tarihinde olabileceğini işaret etti. Gerçekleştirilen grup toplantısı sonrasında seçim takviminin nasıl işleyeceği ve seçim kanunlarında yapılan değişikliklerde seçim tarihinin mi yoksa seçim takvimi başlangıç tarihinin mi esas alınacağı önemli bir konu haline gelmiştir.
Buradan hareket ile Anayasa’nın 67. maddesi ile düzenleme altına alınan “Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları”nı düzenleyen maddenin son fıkrasında “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.” Anılan kanun hükmü gereğince seçim kanunlarında yapılan değişikliklerde açıkça yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerden bahsedilmiştir.
7393 Sayılı Kanun ile MİLLETVEKİLİ SEÇİMİ KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN 6 Nisan 2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Değişiklik metni incelendiğinde; Genel Barajın Hesaplanması (33.md.) Seçim Barajının yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürüldüğü ve bir seçim çevresinde siyasi partiler, ittifaklar ve bağımsız adayların elde edecekleri milletvekili sayısının hesabını düzenleyen (34. Madde) maddelerde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde uygulanıp uygulanmayacağı büyük önem arz etmektedir.
Anayasa 79. maddesi gereğince seçimlerin düzen içerisinde yapılmasını sağlamakla görevli olan tek yetkili merci Yüksek Seçim Kurulu’nun uygulamalarına ve içtihatlarına gidilerek seçim uyuşmazlıklarının çözüm yoluna gidilmesi gerekmektedir.
Buna ilişkin olaraksa 7102 sayılı yasa ile 2018 yılında Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklikler 16/3/2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu madde düzenlemesi 31/03/2019 Mahalli İdareler Seçiminde, “Seçim Tarihi Esas Alınmak Suretiyle” kanun değişikliğinin uygulandığın görülmüştür.
Bir diğer ifade ile 2019 Mahalli İdareler Seçimi’nde seçim takviminin 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmış olmasına rağmen yapılan değişikliğin seçim tarihi esas alınmak suretiyle uygulandığı ve seçim takviminin başlangıç tarihinin esas alınmadığı Yüksek Seçim Kurulu’nun genelge ve kararlarında görülmektedir.
Bu tartışmaları Yüksek Seçim Kurulu 14/03/2011 tarih ve 140 sayılı kararında resen inceleyerek Anayasa 67/Son Fıkra gereği bir yıllık sürenin hesap edilmesinde SEÇİM TARİHİNİN esas alındığını açıkça vurgulamıştır.
Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın 18 Ocak Çarşamba günü Grup Toplantısı’nda işaret ettiği 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılması muhtemel Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği Genel Seçimleri’nde barajın yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülmesi ile milletvekili sayılarının belirlenmesine ilişkin 06/04/2022 tarihli Seçim Kanunu’nda yapılan değişikliğin uygulanması açısından muhtemel seçim tarihi (14/05/2023) itibariyle herhangi bir olumsuzluk oluşturmayacağı düşünülmektedir.