Af düzenlemesinin detayları belli oldu

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2019 Yılı Değerlendirme Toplantısı’nda, “İnfaz düzenlemesini de içeren ikinci yargı paketini birkaç hafta içinde Meclis gündemine gelecek. Kamu vicdanını rahatsız etmeyecek, suçluların cezalarını çektiği, ceza adaleti sisteminin amacına uygun, ölçülü ve adaletli bir infaz rejimi üzerinde çalışıyoruz” dedi. Bu sözler infaz konusu yeniden gündeme getirdi.

Cumhurbaşkanına sunuldu

Habertürk'ün yargı kaynaklarından edindiği bilgilere göre, hafta başında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a infaz düzenlemesine dair kapsamlı bir sunum yapıldı. Adalet Bakanlığı tarafından teknik alt yapısı hazırlanan metin Bakan Abdulhamit Gül’ün de yer aldığı geniş bir heyet tarafından Erdoğan’a sunuldu.

Köklü değişiklikler var

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulan ve halen üzerinde AK Parti grubunun çalışmalarını sürdürdüğü infaz paketinin detaylarına ulaşıldı. Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ancak nihai şeklini siyasetin vereceği düzenleme ile infaz sisteminde köklü değişikler yapılıyor. Ceza adaletini pekiştirici adımlar atılıyor. Evde infaz, geceleyin infaz gibi alternatif infaz sistemleri geliştiriliyor.

Cezasızlık algısına neşter

Düzenleme ile kamuoyunda rahatsızlık yaratan ve cezasızlık algısı doğuran konularda önemli bir adım atılacağı ifade ediliyor. Buna göre, erteleme, paraya çevirme ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi karar verilmeksizin 1 ay dahi hapis cezası alanların belirli bir süre cezaevine konulması öngörülüyor. Mevcut sistemde 18 ayın altında ceza alan biri cezaevine hiç girmiyordu. Çünkü 18 ay cezanın infazı yani 2/3’ü 1 yıl olarak hesaplanıyordu. Bu sürede denetimli serbestlik kapsamına girdiği için bu kişiler cezaevine hiç girmiyordu.

42 bin tahliye bekleniyor

Denetimli serbestlik sistemi değişecek. Halen 1 Temmuz 2016’dan önce işlenen suçlar için 2 yıl, diğer suçlar için de 1 yıl olan denetimli serbestlik süresi, yeni sistemde alınan cezaya göre 5/1 oranında uygulanacak. Yani bugünkü gibi şartlı tahliyesine 1 yıl kala, 'iyi halli olma' şartıyla otomatikman gündeme gelen denetimli serbestlik uygulaması bundan böyle infaz süresinin 5/4’ünü tamamlayanlar için geçerli olacak.

Böylece ceza süresi ne olursa olsun her suçlunun mutlaka belli bir süre cezaevinde kalması sağlanacak. Parti kurmayları, infaz paketinin yürürlüğe girmesiyle birlikte ilk etapta yaklaşık 42 bin kişinin tahliye olmasının beklendiğini belirtti.

İnfaz yüzde 50 oluyor

Yeni sisteme göre, mahkemelerce verilen cezaların 2/3’ü yani % 67’si yerine ½’si yani yüzde 50’si cezaevinde geçirilecek. Bu sürenin de 1/5’i denetimli serbestlikte geçirilebilecek. Denetim süresi her koşulda 3 yılın üzerinde olamayacak. Örneğin; mahkemece 10 yıl hapse mahkum edilen bir kişinin cezasının infazı 5 yıl olacak. Bu 5 yılın 4 yılı cezaevinde geçirildikten sonra hükümlü iyi halliyse denetimli serbestlik kapsamında tahliye edilecek. Yani 10 yıl ceza alan bir kişi iyi halli olması durumunda cezaevinde toplamda 4 yıl geçirecek. Mevcut sistemde 10 yıl ceza alan biri 5 yıl 8 ay cezaevinde kalıyordu.

5 suç kapsam dışı

Her suç bu kapsama girmeyecek. Cinsel suçlar, uyuşturucu madde ticareti, örgütlü suçlar, terör suçlarını işleyenler ile mükerrirler (tekrar suç işleyenler) yarı yarıya infaz kapsamı dışında olacak. Bu suçlarda infaz yine ¾ yani % 75 olarak uygulanmaya devam edecek. Yani bu 5 suçtan herhangi birinden 10 yıl ceza alan birisinin infazı 7,5 yıl olacak. Bu cezanın da 1/5’i denetimli serbestlik kapsamında geçirilecek.

İnfaz yakma sınırı

Koşullu salıverilme süresinde yeniden suç işleyen birisinin, kalan koşullu salıverilmesi de yanıyordu. Yani bu kişiler; yeni suçlarından aldıkları cezanın yanı sıra, yeni suçu işledikleri tarihten bihakkın tahliye tarihine kadar olan süreyi aynen cezaevlerinde geçiriliyorlardı. Kamuoyunda “infaz yakma” olarak bilinen bu usul hakkında da önemli bir adım atılıyor. Yeni düzenlemeye göre, koşullu salıverilme süresinde işlenen yeni suç için kanunda öngörülen cezanın bir katı oranında süre için infazın yanmasına karar verilecek. Örneğin; herhangi bir yeni suçtan 1 yıl ceza alan bir hükümlünün, koşullu salıverildiği süreden sadece 2 yılın yanmasına karar verilecek.

Alernatif infaz usullerine yeni ayar

Düzenleme ile alternatif infaz usulleri de güçlendiriliyor. Geceleyin infaz, hafta sonu infaz gibi usullere işlerlik kazandırılacak. Mevcut sistemde 6 aya kadar hapse mahkum edilenlerin cezalarını hafta sonu ya da geceleri çekmelerine imkan tanınıyordu. Ancak 1 yıllık denetim süresi nedeniyle 6 ay ceza alanlar hiç cezaevine girmediği için bu sistem de işlemiyordu. Yeni sistem ile 6 aylık süre 1 yıla çıkarılıyor. Taksirle işlenen bir kapsamında verilen cezalarda ise bu süre 2 yıl olarak belirleniyor. Bu sürenin altında ceza alanlar talepleri halinde cezalarının infazını hafta sonu ya da geceleri cezaevinde girerek, çekebilecek.

Kadın ve yaşlılara evde infaz

Düzenleme ile konutta infazın kapsamı da genişliyor. Mevcut sistem kadınların 6 ayın altında kalan cezalarının evde infazına imkan tanıyordu. Bu süre 1 yıla çıkarılıyor. 1 yılın altında ceza alan bir kadın hükümlünün cezasının infazı evinde elektronik takip sistemi ile yapılabilecek. Yine eski sistemde 70 yaş üzerindekilerin 1 yılın altında kalan cezalarının evde infazına imkan tanınıyordu. Bu süre şimdi 2 yıla çıkarılıyor. 75 yaş ve üzerindekiler için ise 3 yıl olan süre ise 4 yıla çıkarılıyor. Cezaevinde hayatını yalnız idame ettiremeyeceğine dair Adli Tıp Kurumu tarafından rapor verilen kişiler 3 yıla kadar olan cezalarını konutta infaz edebilecek.

Doğum yapan kadına 1.5 yıl erteleme geliyor

Düzenleme ile kamuoyunda çok tartışılan bir konuda daha adım atılıyor. Mevcut sistemde doğum yapan kadınlar, doğumun üzerinden 6 ay geçmeden cezalarını çekmek üzere cezaevine alınmıyordu. Yeni düzenleme ile bu süre 1,5 yıla çıkarılıyor. Yani bir kadın doğum yaptıktan ancak 1,5 yıl sonra cezasını çekmek üzere cezaevine alınabilecek. Doğum yapan kadınların aldıkları ceza 3 yıl ve altında ise bu ceza konutta infaz edilebilecek.