Yönetim kurullarında etkinlik skorları belirlendi

Yönetim Kurulu Derneği “YÜD’’ün Bain&Company Türkiye ile yaptığı ankette Yönetim Kurullarının etkinlikleri, “Değer Yaratma”, “Sürdürülebilirlik”, “Yönetim Kurulu Yapısı”, “Yapılanma ve Süreçler” ve “Liderlik ve Kültür” başlıkları altında değerlendirildi. Türkiye’deki Yönetim Kurulu Etkinlik Skoru 1-5 arası skalada 3,6 olarak tespit edildi.

23 Kasım 2022, İstanbul; Şirketlerin iş ve büyüme stratejilerini belirleyen, yol haritalarını oluşturan ve kurumsallaşmayı pekiştiren yönetim kurulları, Türkiye’de ilk defa kapsamlı bir anket ile mercek altına alındı. Çalışma “sürdürülebilir büyüme için sürdürülebilir yönetim kurulları oluşturulması” misyonu ile faaliyet gösteren Yönetim Kurulu Üyeleri Derneği (“YÜD”) ve dünyanın önde gelen danışmanlık şirketlerinden Bain&Company Türkiye iş birliği ile gerçekleştirildi. Yönetim kurullarının etkinliğini değerlendirmek üzere gerçekleştirilen ankete, Türkiye’de faaliyet gösteren halka açık şirketlerde ve aile şirketlerinde görev yapan 100’ü aşkın Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO katıldı.

2022 yılının Haziran ve Temmuz aylarında gerçekleştirilen ankette, yine Türkiye’de ilk defa yönetim kurulları için bir Yönetim Kurulu Etkinlik Skoru belirlendi. Yönetim Kurullarının etkinlikleri, “Değer Yaratma”, “Sürdürülebilirlik”, “Yönetim Kurulu Yapısı”, “Yapılanma ve Süreçler” ve “Liderlik ve Kültür” başlıkları altında değerlendirildikten sonra, Türkiye’deki Yönetim Kurulu Etkinlik Skoru, 1-5 arası skalada 3,6 olarak tespit edildi.  Bu çalışma ve uygulanan değerlendirme yönteminin, her sene düzenli olarak sürdürülmesi ve yönetim kurullarının etkinliklerinin yıllar itibariyle karşılaştırmalı olarak izlenerek, yol haritasının çıkarılması planlanıyor.

Yönetim kurullarının gündemi

Değer yaratma konusunda “stratejik, finansal ve operasyonel” açıdan kurullar kendini yeterli görüp üst yönetimle etkin bir şekilde çalışabiliyor, ancak ön plana çıkan en büyük sorun “yedekleme planı belirlemek” oluyor.

Çalışmaya katılan yönetim kurulu üyelerine göre, halen gündemlerinde en az zaman harcanan konular arasında, AB Yeşil Mutabakatı ve karbon vergisi bağlamında sürdürülebilirlik, Covid-19 pandemisi, topluma katkı ve yıkıcı inovasyon yer alıyor.

Şirketlerin finansal ve operasyonel performansı, denetim, risk ve uyum ile pazar trendleri ve rekabet koşullarını içeren şirket vizyonu yönetim kurulu üyelerinin en fazla zaman harcadığı konular arasında yer alıyor.

Sürdürülebilirlik, yönetim kurullarının mevcut gündeminde az yer almış olsa da önümüzdeki dönemde sürdürülebilirlik odaklı yatırımların yönetim kurullarının yüzde 71’inin gündeminde yer alarak, büyüme yatırımlarını bile geride bırakması bekleniyor.

Ankete göre, şirketlerin yaklaşık yüzde 60’ı önümüzdeki dönemde istihdamın sabit kalmasını planlıyor veya bu konuda bir hedef belirtmiyor. Bu yaklaşım, büyümekte olan Türkiye ekonomisinde, mevcut belirsizlikler karşısında temkinli davranış yönünde geliştirilen bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor.

Şirketleri bekleyen riskler açısından bakıldığında, ekonomik konjektür, enerji, gıda ve emtia fiyatlarındaki artış ile tedarik zincirlerindeki sorunlar gibi son dönemde global düzeyde yaşanan problemler ve yerel ekonomik, sektörel ve politik belirsizlikler yönetim kurullarının risk algısını önemli derecede etkiliyor.

Sürdürülebilirlik ile ilgili fırsat ve riskler şirketlerin yüzde 83'ünde yönetim kurulu ve alt komiteleri seviyesinde değerlendiriliyor. Fonksiyonlar seviyesinde bakıldığında sürdürülebilirlik konuları en sıklıkla Kurumsal İletişim departmanları tarafından yönetilirken, şirketlerin yüzde 12'sinde sürdürülebilirlik için odaklı bir departman bulunuyor. Yine ankete katılanların sadece yüzde 12’sinde özel bir siber güvenlik komitesi mevcut ve bunların da %80’i finansal hizmetler sektöründe faaliyet gösteriyor.

Yönetim kurullarının yapısı

Cinsiyet, yaş ve yetkinlikler gibi parametrelerde, yönetim kurulu üyelerinin çeşitliliği en düşük skor alan kriterlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Ankete katılan yönetim kurulu üyelerinin sadece yüzde 54’ü kurullarda yeterli çeşitliliğin olduğuna inanıyor.

Yönetim kurulları, yapılanma ve komiteleşme açısından hayli ilerlemiş olsa da hâlâ kat edilecek mesafe bulunuyor. Risk ve Denetim komiteleri, her dört şirketten üçünde mevcut. Ancak şirketlerin yüzde 7’sinde hiçbir komite bulunmuyor.

Liderlik ve kültür skoru ise yönetim kurulu etkinlik skorunu oluşturan beş başlık arasında gelişime en açık olan başlıktır.

Yönetim Kurulu Üyeleri Derneği (YÜD) Başkanı Mehmet Sami konuya ilişkin olarak şunları söyledi:

Son yıllarda Batılı ülkelerde, şirketler ve hâkim ortakları, kurumsal yönetimin somut faydalarının ve getirilerinin farkına varmaya başladı. Çünkü kurumsal ve sosyal paydaşlar nezdinde farklı konumlanabilmek ve güven tesis edebilmek giderek daha fazla önem kazanıyor. Ancak bu güven kendiliğinden oluşmuyor. Bu yöndeki çalışmaları teşvik eden iki ana unsur var: Birincisi, borsalar ve kanun koyucular. Kurumsal yönetim uygulamaları alanında yeni kurallar geliştirildi ve geliştirilmeye devam ediyor. İkincisi ise kurumsal yatırımcılar. Artık yatırımcılar şirketlerin performansını bu kurallara göre incelemeye ve ölçmeye başladılar ve bu doğrultuda şirket değerlemelerine iskonto veya prim uygulayabiliyorlar.

Yönetim Kurullarının gündemlerinde ise Kurumsal Yönetim halen gelişime çok açık bir konu olarak yer alırken, Yönetim Kurulları performansı açısından yeni ve global bir gündem olan Çevre, Sosyal ve Yönetişim (“ÇSY”) konuları önemli bir başlık oldu. Artık kurumların raporlamalarında finansal sonuçların yanı sıra finansal olmayan sonuçlar da önemli yer tutuyor ve bu durumun giderek daha fazla önem kazanması bekleniyor. Geleceğe hazırlıksız yakalanmamak için sürdürülebilirlik, kurumların bir sosyal sorumluluk çalışmasının ötesinde, oluşabilecek riskler ve fırsatlar açısından ele alınan ve bu doğrultuda, öncelikle yönetim kurulları düzeyinde sahiplenilen bir kavram olmalıdır. Gelmekte olan düzenlemelere, pazar değişikliklerine, iklim değişikliği kaynaklı risklere, kredi ve yatırım kuruluşlarının değişen tercih ve değerleme kriterlerine hazırlıklı olunması açısından; Yönetim Kurulu tarafından kurumun sürdürülebilirlik stratejisinin oluşturulması son derece elzemdir. İşte tüm bu gelişmeler ışığında YÜD olarak, Bain&Company iş birliği ile “Yönetim Kurulları Barometre Anketi’mizi başlattık. Her yıl gerçekleştirmeyi hedeflediğimiz anketten çıkacak iyileştirme alanlarının takipçisi olacak ve düzenli yol haritalarını paydaşlarımızla paylaşmaya devam edeceğiz.

Bain&Company Türkiye Ortaklarından Volkan Kara, çalışmayla ilgili şu açıklamayı yaptı:

Geçmiş yıllara kıyasla günümüz dünyasında ivme kazanan politik, ekonomik ve sosyal dönüşümler nedeni ile yönetim kurullarının sorumlulukları ve organizasyona etkileri artıyor. Yönetim Kurulu Üyeleri Derneği iş birliğiyle yaptığımız anket, yönetim kurullarının performansları açısından ülkemizin hangi noktada olduğunu ve eksiklerinin neler olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle son on senede sayıları artan sorunlar ve belirsizlikler bulunuyor. Bu belirsizlikleri ‘siyah kuğu’ dediğimiz beklenmedik ve hesapta olmayan sorunlar; sürdürülebilirlik, makro trendler, ekosistemler ve veri kullanımı gibi alanlarda zamanla etkisi artan ‘bozulmalar’ ve ‘ekonomideki belirsizlikler’ olarak üç ana başlık altında toplayabiliriz. Bu çalışmanın bir başlangıç oluşturduğunu ve bundan sonra yapılacak çalışmalar için bir referans olacağını söyleyebilirim. Elde edilen bulgular mevcut eksikliklerin giderilmesi ve performansın iyileştirilmesi için yardımcı olacak.