Cumhurbaşkanı Erdoğan İnsan Hakları Eylem Planı'nı açıkladı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. Cumhurbaşkanlığı Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde İnsan Hakları Eylem Planı Tanıtım Toplantısı'na katıldı. İşte Erdoğan'ın konuşmasından satırbaşları...

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne hepiniz hoşgeldiniz. bugün sözümüzü yerine getirmiş olmanın gururuyla eylem planımızı açıklıyoruz.

Attığımız adımların şahidi bizatihi milletin kendisidir. Aziz milletim, tarih bize ne zaman adalete sarılırsak o zaman güçlendiğimizi gösteriyor. Buna mukabil ne zaman adalet yolundan saparsak geriliyoruz. Yine yakın tarihimiz acı tecrübelerle mültün temelinin adalet olduğunu öğretmiştir. Bunun için adalet davamızın pusulası insan ve insan onurudur.

Malcom X'ten alıntı

Bir çiçeğe az su vermek kuruturken fazla vermek de soldurur. Adaletin kuyumcu hassasiyetiyle gerçekleştireceğiz. dikene su vermek zulüm anlamına gelebilir. Malcom X'in dediği gibi "Ben gerçeğin peşindeyim, kimin söylediği önemli değil. Ben adaletin peşindeyim, kim için veya kime karşı olduğu önemli değil."

Böyle necip bir milletin mensubu olmakla övünüyorum. Aziz milletim, milletin beklentileriyle oluşturulan eylem planını arkasında geniş istişare süreci var.

Eylem Planı 2 yıllık zaman diliminde uygulanmak üzere hazırlanmıştır. 2 hafta içerisinde takvim olarak kamuoyu bişlgisinme sunulacaktır.

İşte 11 ilke

Bugün anahatlarıyla paylaşıyorum. Vizyonu özgür birey, güçlü toplu olan eylem planımız 11 ilkeden oluşuyor:

1- İnsan doğuştan sahip olduğpu vazgeçilmez haklarıyla yaşar, devletin görevi bu hakları korumaktır.

2- İnsan onuru hukukun etkin koruması altındadır.

3-Din, dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, renk, felsefi inanç, mezhep temelinde ayrım olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.

4- Kamu hizmetinin herkese eşit tarafsız sunulması bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir.

5- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir.

6- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez.

7- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir.

8- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.

9- Hiç kimse, başkalarının kişilik haklarına saygı göstermek suretiyle yaptığı eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.

10- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.

11- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir.

İnsan Hakları Tazminat Komisyonu, Anayasa Mahkemesi'ne başvuruya gerek kalmaksızın, uzun yargılama zararlarını karşılayacak.

İnsan Hakları Eylem Planı'nın 9 amacı ise şunlar:

1- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi

2- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi

3- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık

4- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi

5- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi

6- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması

7- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması

8- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi

9- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık

Eylem Planı

İdari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zorunlu kılıyoruz. Siyasi partiler kanununda değişiklik yapmak için kapsamlı bir çalışmayı başlatıyoruz. 

İnsan Hakları Tazminat Komisyonu AYM'ye başvuruya gerek kalmaksızın uzun yargılama zararlarını karşılayacak. 

Barolar, STK'lar ve üniversitelerden temsilcilerin katılımıyla bağımsız bir Ceza İnfaz Kurumları İnsan Hakları İzleme Komisyonu kuruyoruz.

Kırılgan gruba destek hizmetleri

Kırılgan gruptakiler başta olmak üzere suç mağduru vatandaşlarımıza destek olarak yeni mağduriyetler yaşamasının önüne geçmek istiyoruz. Çocuklar, kadınlar, engelliler ve yaşlılar başta olmak üzere psikososyal destek hizmetlerinin etkinliğini artırıyoruz. 

İş davalarının daha hızlı sonuçlanmasını temin için, hakimlerin, SGK kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz. 

Cevap verme süresi kısaltıldı

İdareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresini 60 günden 30 güne indiriyoruz. AB'nin doğrudan yabancı yatırımların izlenmesi konusunda hukuki düzenleme yapıyoruz. Kişilere iş yapma kolaylığı sağlayacak adımnları atıyoruz.

Kazanılmş hakların korunması ve şeffaflık ilkeleri dahilinde güncelliyoruz.

İstinaf ve temyize başvurma süresi gerekçeli kararın tebliğiyle başlayacak. 

Yargılama süresinde revizyon

Hakim ve savcılara coğrafi teminat sağlayarak, hem yargı teminatını güçlendiriyor. Hem de kararların hızlanmasını temin ediyoruz. Daha önce 2 yıl süren yargılama süreçlerini 2 aya indiriyoruz.

Dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştiriyoruz. e-Duruşma uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırıyoruz.

Hukuk uyuşmazlığında arabuluculuğun sınırlarını geliştiriyoruz. Bilirkişiklik bölge kurullarını yeniden yapılandırıyoruz.

'Yatırım Ombudsmanlığı'

İdare ile yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık esasıyla çalışacak, hızlı karar alabilecek 'Yatırım Ombudsmanlığı' kuruyoruz.

Etik ilkelere aykırı davranan bilirkişileri derhal görevden alıyoruz.

İfade özgürlüğü

İfade özgürlüğü alanın 2012-2013te yapılan temel değişiklikleri güçlendirmiştik şimdi daha da güçlendiriyoruz. İfade özgürlüpğü ve toplantı gösteri hakkınıu gözden geçiriyoruz. Diğer insanların haklarına saygılı şekilde yapılan eleştirilen soruşturma görevi olmaması için görevli mecralara düzenli eğitim verilmesini temin ediyoruz.

Dini bayram izinleri

Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel sektör çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında izinli sayılmalarını sağlıyoruz.

Tutuklamada ceza muhakemesine uygun olarak, tutuklamada ölçülülük doğrultusunda katalog suçların kapsamını daraltıyoruz.  

Gözaltına alma uygulamalarına düzenleme

Vatandaşımızın sırf ifade almaya yönelik yakalama kararları yüzünden özgürlüğünden mahrum kalmalarını istemiyoruz. Mesai saati dışında yakalayıp gözaltına alma, otelde gece yarısı bulup gözaltına alma gibi uygulamalara son veriyoruz.

İfade ve basın özgürlüğünü ilişkin standartları yükseltmek için gazetecilerin mesleki faaliyetlerinin kolaylaştırılmasına yönelik tedbirler geliştiriyoruz.

Demokratik katılımı güçlendirmek için, siyasi partiler ve seçim mevzuatında değişiklik yapmak üzere kapsamlı bir çalışma başlatıyoruz.

İşkenceye 0 tolerans

İşkence ve kötü muamaleye 0 tolerans anlayışını benimsiyoruz. İşkenceyi en ağır yaptırımlarla araştırıp zaman aşımını kaldırıyoruz. Kolluk göreviyle kötü muamele husus için düzenli eğitim veriyoruz. Hastanelerde fiziki mekanları yaygınlaştırıyoruz. Hak ihlaline sebebiyet veren kamu ögörevlilieri hakkında rücu işlemlerini artırıyoruz.

Kadına şiddet düzenlemesi

Aile içi, şiddet ve kadına karşı şiddetle mücadele ediyoruz. Ailenin korunması kanunu kendi alanında ileri düzenlemedir. Tek bir kadının dahi şiddet mağdru olmadığı güne kadar sivil toplum, medya ve tüm toplum ile birlikte mücadele edeceğiz. Eylem Planı'mızda kadına karşı şiddet suçları için özel soruşturma bürolarını yaygınlaştırıyoruz. Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili öngörülen ağırlaştırıcı sebebi, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletiyoruz. Şiddet mağduru kadınlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz. 

Kişisel verileri koruma kanununa AB standartları getiriyoruz. 

İş davalarının daha hızlı sonuçlanmasını temin için, hakimlerin, SGK kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz.

'Beden arama'ya düzenleme

İletişimin tespiti ve dinlenmesi şeklindeki koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların, beraat kararı verilmesi halinde de yok edilmesini sağlıyoruz. Üst ve beden aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek şekilde yapılmasına yönelik kararlılığımız doğrultusunda, kolluk ve infaz kurumu personeline düzenli eğitimler vermeye devam edeceğiz. Ceza infaz kurumlarında dijital dönüşümü tamamlıyoruz. Bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların yakınları ile görüntülü görüşebilmeleri yanında, mektup alıp gönderme, dilekçe verme ve sağlık durumunu takip gibi işlemlerde de teknolojiden yararlanılacak.

Denetimli serbestlik yükümlülerinin meslek edinmelerini sağlamak için halk eğitim merkezleri, İŞKUR, yerel yönetimler ve özel sektör işbirliğiyle programlar düzenliyoruz. Kamuya yararlı bir işte çalışma yükümlülüğünün, bu kurslarda yerine getirilebilmesini sağlıyoruz.

Acele kamulaştırma

Mülkiyet hakkı, vatandaşımızın sosyal ve ekonomik yönden gelişimini temin eden temel bir haktır. Doğuştan kazanılan bu hakkı korumak, devletin öncelikli vazifelerinden biridir. Kamu idareleri, mülkiyet hakkını kullanmayı zorlaştıracak uygulamalardan büyük bir hassasiyetle kaçınmak mecburiyetindedir. Bu anlayışla, acele kamulaştırmaya ilişkin hükümleri de içerecek şekilde, kamulaştırmayla ilgili tüm mevzuatı yeniden ele alıyoruz.

Kamulaştırmasız el atmaya karşı valilikler nezdinde idari bir başvuru yolu getiriyor, bu hususta kusuru bulunan kamu görevlilerine de idari yaptırım yolunu açıyoruz. Aynı şekilde, kamulaştırmasız el atma eylemlerinden kaynaklı davaların öncelikle görülmesini sağlıyoruz. İcra takibi ve yargılama süreçlerinden kaynaklı mağduriyetlerin önüne geçmek için, İcra ve İflas Kanunu ile ilgili yönetmeliği, mülkiyet hakkının en geniş şekilde korunmasını sağlayacak şekilde yeniden düzenliyoruz. İdari yargıda mülkiyet hakkını etkileyen hususların ivedi yargılama usulüyle hızlı biçimde çözümüne imkân sağlıyoruz.

Pilot dava uygulaması

İmar planı izleme, değerlendirme ve denetleme sistemi oluşturuyoruz. Yine, imar planlarında parselasyon işlemlerinden doğan mağduriyetleri gidermeye yönelik çalışma yapıyoruz. Kamu idarelerinin taraf olduğu aynı nitelikteki uyuşmazlıklarda ‘pilot dava’ usulü getiriyoruz. Pilot davada verilecek kararın aynı konudaki uyuşmazlıklar bakımından bağlayıcı olmasını temin ederek, gereksiz vakit kayıplarının ve kaynak israflarının önüne geçiyoruz. İdarenin, haklı olduğu belli olan vatandaşa ‘git davanı aç, kazan öyle gel’ şeklinde özetleyebileceğimiz tavrına son veriyoruz. Yerleşik yargı içtihatlarının idare tarafından düzenli olarak takip edilmesini sağlayarak, başvuruları kabul etme ve davadan vazgeçme gibi konularda kurumların yetkilerini artırıyoruz. Tapu siciline idareler tarafından konulan kamusal kısıtlamaları da elektronik ortamda malik ve ilgililerin erişimine açıyoruz.

Yargıtay ve Danıştay'da yaş şartı

Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilebilmek için en az 45 yaş ile birinci sınıf olmanın yanında, belli bir kıdem şartı da getiriyoruz. Yargıdaki unvanlı görevler için de kıdem şartı aranacak.

Çocukların fiziki ve ruhi gelişimlerinin desteklenmesi için onların dijital riskler, siber zorbalık ve internet bağımlılığından korunmasına yönelik çalışmaları en üst seviyeye çıkarıyoruz. Uluslararası koruma ve geçici koruma kapsamındaki kimsesiz çocukların bakım ve gözetiminin daha etkin sağlanabilmesi için tüzel kişi vesayet sistemini hayata geçiriyoruz. Çocuk adaleti uygulamalarını da güncelliyoruz. Çocuk mahkemelerindeki duruşma salonlarını, çocuk dostu olacak şekilde tasarlıyor, duruşmalara hâkim, savcı ve avukatların cübbe giymeksizin katılımına imkân sağlıyoruz. Aile mahremiyeti ve çocuğun üstün yararının daha iyi korunabilmesi amacıyla aile ve çocuk mahkemelerinin müstakil bir kampüs içinde bulunacağı yeni bir adliye mimarisi modeli geliştiriyoruz. Denetimli serbestlik müdürlüklerinde çocuk büroları kuruyoruz. Suça sürüklenen çocukların adli süreçlerinin her aşamasını, bu bürolar vasıtasıyla takip ediyoruz.

Evlilik teşviki

Gençleri aile kurmaları yönünde teşvik için evlilik yardımının kapsamını genişletiyoruz. Yine, gençlerin iş gücü piyasasına aktif katılımları için ‘genç istihdamı ulusal strateji belgesi’ hazırlayarak, staj imkânlarını geliştiriyoruz.

Engelli bireylere haklar

Engelli bireylerin üst kademe kamu yöneticiliği ile mesleklerine uygun kamu görevlerinde istihdamını zorlaştıran hükümleri tespit edip kaldırıyoruz. Sağlık raporlarında engellilik oranı ve haline ilişkin kriterlere bir standart getirerek, bu konuda yaşanan sorunları gideriyoruz. Engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın oy kullanma süreçlerine tam katılımını sağlamak ve kolaylaştırmak için yeni tedbirler alıyoruz.

Ayrıca, engelli öğrencilerimizin yurtlarda ücretsiz barındırılmasını sağlıyoruz. Sosyal ve insani politikalar açısından, cezaevlerinde bulunan-bulunmayan gibi bir ayrımı doğru bulmuyoruz. Özel infaz usullerinin kapsamını genişletmeye devam ederek, ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlülerin cezalarının konutlarında infazının imkânlarını artırıyoruz. Yaş veya sağlık sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen hükümlüler için denetimli serbestlik uygulamasının alanını genişletiyoruz.

Ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlülerin cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz.

Yaş veya sağlık sebebiyle ceza infaz kurumunda hayatını tek başına idame ettiremeyen hükümlüler için denetimli serbestlik uygulamasının alanını genişletiyoruz.

Tabiatı ve çevreyi beraber paylaştığımız hayvanları 'mal' olarak değil 'can' olarak gören bir anlayışla mevzuat değişikliği yapıyoruz.

Denetimli serbestlik

Uyuşturucu kullanımından ilk kez denetimli serbestlik kararı alanların rehabilitasyon ve tedavilerinin ara kontrollerle izleneceği, 5 yıl süreli Bağımlılık Takip Modeli kuruyoruz.

İnsan haklarına duyarlı çalışmalarıyla, emsallerine göre öne çıkan kamu görevlilerini ödüllendiriyoruz.

Hukuk eğitimi 5 yıl

Hakim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesi'nde staj imkanı getiriyoruz. Hukuk fakültelerine girmek için gerekli başarı sıralamasını hukuk fakültelerinde öğrenim süresini 5 yıla çıkarıyoruz.

Tabiatı ve çevreyi beraber paylaştığımız hayvanları mal olarak değil can olarak gören bir anlayışla mevzuat değişikliği yapıyoruz.

Eylem Planımızın nihai amacı, yeni ve sivil bir anayasadır” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Böylece 9 amaç başlığı altında, toplam 50 hedef ve 393 faaliyeti kapsayan İnsan Hakları Eylem Planı belgemizi özetlemiş olduk. Elbette, İnsan Hakları Eylem Planı bir dilek ve temenni belgesi değildir. Bu belgede yer alan hususların amaçlandığı şekilde hayata geçebilmesi için devletin tüm kurumlarına ve siyasete büyük iş düşüyor.

Amaç: Sivil anayasa

Eylem Planında yer alan hususlardan yasal düzenleme gerektiren konuların muhatabı Türkiye Büyük Millet Meclisidir. İdari tasarruf gerektiren konuların muhatabı ise Cumhurbaşkanlığı ve Bakanlıklar ile ilgili kurum ve kuruluşlardır. Şüphesiz bu planda öngördüğümüz faaliyetlerin tam anlamıyla hayata geçmesi, öncelikle ve esas itibarıyla anayasa konusudur. Bunun için Eylem Planımızın nihai amacı, yeni ve sivil bir anayasadır” dedi.