TOKİ binaları neden yıkılmadı? Depremde TOKİ evleri nasıl ayakta kaldı, binalarda hangi yöntem kullanıldı?

Kahramanmaraş merkezli depremlerde TOKİ binalarının yıkılmaması pek çok kişinin dikkatini çekti. Bölgede neredeyse her 2 binadan biri ya yıkıldı ya da oturulamayacak hale geldi. TOKİ'nin inşa ettiği hiçbir binanın hasar görmemiş olması da, gözleri inşaa edilen konutlarda kullanılan yöntemlere çevirdi. Peki, TOKİ binaları sağlam mı? TOKİ binaları neden yıkılmadı? Depremde TOKİ evleri nasıl ayakta kaldı? TOKİ’de kullanılan radye sistem çökmeyi engelledi mi? İşte merak edilen soruların yanıtı…

DEPREMDE TOKİ EVLERİ NASIL AYAKTA KALDI?

TOKİ tarafından yapılan binalarda binlerce insan yaşıyordu. 9 saat arayla meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde depremlere rağmen TOKİ'nin ürettiği konutlar ayakta kalmayı başardı. Konutların dışında TOKİ'nin geliştirdiği projeler içerisinde okul, hastane, cami, kreş ve çarşı gibi sosyal donatılar da depremden büyük zarar görmedi. Uzmanlar, TOKİ yapımı binaların ayakta kalmasını; yükün zemine düzgün bir şekilde dağılmasını sağlayan, depreme dayanıklı radye temel üzerine kurulmasına bağlıyor.

TOKİ Başkanı Ömer Bulut, Timetürk’e şu açıklamalarda bulundu:

“Yıkılma olmadığı gibi depremin olduğu 133 bin daire içinde sadece 2 blokta çok hafif bir hasar var. Merdiven sahanlıklarında perdelere fazla yük geldiği için demirle beton arasındaki kabuklar atmış. Onlar da kalıcı hasarlar değil. Yani değil yıkılma, oturulmayacak hasar alan tek bir konutumuz yok. Bodrum katlarına da girmek suretiyle hasar var mı diye hepsini ince ince kontrol ettik. Antep'te 27 bin konutu tek tek kontrol ettirdikten sonra ben kendim de dolaştım. Vatandaş sokakta kalmasın diye isteyenlerin oturabileceğine dair izin verdik. Biri Hatay'da, diğeri Adıyaman'da. Fakat dediğim gibi kayda değer hasarlar değil. Hatay'daki TOKİ'nin eski mimari yapılarından olduğu için biraz yüksek katlı. Son 3-4 yılda Türkiye'nin hiçbir yerinde zemin artı 5'i geçmiyoruz zaten. Nihayetinde biz projelerin yapılacağı bölgeleri bilinçli bir şekilde seçtik. Şehirler kurulurken her zaman kolay imkanların olduğu yerler tercih edilirdi. Yol, su, kanalizasyon imkanı kolay olsun diye düşünürlerdi. Örneğin pompa olmadığı için şehirler suyun rahatça inebilmesi için ovalara kurulurdu. Şehir merkezleri dolunca kamuya ait araziler de şehrin daha dışında daha kayalık zeminlerde kalmış. Bu doğal süreç ama biz aynı zamanda sağlam zemini olan yerleri seçtik.”

DEPREM BÖLGELERİNDE KAÇ TOKİ EVİ BULUNUYOR?  

TOKİ, bugüne kadar Kahramanmaraş'ta 5 bin 545, Hatay'da 8 bin 18, Osmaniye'de 3 bin 323, Malatya'da 20 bin 605, Şanlıurfa'da 17 bin 261, Diyarbakır'da 20 bin 912, Gaziantep'te 27 bin 947, Adıyaman'da 7 bin 65, Adana'da 21 bin 154, Kilis'te ise 1929 olmak üzere toplam 133 bin 759 konut inşa etti.

TOKİ EVLERİ NASIL İNŞA EDİLİYOR?

TOKİ tarafından yaptırılan inşaatlarda öncelikle yerinde zemin etüt raporu çıkartılıyor. Rapordan alınan veriler doğrultusunda başta Deprem Yönetmeliği olmak üzere yürürlükteki tüm ilgili kanun ve yönetmeliklere göre projelendirilme çalışması yapılıyor. İmalatlar ise bu projeler doğrultusunda yapım tekniklerine uygun olarak gerçekleştiriliyor. TOKİ, binalarda uyguladığı "radye temel", "tünel kalıp taşıyıcı sistem", "yüksek beton dayanımı" gibi depreme karşı çözümlerle binada oluşacak sarsıntıyı ve dolayısıyla hasarı en aza indiriyor.

RADYE TEMEL SİSTEMİ NEDİR?

Radye temel, gerçek adıyla radye jeneral temel, yükün zemine düzgün bir şekilde dağılmasını sağlar. Radye temelin depreme karşı büyük bir avantaj sağladığı bilinmektedir. Radye temel deprem anında yapıyla birlikte hareket eder ve yapıda hasar oluşmasını büyük ölçüde engeller.