Bu günlük alışkanlıkları hemen terk edin! Biyolojik saatinizi bozuyor ve hastalıklara sebep oluyor!
Modern dünya, artık gün doğumunda uyanıp, gün batımında uyuyan mağara adamlarının hayatından çok uzak yaşam sürdüğümüz bir dünya. Uzmanlar, hepimizin günlük yaptığı bazı alışkanlıkların biyolojik saatimizi ya da diğer adıyla vücut saatimizi bozduğunu söylüyor. Uyku, yemek ve egzersizle ilişkili olan biyolojik saatin bozulması ise birçok sağlık problemine kapı açıyor. İşte, biyolojik saati bozan günlük alışkanlıklar...
Biyolojik saatin bozulmasının diyabetten bunamaya kadar birçok sağlık problemine sebep olduğunu biliyor muydunuz? Uyku, Beslenme, Metabolizma ve Egzersiz Fizyolojisi Uzmanı Dr Greg Potter, konuyla ilgili detayları paylaştı:
"Atalarımız çevre ile uyum içinde yaşadılar. Günbeş doğduğunda yiyecek ve su topladılar, geceleri ise dinlenip oruç tuttular. Ama sorun şu ki; 19. yüzyılda elektik bulunduktan sonra, insanlar geceleri uyumaz oldu.
Art arda gelen teknolojik gelişmelerle, yemeğimizi kendimiz hazırlamak yerine, telefona birkaç dokunuşla yemek sipariş etmeye başladık. Yani vücut saatimiz bozulmaya eğilimli hale geldi.
Vücut saati (biyolojik saat) neden önemlidir?
Dr. Potter, biyolojik saatin daha fazla enerjiye sahip olmak, daha iyi uyumak ve yediklerimizi sindirebilmek için sne kıadar önemli olduğunun altını çizdi. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar, biyolojik saati bozulan kişilerin hansgi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kaldıklarını ortaya çıkardı.
Bilim insanları; gece vardiyasında çalışanların, değişen zaman çizelgeleri nedeniyle, diyabet, kalp hastalığı, hatta bazı kanser türlerine karşı daha yatkın olduklarını söylüyor.
Dr. Potter, "Biyoloji saatin bozulmasından sadece birkaç gün sonra sağlığımıza yansımlarını görmeye başlıyoruz. Bunlar; kan basıncında artış ve kalp atış hızında bir azalma olarak görülüyor. Daha sonra her ikisi de diyabet gibi hastalıklara yol açan, insülin ve kan şekeri dengesinin bozulmasına neden oluyor. Beyin işlevleri de bundan etkileniyor."
Dr. Potter, biyolojik saatimizi bozan, günlük hayatta çok sık tekrarlanan kötü alışkanlıkları sıraladı...
1. Yeterince dışarı çıkmamak
Açık havada olmak, stresin azalmasına ve zihnin daha iyi çalışmasına yardımcı olur. Dr. Potter, her gün ez az iki saat hava almamızı tavsiye ediyor.
"Gün ışığı almak biyolojik saatimiz için oldukça önemlidir. İç mekan ışıkları bu konuda gün ışığının yerini tutamaz" diyen konuşan Potter, "Tipik bir iyi aydınlatılmış odada, ışık yoğunluğu 500 lux olabilir. Fakat açık havada, öğle saatlerinde, buşutsuz, güneşli bir günde bu yoğnluk 100.000'in üzerine çıkabilir" diye devam etti.
Gün ışığı vücut saatinizi etkiler. Biyolojik saatinizi dengede tutmak için, günde en az iki saat dışarıda vakit geçirmek önemlidir. Bahçenizde kahvaltı yaparak, öğle yemeğinde 15 dakikalık bir yürüyüş yaparak gün ışığına maruz kalabilirsiniz.
2. Evinizi yanlış aydınlatmak
Akşamları, tavan ışıkları en büyük düşmandır. Yatmadan iki ila üç saat önce ışıkların söndürülmesi gereklidir. Dr. Potter, "Gün batımından daha kuvvetli bir ışığımız olmazdı. Sadece ateşten, yıldızlardan ve aydan gelen ışığa maruz kalırdık" dedi ve devam etti:
"Işığın rengi de önmelidir. Kısa dalga boyun bakımından zengin olan ışıklar, -ki bune en mükemmel önernek mavi ışıktır- biyolojik saatin dengesini bozan açık ara en güçlü ışıktır. Cep telefonlarımız gibi ekranlar ve tavandaki lambalar, bu tür ışık açıısından zengin olabilir.
Bu durum, ofisteyken işinize odaklanmanızı sağlar fakat işiniz bittiğinde bu ışığa maruz kalmak iyi değildir. Bu yüzden akşamları evinizi sıcak, romantik ortam aydınlatmalarıyla doldurabilir ve tavan lambalarının yerine göz hizasında veya altında olan ışıklar kullanılabilirsiniz.
Kırmızı ışık vücut saatini daha az rahatsız eden uzun dalga boylarından oluşan bir ışıktır. Bu nedenle örneğin bir alarm kullanıyorsanız, kırmızı ışık yayaynını seçebilirsiniz.
3. Çok fazla yemek yemek
Modern çağda, bazılarımız sabah 6'dan gece yarısında kadar günün 18 saati uyanıık kalmak için mücadele ediyor. Fakat Dr. Potter, gün boyunca yemek yemek yerine, aralıklı yemek yemek konusunda uyarıyor.
Zaman kısıtlı yemek yemek, son 10 yılda popüler hale geldi. Bu uygulama, gıda alımını her gün 8-10 saat ile sınırlandırmayı gerektiriyor. Örneğin, 10:00-19:00 arasında yemek yemeyi tercih edebilirsiniz.
Kısa, düzenli bir yeme alışkanlığı ile, vücudunuzun yiyecekleri sindirmesine ve metabolize etmesine yardımcı olmuş olursunuz. Öğle yemeğişnde karbonhirat açısından zengin bir atıştırmalık yedikten sonra, kan şekeriniz yatmadan 30 dakika önce tükettiğiniz aynı besin ile stabil kalır.
Aralıklı yemek yemenin başka faydaları da vardır. İnsanlar, daha az işlenmiş atıştırmalıkları tüketme eğilimindedir. Yemek yemeyi akşam 7'de bitirirseniz, akşam 9'da koltuğunuzda oturup cips yiyemezsiniz. İnsanlar bunu uyguladığında, sağlıklarında düzelme yaşarlar. Biraz daha az kalori alarak ve yağınızı düşürerek, kan şekerinizi kontrollü bir şekilde düşürebilirsiniz.
4. Hareketsiz olmak
Egzersiz, vücut saati ile ilgili en önemli üçüncü maddedir. Düzenli egzersiz, biyolojik saatimizin zamanında işlemesine yardımcı olur. Dr. Potter, Egzersiz yaptığınız saatin yatmanıza çok yakın olmaması konusunda uyardı. Çünkü egzersiz yorgunluğu ile hemen yatmak isteyebilirsiniz. Bunun yerine, akşam 5-6 civarında antreman yapmanız öneriliyor.
Öğleden sonra veya akşamın erken saatlerinde orantısız sayıda spor yapma rekoru kırıldığından bahseden Dr. Potter, "Çekirdek vücut ısısı o esnada daha yüksektir. Bu da egzersiz performansınızı, hızınızı, gücünüzü ve kuvvetinizi olumlu etkiler. Vücut ısısının yüksek olduğu anlarda kaslar daha esnek çalışır ve sinirler, sinyalleri daha hızlı iletir.
Sabah insanı olmak isteyen bir gece kuşuysanız, spor salonuna daha erken gitmelisiniz. Sabahları egzersiz yapmak, gece kuşlarının biyolojik saatlerini değiştirmelerine ve daha erken uykuya dalmalarına yardımcı olur. Egzersiz, vücut saatinizi öyle etkiler ki; her gün düzenli bir saatte egzersiz yaparsanız, vücudunuz günün o saatinde bunu anlar.