Cumhurbaşkanı üçüncü kez seçilebilir mi?
Cumhurbaşkanı’nın seçilebilmesi için ancak erken seçim olması gerektiğini ve eğer seçilirse son görev süresi olacağını söyledi. Kanadoğlu, hukuk tarihimizin en büyük kara lekelerinden birinin fikir babası. Bu sebeple özellikle genç hukukçularımızın konuya dair kafalarında bir soru işareti varsa, Kanadoğlu’nun söylemlerini pekte ciddiye almamalarını tavsiye ederim.
Peki neden cumhurbaşkanı tekrar aday olabilir mi tartışmaları var? Anayasanın 101. maddesinin 2. fıkrasında “bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir” hükmü mevcut. Zaten Kanadoğlu gibi suni gündemciler tam da bu hükme dayanıyor. Çünkü 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün ardından, 12. Cumhurbaşkanı olarak seçilen Sayın Recep Tayyip Erdoğan 10 Ağustos 2014 tarihinde göreve geldi. Önemle vurgulamak gerekir ki 12. cumhurbaşkanlığı seçimi sırasında ülke parlementer sistem ile yönetiliyordu. Yani Seçilmiş bir başbakan ve bakanları mevcuttu. Cumhurbaşkanı ise şu ankinin aksine daha sembolik görevlere sahipti. Yapılan Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendi iradesi dışında görev süresi son bulmuş oldu. Burayı vurgulamakta yarar var. Çünkü suni gündemcilerin iddiasına göre cumhurbaşkanı 2014 ve 2018 de iki kez seçilerek Anayasa gereği bir daha seçilemez. Bunun tek istisnası ise Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nun 3. maddesinin 2. fıkrası. Bu hükümde, ancak meclis kararıyla erken seçime gidilirse ikinci kez seçilen cumhurbaşkanın üçüncü kez aday olabileceği düzenlenmiş durumda.
Öncelikle Anayasada açık hüküm var; bir kişi en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilir, Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu ile Anayasa’ya aykırı hüküm düzenlenmesi normlar hiyerarşisine aykırıdır diyen görüş tam anlamıyla çuvallamış durumda. Çünkü Anayasa zaten her konuda her detayı düzenliyorsa orada normal olmayan bir durum vardır. Nitekim bizim Anayasamızın çok detaylarda boğulmuş olması sebebiyle defalarca üzerinde değişiklikler yapmak zorunda kaldık. Anayasa yalnızca genel bir çerçeve çizer. Özel kanunlarla istisnai durumlar ve uygulamalar detaylandırılır. Dolayısıyla, cumhurbaşkanının meclis kararıyla seçime gidilmesi halinde üçüncü kez aday olabilmesi Anayasaya aykırı bir durum olmayıp, yalnızca özel bir kanunla getirilmiş istisnai hal düzenlemesidir.
Gelelim diğer görüş olan, cumhurbaşkanının hali hazırda ikinci kez seçilmiş olduğu görüşüne. Bu görüşü Sabih Kanadoğlu’nun savunduğunu vurgulamak şart. Buna göre cumhurbaşkanı 10 Ağustos 2014 tarihinde ilk kez seçilmiş, 24 Haziran 2018 tarihinde ise ikinci kez seçilmiştir. Yani Anayasada belirtilen bir kişinin en fazla iki defa seçilmesi hali mevcuttur. Ancak bu görüşü savunanlar Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nun 3. maddesinin 2. fıkrasını Anayasaya aykırı bir hüküm olarak kabul etmemektedirler. Bu görüşe göre cumhurbaşkanının tekrar aday olabilmesinin tek yolu meclis kararıyla erken bir seçim kararı alınması. Cumhurbaşkanı ancak bu şekilde üçüncü ve son kez aday olabilir diyorlar.
Bu görüşü savunanların unuttuğu ve görmezden geldiği konu ise ülkemizde koskoca bir sistem değişti. Artık başbakanlık yok. Hatta bakanlarımız da tıpkı ABD’de ki gibi sekreterlik ya da en üst düzey memur gibi çalışmaktadırlar. Eski sistemde olan sembolik yetkili cumhurbaşkanı ile şu anda icranın doğrudan başında olan cumhurbaşkanlığını, yalnızca isimleri aynı olduğu için sistemde aynıymış gibi görüyorlar. Üstelik 24 Haziran 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan doğrudan Anayasal değişiklik sebebiyle yapılmış bir seçimi kazanarak göreve geldi. Daha basit tabir ile eski sistem tamamen yok oldu. Ülkeye yepyeni bir yönetimi sistem getirildi. Haliyle gerek Anayasa gerekse Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu ancak bu yeni sistem üzerinden okunup yorumlanabilir. Bu sebeplerle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden aday olması için erken seçime, Anayasada mevcut olması gereken özel bir hükme ya da yeni bir düzenlemeye ihtiyacı yoktur.
