Bel kayması ve tedavisi
Bel kayması nedir?
Omurgamızı oluşturan kemikler belli bir düzen içerisinde sıralanmışlardır. Omurların ön ve arka kısımları önden ve arkadan bir hizada sırayı bozmadan devamlılık gösterir. Belimizin en altında bulunan omurgalarının birinin diğeri üzerinden kayarak yer değiştirmesi ( spondilolistezis ) ve buna bağlı ortaya çıkan sıkıntılara bel kayması denmektedir. Omurganın içinden geçen omurilik sıkışır ve her iki bacakta ağrı, uyuşukluğa neden olur. Bel ağrısı nedeni ile doktora gidenlerin yüzde10’unda bel kayması tespit edilir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir.
40 yaş üstü sık rastlanıyor
Genellikle 40 yaşından sonra bel kaymalarına daha sık rastlanmaktadır. Çeşitli nedenler ile yaşlılığa bağlı olarak gelişen bel kaymalarına dejeneratif spondilolistezis olarak adlandırılır.
Kaymanın derecesi 1 ile 4 arasında sınıflandırılır.
1. Derecedeki bel kaymaları en hafif olan bel kaymalarıdır.
4. Derecedeki bel kayması ise çok şiddetli ileri derecedeki bel kayması anlamına gelir. Kaymanın derecesi arttıkça klinik şikayetlerde artmaktadır.
Bel aymasının belirtileri?
Bel kayması olanlarda bazen hiçbir belirti görülmeyebilir. Bel ve Kalça ağrıları ağrılar öne eğilmekle artar arkaya eğilirken azalır. Yürümekle artan bel ağrısı ve bacaklarda uyuşmalar. Akşamları bacaklarda oluşan kramplar. Hareket güçlüğü, bacaklarda kuvvet azalması, ayan omurga bölgesinde aşırı hassasiyet.
Bel kaymasında tanı nasıl konur?
Düz bel filmlerinin yanında hareketli aşırı öne eğilerek ve aşırı geriye giderek çekilen dinamik grafiler klinik değerlendirme açısından çok önemlidir. Kaymanın kemiklerdeki durumunu tam tespit etmek için bilgisayarlı tomografiden yararlanılır. MR çekilmesi önemli olup tedavide yol gösterici öneme haizdir, kaymanın derecesini ve sinirlere baskının detayını buradan görebiliriz.
Bel kayması tedavisi
Bel kaymasının derecesine ve oluşturduğu klinik şikayetlere göre tedavi ile farklılıklar göstermektedir. Şikayete neden olmayan tesadüfen tespit edilen bel kaymalarında herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Ancak ileride sorun olmaması için günlük egzersiz önerileri yapılabilir. Bel kaymasında tedavi:
1. İlaç ile tedavi
2. Fizik tedavi ya da alternatif yöntemler
3. Girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri
4. Cerrahi tedavi
İlaç tedavisi: Hafif bel kaymalarında arada oluşan ağrılar için tercih edilir. Her türlü ağrı kesici kullanılabilir. Bununla beraber günlük aktiviteler konusunda hasta bilgilendirilir. Bel adalelerini güçlendirici egzersizler ilaç tedavisi ile birlikte güçlendirilir.
Fizik tedavi ya da alternatif yöntemler: Bel bölgesindeki kasları güçlendirmeye yönelik rehabilitasyon programları planlanır amaç kalça çevresindeki gergin, boyu kısalmış kasların gevşetilmesi ve güçlendirilmesi amaçlanmalıdır. Kaslar güçlendikçe ağrı azalır beldeki kaymanın da ilerlemesini önlenmiş olur.
Bel korsesi: Bel kayması olan hastalarda ağrının azalması ve adale spazmının giderilmesine yardımcı olduğu için özellikle araba ile seyahatlerde ve çok ayakta kalmayı gerektiren durumlarda takılması önerilir.
Girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri: ilaç tedavisi ve fizik tedavi yöntemlerinden yarar görmeyen hastalarda daha kalıcı girişimsel ağrı tedavi yöntemlerinin uygulanması gereklidir. Bel kaymalarına bağlı olarak omurilik kanalında oluşan ciddi daralmalar söz konusudur. Özellikle ileri yaşlarda oluşan kaymalarda ilaç tedavisinin pek yararı olmaz. Mutlaka girişimsel tedavilerin uygulanması gerekir.
Girişimsel ağrı tedavileri:
1. Epidural kortizon + Ozon uygulaması: Omurilik sinirlerinin kanal daralması nedeni ile sıkıştığı durumlarda ve ağrıların şiddetlendiği dönemlerde tercih edilir. 6-12 aylık bir rahatlama sağlayabilir.
2. Radyofrekans Tedavisi: Kayma nedeni ile aşırı hassas hale gelen ağrı sinirlerinin teknolojik olarak yakılarak devre dışı bırakılmasıdır. Görüntüleme cihazları eşliğinde radyofrekans elektrotları ile tek seferde 15 dakikalık bir uygulamadır. 1-2 yıl bazan 5 yıla kadar rahatlama sağlayabilir. Etkili bir tedavidir özellikle 1. Ve 2. Derece kaymalarda etkilidir.
