Dünya Sağlık Örgütü’nün koronavirüsün kaynağını tespit etmek için Çin’in Wuhan kentinde yaptığı araştırma sonrası hazırladığı rapor sonunda açıklandı. ABD dahil 14 ülke ise rapora tepki göstererek "bağımsız çalışmaların" desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak, DSÖ'yü şeffaf olmamakla suçladı.
DSÖ-Çin ortak çalışmasıyla Kovid-19'un kökenine ilişkin tüm dünyanın beklediği rapor, nihayet açıklandı.
DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus ise DSÖ üyesi ülkelerin temsilcilerine hitaben yaptığı konuşmada, raporun aksine, "virüsün kökenine ilişkin tüm hipotezlerin hala masada" olduğunu vurguladı.
Virüsün kökenini bulmak zorunda olduklarının ve dünyaya bunu borçlu olduklarının altını çizen Ghebreyesus, Kovid-19'un kökenini araştırmak için Çin'e yapılan tek bir gezinin yeterli olmadığının altını çizdi.
"ÖZEL UZMANLAR GÖREVLENDİRMEYE HAZIRIM"
Ghebreyesus, uluslararası uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyetin virüsün patlak verdiği Wuhan kentinde birkaç laboratuvarı ziyaret ettiğini ve virüsün bir laboratuvar olayı sonucu insan popülasyonuna girme olasılığını değerlendirdiğini anımsattı.
DSÖ direktörü, "Ancak bu değerlendirmenin yeterince kapsamlı olduğuna inanmıyorum. Daha sağlam sonuçlara ulaşmak için daha fazla veri ve çalışmaya ihtiyaç duyulacak." değerlendirmesinde bulundu.
Heyetin, açıklanan raporda "Kovid-19'un laboratuvardan sızma ihtimali 'en düşük' ihtimal olasılıklı hipotez olduğu" sonucuna vardığını belirten Ghebreyesus, "Bu (tez), özel uzmanlar tarafından daha kapsamlı araştırmayı gerektiriyor. Bu görevlendirmeye hazırım." diye konuştu.
DSÖ UZMANI: ÇİN'E YENİ BİR GEZİ OLASILIK ŞU ANDA DEĞİL
Çin'de Kovid-19 kökenini araştıran DSÖ uzmanlarından Peter Ben Embarek ise Cenevre'de video konferans yöntemiyle düzenlenen basın toplantısında, Ghebreyesus'un aksine yakın bir gelecekte Çin'e virüsün kökenini araştırmak için gitme ihtimallerinin olmadığını söyledi.
Embarek, elde ettikleri verilerin değerlendirilmesinin uzun zaman alacağını belirtti.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (CDC) eski Direktörü Robert Redfield, virüsün orijininin Çin'deki bir laboratuvar olduğunu öne sürmüştü
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkan Yardımcısı Fıng Zıcian, Kovid-19'un laboratuvardan sızdırıldığı ihtimalinin mümkün olmadığını savunmuştu.
14 ÜLKEDEN TEPKİ
ABD'nin de aralarında bulunduğu 14 ülke, yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) kökeninin hayvanlar olduğu sonucuna ulaşan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uzmanlar raporuna tepki göstererek, raporun "çok geç açıklandığını" ve "orijinal verilere ulaşım sağlamadığını" belirtti.
ABD, Avustralya, İngiltere, Kanada, Çekya, Danimarka, Estonya, İsrail, Japonya, Letonya, Litvanya, Norveç, Güney Kore ve Slovenya hükümetleri, son açıklanan DSÖ raporuna ortak yazılı açıklamayla yanıt verdi.
Açıklamada, Kovid-19'un kaynağına ilişkin DSÖ ile ilgili uzmanların çalışmalarının önemine vurgu yapılırken, virüsün kaynağına ilişkin son rapor konusunda soru işaretleri olduğu kaydedildi.
Kovid-19'un kökenlerine ilişkin müdahale ve uygunsuz etkilerden uzak, şeffaf, bağımsız analiz ve değerlendirmeleri destekliyoruz. Bu bağlamda, DSÖ öncülüğünde Çin'de yapılan son çalışmaya ilişkin ortak endişelerimizi dile getiriyoruz" ifadelerinin yer aldığı açıklamada, bundan sonraki süreçte bağımsız çalışmaların desteklenmesi konusunda birlikte hareket edilmesi gerektiğine işaret edildi.
DSÖ uzmanlarının yaptıkları çalışmaların değerli olduğu vurgulanan açıklamada, Kovid-19'un kaynağına ilişkin uluslararası uzmanlar raporunun "çok geciktiği" ve "orijinal verilere ulaşım sağlama" konusunda eksik kaldığı belirtildi.
Virüsün hayvanlardan insanlara geçmiş olabileceği yönündeki bulgular üzerindeki çalışmaların devam etmesi gerektiği kaydedilen açıklamada, "DSÖ ve tüm üye ülkelerin verilere zamanında ulaşma ve şeffaflık konusunda taahhütlerini yenilemeleri gerekmektedir" ifadesiyle hem DSÖ'ye hem de adı zikredilmeden özellikle Çin'e çağrıda bulunuldu.
Açıklamada, uluslararası uzmanların virüsün kaynağına ilişkin çalışmalarında gerekli verilere daha hızlı ve şeffaf şekilde ulaşması için ilgili tarafların daha hassas olması gerektiği ifade edildi
ÇİN, SORUŞTURMA ÇAĞRILARINI GERİ ÇEVİRMİŞTİ
Çin, daha önce ABD yönetiminin virüsün kökenine ilişkin soruşturma başlatılmasına dair talebini reddetmiş, Avustralya hükümetinin Nisan 2020'de DSÖ'ye uluslararası soruşturma çağrısı yapması üzerine bu ülkeye de ihracat kısıtlamaları getirmişti.
Uluslararası baskıların artmasının ardından ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam'dan uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyet, ilk olarak ocak başında Çin'e gitmiş ancak Pekin yönetiminin geçerli vizelerin alınmadığı uyarısını yapmasının ardından geri dönmek zorunda kalmıştı.
İzinlerin alınmasının ardından 14 Ocak'ta özel uçakla Vuhan'a gelen heyet, 14 gün karantinada tutulmuş ve bu sürede Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılarla bilgi alışverişinde bulunmuştu.
Heyet, 29 Ocak'ta başladığı saha çalışmalarında, ilk vakaların görüldüğü Wuhan'daki deniz ürünleri gıda pazarının yanı sıra Hubey Çin ve Batı Tıbbı Bütünleşik Bölge Hastanesi, Wuhan Jinyintan Hastanesi, Hubey Eyaleti Hastalık Kontrol Merkezi ve Hayvan Hastalıkları Merkezinde incelemeler yapmıştı.