Türkçe'nin jandarması eleştirmen yazar Hüseyin Movit yaşamını yitirdi

Ömrünü Türkçeye adamış bir gönül insanı olarak tanınan, basındaki Türkçe yanlışlarını tespit ederek paylaşan Hüseyin Movit'in, yarın Balat'taki Ferruh Kethüda Camisi'nde kılınacak cenaze namazının ardından Eyüpsultan Mezarlığı'na defnedileceği öğrenildi.

Edebiyatçı yazar Mehmet Nuri Yardım, yaptığı açıklamada, Movit'in "Türkçe'nin milli muhafızı" ve ömrünü Türkçeye adamış bir gönül insanı olduğunu söyledi.

Movit'in, asıl mesleği lokantacılık olmasına rağmen gönüllü olarak Türkçeye sahip çıkmış bir irfan adamı olduğunu belirten Yardım, "Türkçe hatalarını görünce bunları mutlaka bir yere not eder ve muhatabına bunu söylerdi. Türk basınındaki, televizyonlardaki, radyolardaki yazarları ve sunucuları takip eder, yaptıkları yanlışları tespit eder, bunları da makul bir şekilde onlara bildirirdi. Okuma, diksiyon, yazı yazarken yapılan hatalar... Bütün bunlarda kendisini mükemmel bir şekilde yetiştirmişti" dedi. 

Yardım, Yeni Dünya Vakfında önceki sene gerçekleşen "Babıali Enderun Sohbetleri"ne usta yazarın konuk olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:

"Orada da bütün amacını anlatmıştı. 'Benim bütün isteğim Türkçeye saygı duyulması, Türkçeye sahip çıkılması, dilimizin en iyi şekilde kullanılması.' demişti. Türkçeye ömrünü adamış bir insandı ve bütün bunları gönüllü yapıyordu. Yani herhangi bir görevi yok ama 'Türkçe benim lisanım, benim dilim, öz dilim. Öyleyse ona sahip çıkmalıyım, yanlış kullanılmasın' diyordu. Eserleri daha çok okunmalı, tespitleri dikkate alınmalı. Türk basınının ve Türkçe'nin büyük bir kaybıdır."

Movit'in eserlerinin yeniden basılması ve hatırasının yaşatılması gerektiğini ifade eden Yardım, unutulmaması için yaşadığı semt Balat'ta bir cadde, sokak veya kültür merkezine adının verilebileceğini söyledi.

Yardım, Movit'in 1990'da 2 arkadaşıyla Türkçe Gönüllüleri-Dil İzleme Grubu'nu kurduğunu, basılı gazete, dergi ve kitaplarda dil hatalarını tespit ederek, yaklaşık 5 bin kişiye yanlışlarını bildirdiğini anlattı.

Yazarın 2 binden fazla dil ve genel kültür yazısı ile binlerce Twitter mesajı bulunduğuna dikkati çeken Yardım, Movit'in bu konuda geniş bir arşivi olduğunu da sözlerine ekledi.

Türkçe'nin jandarmasını kaybettik 

Araştırmacı yazar Mehmet Kamil Berse ise çok sevdiği bir ağabeyini kaybettiğini söyledi.

Berse, Movit'in Türkçenin jandarması ve insanlık timsali olduğuna değinerek, "İlerlemiş yaşına rağmen Türkçe için hala bütün vaktini ve zamanını harcayan önemli bir kişiydi. Allah rahmet eylesin." diye konuştu.

Movit'in, Türkçe konusunda birçok kuruma uyarılarda bulunarak öncülük ettiğini, bu fedakarlığının unutulmayacağını ifade eden Berse, "Çalışmalarını uzun süredir takip ediyorum. Bazı konularda benimle istişare ederdi. Özellikle Osmanlıca ve Arapça kelimeler konusunda yanlışa düşmemek için mutlaka benimle temasa geçer ve istişarede bulunurdu. Önemli bir entelektüelimizdi bizim. Yani İstanbul'da yaşamış İstanbul'un önemli bir entelektüeliydi." değerlendirmesini yaptı.

Berse, Movit'in geçmişten kalan bir hafıza olduğunu, Şehir ve Kültür dergisinde bir süredir eskiden tanıdığı kişileri ve sanatçıları kaleme alarak onların bazı hatıralarının unutulmamasını sağladığını, ona bu konuda destek verdiklerini bildirdi. 

Hüseyin movit kimdir? 

İstanbul’da 9 Ocak 1940'da dünyaya gelen Movit, babasının hastalığı sebebiyle eğitimine ara vererek 1963'te ticaret hayatına atıldı. Ortağı olduğu Hacı Salih Lokantası'ndan ayrılarak Balat Ayan Caddesi'nde bir iş yeri açıp, Almanya, Danimarka ve İngiltere'ye muhtelif gıda maddeleri ihraç etti. Movit, Gönen'de salça fabrikası, Çatalca'da konserve fabrikası işletmeciliği yaptı.

Emekli olduğu 1990 sonrasında tüm gücünü Türkçeye ayırarak televizyon, radyo, gazete, dergi ve ders kitaplarındaki yanlışları saptayıp telefon, mektup ve faksla uyarılarda bulunan Movit, 2 arkadaşıyla Türkçe Gönüllüleri-Dil İzleme Grubu'nu kurdu. Bugüne kadar 2 binden fazla dil ve genel kültür konulu makale kaleme alan Movit, tespit ettiği 20 binin üzerindeki yanlışı köşesine taşıdı.

Sosyal medya hesaplarında paylaştığı binlerce mesajla Türkçe konusunda geniş bir arşiv oluşturan yazar, yüzlerce radyo ve televizyon programına katıldı. Movit, 500’den fazla kitabı tashih ederek, yayına hazırlarken Balat-Fener Güzelleştirme ve Kültür Derneğinin kurucu başkanlığını da yaptı.

"Konuşamadığımız Türkçe ve …", "Suçlular Aramızda/Medyacının El Kitabı", "Türkçeyi Doğru Kullanalım", "Yetişkinler İçin Türkçenin Doğrusu ve.." gibi eserleri bulunan Movit'in okuyucuyla buluşmayı bekleyen "Balat-Meşhur/Balat-ı Meşru", "Yamuk Türkçe Öğrenenler İçin", "İntihalciler Kralı/Tek Kelime Katmadan Yedi Kitap Nasıl Yazılır?", "Türkçesi Varken", "Gazetecinin/Televizyoncunun/Radyocunun El Kitabı" ve "Ayıptır Söylemesi" adlı çalışmaları da bulunuyor.