Binlerce antik iskeletin analizi, özellikle Orta Doğu'da olmak üzere bin yıl önceki şiddet tarihine ilişkin ilgi çekici ayrıntıları ortaya çıkardı.
Nature Human Behavior dergisinde yayınlanan bir çalışma, klasik öncesi dönemde (MÖ 12.000 ila 400 civarında) bölgede kişilerarası şiddetin zaman içinde dalgalandığını ve yaklaşık M.Ö. 4.500 ila 3.300 arasında zirveye ulaştığını gösteren kanıtları belgeliyor.
3.500'DEN FAZLA KALINTI İNCELEDİLER
Araştırma yazarları, Orta Doğu'nun Klasik öncesi dönemine ait 3.500'den fazla bireysel insan kalıntısını inceledikten sonra bu sonuca vardılar. Araştırmanın bulguları, erken insanlık tarihinde şiddetin uzun dönemler boyunca nasıl geliştiği sorusuna yeni bir ışık tutuyor.
18. YÜZYILDAN SONRA AZALDIĞI İDDİA EDİLDİ
Saldırıyı, öldürmeyi, köleliği, işkenceyi, cezayı, kavgaları vb. içeren kişilerarası şiddetin, 17. ve 18. yüzyıllardaki Aydınlanma Çağı'ndan bu yana bin yıl boyunca ve daha hızlı bir şekilde azaldığı sıklıkla iddia edilmiştir.
Bu fikre karşı çıkıldı, ancak şu ana kadar bilim adamları arasında bir fikir birliğine varılamadı. Cinayet istatistiklerinin yalnızca yakın tarihsel dönemler için mevcut olduğu ve çatışma kayıtlarının sıklıkla önyargılara maruz kaldığı göz önüne alındığında, uzun vadeli şiddet eğilimlerine ilişkin anlayış, daha sonraki araştırmacılar geriye doğru baktıkça sınırlı kalıyor.
İKİ FARKLI GRUBA AYRILDILAR
Çalışmanın yazarları, "Bu durum, şiddetin erken tarihi hakkında oldukça kutuplaşmış anlatılar üretti. Aslında, savaşın kökenleri üzerine araştırmalar iki ana gruba ayrıldı: 'pasifleştirilmiş geçmiş' grubu veya 'güvercinler' olarak adlandırılan grup; insanlık tarihinde şiddetin ancak Tarım Devrimi ve devletlerin yükselişinden sonra arttığını düşünüyorlar; ve diğeri ise savaşların tarihöncesinde yaygın olduğunu düşünen 'şahinler'dir."
Yazarlar, "Şahinler/güvercinler ayrımı 1990'lar ile 2000'lerin başları arasında pek çok tartışmayı alevlendirmiş olsa da, günümüzde daha incelikli bir tablo ortaya çıkıyor" dedi.
TÜRKİYE'DE ARALARINDA
Son çalışmada, İspanya Barselona Üniversitesi'nden araştırmacı Giacomo Benati ve meslektaşları, M.Ö. 12.000 ila 400 yıllarına tarihlenen 3.539 kişiden oluşan iskelet kalıntılarını detaylandıran bir veri seti oluşturdu. Bu kalıntılar yedi Orta Doğu ülkesinde bulundu: Türkiye, Irak, İran, Suriye, Lübnan, İsrail ve Ürdün.
Araştırmacılar, kafatası travması veya silahla ilgili yaralar gösteren iskeletlerin oranını belgeleyerek, dönem boyunca kişilerarası şiddet miktarını değerlendirmek için veri tabanını kullandı.
ŞİDDET YENİDEN ARTTI
Sonuçlar, Klasik öncesi Orta Doğu'da kişilerarası şiddetin, Kalkolitik dönemde M.Ö. 4.500 ile 3.300 arasında maksimuma ulaştığını gösteriyor. Yazarlar daha sonra Erken ve Orta Tunç Çağı'nda (MÖ 3300 ila 1500) şiddette istikrarlı bir düşüş gözlemlediler, ardından Geç Tunç Çağı'ndan Demir Çağı'na (MÖ 1500 ila 400) kadar şiddet yeniden arttı.
Araştırmacılar, Kalkolitik dönemdeki şiddet olaylarındaki artışın, bölgedeki ilk merkezi devletlerin ortaya çıkışıyla ve ara sıra yaşanan kan davalarından büyük ölçekli, organize çatışmalara geçişle bağlantılı olabileceğini öne sürüyor.