Vaka sayısı 98'e ulaştı, uzmanlar uyarıyor! Siz de HÜS hastalığından muzdarip olabilirsiniz! HÜS hastalığı nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir?

HÜS olarak bilinen Hemolitik Üremik Sendrom'u, Bolu'da yaşanan içme suyu zehirlenmelerindeki artışın ardından gündem oldu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, zehirlenmelerden kaynaklı vaka sayısının 98'e ulaştığını fakat herhangi bir ölümün yaşanmadığını açıkladı. Hastaların tedavisi sürerken, HÜS hastalığı ile ilgili araştırmalar başladı. Uzmanlar bu hastalıkla ilgili dikkat çeken uyarılarda bulundu. Bunun üzerine HÜS hastalığı nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir? soruları araştırmaya başlandı. Pişmemiş etlerden, meyve sebzelerden ve hayvan dışkısıyla temas gibi durumlarda bulaşan HÜS hastalığı ile ilgili detayları sizler için paylaştık.

Vaka sayısı 98'e ulaştı, uzmanlar uyarıyor!

Bolu'nun 709 nüfuslu Çaydurt Yuva köyünde neredeyse 100 vatandaş, içme suyundan zehirlendi. Vatandaşlar, karın ağrısı, ishal ve mide bulantısı şikâyetlerinden hastaneye başvuran hastalardan 14'ü yoğun bakımda ve 43 hastanın tedavisi devam ediyor. 17 hasta ise başka şehirlerdeki hastanelere nakledildi. Bu nakledilen hastaların Ankara'daki büyük bölümünün yaşları 1,5-15 arasında değişiyor. Hastalar arasında çocukların yanı sıra yetişkinler de yer alıyor.

6 çocuğun tedavisi Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi ve Çocuk Nefroloji servislerinde devam ediyor. Bu çocuklarda kanlı ishal ve bu ishale bağlı böbrek yetmezliği oluşmuş durumda. Yetkililer layın ardından harekete geçti ve suyu kesip depoyu temizledi. Zehirlenmenin sebebi araştırılıyor. 

Bolu'da yaşanan içme suyu zehirlenmelerinin, HÜS hastalığına sebep olduğu ve hastalığın anemi ve böbrek yetmezliğine yol açtığı öğrenildi. Ankara'da tedavileri süren çocuklardan 6 yaşındaki Cemre Mazakoğlu'nun annesi Şükriye Mazakoğlu, "Önce ateşi çıktı, sonra karnında kramp şeklinde ağrılar oldu. Kusmasının ardından kanlı ishal olunca hastaneye götürdük. Yoğun bakıma alındı. Diyaliz gerektiğini söylediler ve Ankara'ya sevk ettiler. Şu an bilinci açık ama halüsinasyon görüyor. Ayrıca insanları çift ya da bulanık görüyor" açıklamasını yaptı. 9 yaşındaki Elif Naz Arslan'ın annesi Huri Arslan ise, "Genel olarak çocukları çok etkiledi. Kızım yoğun bakımda. Ne yapacağımızı bilmiyoruz" dedi.

HÜS nedir?

HÜS'ün açılımı Hemolitik Üremik Sendrom'dur. HÜS, kılcal damar kanaması sonucu oluşan Anemi, akut böbrek yetmezliği ve düşük trombosit seviyesi ile tanımlanır. HÜS'ün en sık görülen hali, kanamalı ishal yapan E. coli (başlıca O157:H7 serotipi) enfeksiyonlarının bazılarında görülen bir komplikasyondur.

Çocuklarda görülen klasik HÜS vakaları E. coli O157:H7 serotipinin neden olduğu kanlı ishalden sonra meydana gelir. Etiyolojide çoğunlukla verotoksin ( E.Coli) ve shiga toksin ( Shigella dysanteria tip 1) sorumludur. Bakterinin neden olduğu yangı tepkisi sonucu gelen polimorfonükleer nötrofillere (PMN) bağlanan toksin molekülleri bu hücreler tarafından taşınarak kanda yayılır. Toksin, Gb3 adlı reseptörler taşıyan hücrelere gelince onlara bağlanır, içlerine girip onları öldürür (PMN'lerde Gb3 reseptörü yoktur). Kılcal damarların epitelleri bu reseptörleri taşıdığı için hastalığın birinci aşamasında kalın bağırsağı çevreleyen damarlar hasar görüp kanarlar, ishalin kanlı olması bu yolla olur.

Ankara Üniversitesi Cebeci Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tanıl Kendirli HÜS hastalığı ile ilgili şunları söyledi:

 ’Bizde şu an 6 hasta yatıyor ve bunlar 3 ila 15 yaşında hastalar. 4’ü yoğun bakımda fakat bu hastalarımızdan 2 çocuğumuz yoğun bakımdan çıkıp servise alınacak hale bugün itibariyle geldiler. Servise çıkaracağımız çocuklardan biri 4 yaşında biri 15 yaşında. Yoğun bakımdaki kalan 2 çocuğumuzun tedavilerine de şuan devam ediyoruz. Onların da birisi 6 yaşında diğeri ise 12 yaşında. En kısa zamanda kendilerini taburcu etmeyi planlıyoruz."

HÜS belirtileri nelerdir?

Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Necla Tülek, HÜS'ün aslında geniş bir hastalık grubunu kapsadığını ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabildiğini paylaştı. Tülek, "Bu, böbrek yetmezliğine ve aynı zamanda hastanın kan tablosunda bozukluklara yol açan bir sendrom. Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji açısından değerlendirdiğimizde buna yol açan iki mikroorganizma var. Biri 'Enterohemorajik Escherichia coli' dediğimiz her yaştaki bireylerde kanlı ishal, kusma tablosuna yol açan bir mikroorganizma. Hayvanlardan, etlerden, çeşitli sebzelerden ve hatta sulardan insanlara geçebiliyor" diye konuştu. 

Tülek, hastalığa sebep olan ikinci mikroorganizmanın ise "Shigella" olarak adlandırıldığını ve bu bakterinin de kanlı ishal, kusma gibi belirtilerle seyrettiğini anlattı ve şunları ekledi:

"Shigella'da çok daha belirgin bir şekilde ateş tablosu da görüyoruz. Fakat birkaç gün sonra böbrek yetmezliği, kan değerlerinde düşme nedeniyle ciddi bir tablo ortaya çıkabiliyor. Hastaların böbrek yetmezliği nedeniyle diyalize alınmaları gerekebiliyor. Hastalık eğer zamanında fark edilmezse ileride kronik böbrek yetmezliğine ve ölümlere yol açabiliyor."

HÜS nasıl bulaşıyor?

Tülek'in belirttiğine göre hastalar genel olarak geçici bir böbrek yetmezliği yaşıyor ve bu hastalara zamanında müdahale edildiği takdirde kalıcı bir hasaer oluşmuyor. Tülek, HÜS'ün su ve besinlerden bulaştığının altını çizdi. Özellikle yazları enfeksiyonlardan korunmak için şu uyarıları yaptı:

"Her şeyden önce güvendiğimiz suyu içmeli, suyun kaynağına güvenemiyorsak mutlaka önce kaynatmalıyız. Çiğ gıdaların çok iyi yıkanması, sebze-meyvenin gerekirse kabukları soyularak tüketilmesi gerekiyor. Mutfak tezgahlarının sık sık temizlenmesi, yemek hazırlığı öncesi ve sonrasında ellerin çok iyi yıkanması da önemli. Özellikle 'Escherichia coli' olarak adlandırdığımız mikroorganizma, iyi pişmemiş hamburger gibi çiğ etlerde karşımıza çıkabiliyor. Bu nedenle tüm yiyeceklerin iyi pişirilmesi, özellikle etlerin çiğ tüketilmemesi ve açıkta bekletilmemesi gerekiyor."

HÜS hastalığının tedavisi var mı?

Tülek, HÜS'le ilgili daha önceden Avrupa ve ABD'de belirli bölgelerde salgınların da yaşandığını söyledi ve salgının oluşmasının hastalığın kaynağına bağlı olduğunu belirtti. Tülek, şunları ekledi:

"Eğer lokal su kaynağı, lokal olarak tüketilen sebze-meyve veya hayvan temasıyla oluşmuşsa hastalık da orada sınırlı kalır. Fakat günümüzde hazır gıdalar veya sebze-meyveler hızla dünyanın bir ucundan diğerine ulaşabiliyor. Örneğin, geçmişte ABD'de yeşil ıspanakla ortaya çıkan bir salgın yaşanmıştı. Daha önce bulaş olmuş bir taşıma aracında taşınan ıspanaklar da bundan etkilenmiş ve çeşitli eyaletlerde satılarak günler içinde ABD'nin çok önemli bir bölümünü kapsayan salgın meydana gelmişti. Bunun gibi çok örnekler var, meyve suları da buna dahil."

Tülek, iki mikroorganizmaya göre farklı tedaviler uygulandığının altını çizdi ve devam etti:

"Hastaların büyük bölümünün hastanede yatırılarak tedavi edildiğini, sıvı ve elektrolit kayıplarının yerine koyulması ve antibiyotik tedavisi uygulandığını aktaran Tülek, "Kanlı ishalde mutlaka hastaneye başvurmak gerekiyor. Çünkü birçok ciddi nedeni olabilir. Bulantı, kusma ve ishal gibi durumlarda da kişilerin her şeyden önce sıvı kaybının karşılanması, vücutlarını susuz bırakmamaya dikkat etmesi gerekiyor."