Cambridge Five casuslarının itiraflarını içeren gizli İngiltere dosyalarının yayımlanmasıyla, monarşiye sızan bir Rus casusun Kraliçe 2.Elizabeth ile olan etkileşimi ortaya çıktı.
Sovyetler Birliği adına casusluk yapan Anthony Blunt da dahil olmak üzere İngiltere'nin en kötü şöhretli ajanının itiraflarını birinci elden ayrıntılarıyla anlatan son derece gizli MI5 dosyaları Salı günü ilk kez gün yüzüne çıktı.
1964 yılında, Kraliçe'nin tablolarının araştırmacısı ve seçkin sanat tarihçisi Sir Anthony Blunt, 1930'lardan beri Sovyet ajanı olduğunu itiraf etmişti.
Peki, Rus ajanı nasıl 10 yıl boyunca fark edilmeden Kraliçe Elizabeth ve ailesinin evinde onlarla birlikte yaşadı?
Henüz genç bir Cambridge öğrencisiyken ajan olan Blunt, Kraliçe'nin sanat danışmanı olarak görev yapıyordu.
Blunt, 20. yüzyılın en ünlü casus şebekesi olan Cambridge Beşlisi'nin bir üyesiydi. Cambridge Beşlisi, İngiltere'de 2. Dünya Savaşı'ndan 1950'lerin ortalarına kadar Sovyetler Birliği'ne bilgi akışı sağlayan casus çetesidir.
Blunt, İkinci Dünya Savaşı sırasında kıdemli bir görevli olarak, KGB yöneticilerine büyük miktarda gizli istihbarat aktarmıştı.
Hükümet, görevden alınması ve gerçeklerin kamuoyuna sızması durumunda büyük bir skandal yaşanacağı korkusuna rağmen, onun İngiliz kurumlarının kalbindeki konumunu korumasına izin verdi.
Kraliçe'ye gerçeği söyleme kararı, Blunt'un kansere yakalanması ve gazetecilerin ölümünden sonra gerçeği ifşa etmesinden endişe edilmesi üzerine 1973 yılında alındı.
Kraliçe nihayet hikayenin tamamını öğrendiğinde, "gerçeği çok sakin ve şaşırmadan" karşıladı.
"HER ZAMAN ŞÜPHELERİ VARDI"
Şubat 1973'te Başbakan Edward Heath, Kraliçe'nin özel sekreteri Sir Martin Charteris'e talimat verdi. Gerçekleri öğrenen Kraliçe'nin Blunt hakkında her zaman şüpheleri olduğu öne sürüldü.
Gizliliği kaldırılan dosyalar, kraliçeinn dokuz yıl boyunca saray mensubunun ihanetinden habersiz kaldığını ortaya koyuyor.
Charteris, "Kraliçenin Blunt'tan hiç hoşlanmadığını ve onu nadiren gördüğünü" doğruladı.
Margaret Thatcher tarafından 1979'da Blunt'un ajanlığı kamuoyuna açıklanana kadar bu sır gizli kaldı ve Blunt görevine devam etti. Blunt'un kraliyet görevini sürdürmesine izin verilmişti çünkü "açık statüsünde hiçbir değişiklik olmaması kamu yararı açısından daha büyük bir önem taşıyordu."
RESMİ SIRLAR YAYINLANIYOR
Dosyalar, MI5: Resmi Sırlar adı altında baharda açılacak olan ve iç güvenlik servisinin çalışmalarına odaklanan büyük bir serginin öncesinde yayınlanıyor.
Bu sergi, ünlü casusluk vakaları hakkında zengin ayrıntılar sunan gerçek, resmi kayıtlar olarak dikkat çekiyor.
ANTHONY BLUNT KİMDİR?
Anthony Blunt, kraliyet ailesinin sanat tarihçisi olmadan önce 1930'larda Cambridge Üniversitesi'nde Sovyet ajanı olarak işe alındı. Blunt, 1964 yılında çift taraflı ajan olduğunu itiraf etti ve 1979 yılında dönemin Başbakanı Margaret Thatcher tarafından ifşa edildi. Blunt ayrıca Victoria Kraliyet Nişanı sahibidir.
Blunt, Sovyetler Birliği için muhtemelen 1930'lardan itibaren veya en azından kesin olarak 1950'lerin başlarında çalışan bir grup casus tarafından oluşturulan Cambridge Beşlisinin bir üyesiydi. Uzun yıllar gizli tutulan itirafı, Kasım 1979'da Başbakan Margaret Thatcher tarafından kamu önünde açıklanarak ifşa edildi. Hemen ardından şövalyelik nişanı elinden alındı.
Blunt, Londra Üniversitesi'nde sanat tarihi profesörü, Courtauld Sanat Enstitüsü'nün yöneticisi ve Kraliçe'nin Resimlerinin Surveyörü idi.
Fransız Barok ressamı Nicolas Poussin hakkındaki 1967 tarihli monografisi, sanat tarihinde hâlâ bir başucu kitabı olarak kabul edilmektedir.