Depremzedeler nerede ve nasıl oy kullanacak?
Ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında OHAL ilan edilen afet bölgesinde yer alan 11 ilde seçimlerin nasıl yapılacağı sorusu büyük önem arz etmektedir. Afet bölgesi ilan edilen illerdeki seçmen sayısının ne olduğu, konu illere ilişkin olarak seçim çevrelerinde kaç milletvekili çıkarılabileceği, deprem bölgesindeki kayıtlı seçmenlerin nerede ve nasıl oy kullanacağı sorularına cevap aradığımız yazımızı birlikte inceleyelim.
TÜM SEÇMENLERİN YÜZDE 15'İ AFET BÖLGESİNDE
Ülkemizde 2018 yılında yapılan milletvekilliği genel seçimlerinde Afet Bölgesi İlan Edilen 11 ilin seçmen sayısının 8 milyon 426 bin 131 kişi olduğu ve bu sayının toplam seçmen sayısının yüzde 15'ini oluşturduğu görülmektedir. (2018 Türkiye Geneli Seçmen Sayısı, 56 milyon 322 bin 632)
Aynı afet bölgeleri T.B.M.M'de 96 milletvekili ile temsil edilmektedir.
MİLLETVEKİLİ SAYILARI NASIL BELİRLENECEK?
Yüksek Seçim Kurulu’nun 05/04/2022 tarih ve 124 sayılı kararı ile illerin çıkaracağı milletvekili sayılarının ne şekilde belirleneceği hususunu karara bağlamış ve anılan karar kapsamında; 2839 sayılı Kanun'un 4 ve 5'inci maddeleri gereğince belirlenecek seçim çevreleri ve her seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısının tespitinde, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığınca 31.12.2021 tarihi itibarıyla Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nden (ADNKS) alınan (il, ilçe, belde, köy ve muhtarlık düzeyinde yerleşim yeri kodları ile birlikte) 2021 yılı nüfus bilgilerinin esas alınmasına karar verilmiştir.
Kanaatimizce Afet Bölgesi ilan edilen seçim çevrelerinde de çıkarılacak milletvekili sayıları son olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde alınan nüfus sayısına göre belirlenecektir.
SEÇMENLER NEREDE OY KULLANACAK?
Seçmenler kayıtlı oldukları adreslerde oylarını kullanabilirler. Ancak Afet Bölgesi ilan edilen illerden, ülke genelindeki başkaca şehirlere yoğun bir göçün yaşandığı ortadadır.
Göç eden seçmenler askı süresi içerisinde bulundukları şehirlerde adres beyanında bulunarak bulundukları seçim çevresi için oy kullanabileceklerdir. Yani seçmen hangi şehirde oy kullanıyor ise o şehrin milletvekili için oy kullanmış olacaktır. Ancak Cumhurbaşkanlığı Seçimi için seçmenin nerede oy kullandığı fark etmeyecektir.
ADRESİN KAPALI OLMASI NEDENİYLE SEÇMENİN OY KULLANMASI ENGELLENEMEZ
298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 36. maddesi gereğince; kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamaz. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün adres kayıt sisteminde bulunan en son geçerli adres kayıt bilgileri kapsamında seçmen kütüğüne kaydedilirler.
Kanuni sakıncası olmayan hiçbir seçmen oy kullanma hakkından yoksun bırakılamayacağına ilişkin bu madde, daha önce seçimlerde adres kayıtlarında yaşanan sorunların çözümü için getirilmiştir.
DEPREMZEDE VATANDAŞ ÇADIRDA OY KULLANABİLECEK
Depremzede vatandaşlar hakkında Yüksek Seçim Kurulu tarafından 25/03/2000 tarih ve 151 sayılı kararında çadır kentlerde ve prefabrik yapılarda oy kullanabileceğine karar vermiştir.
Yüksek Seçim Kurulu emsal kararında:
Yapılacak seçimlerde kullanılacak sandık seçmen listelerinin ise, bir önceki seçimlerde kullanılan sandık seçmen listelerinin güncelleştirilmek suretiyle kullanılması icap etmektedir.
Ancak, bölgede yaşanan deprem nedeniyle seçmenlerin büyük bir kısmının, mahalleleri dışında ikamet ediyor olmaları sebebiyle, güncelleştirilmesi söz konusu olan sandık seçmen listelerinin nerelere asılacağı ve asıldığı hususunun ilanı, sandık alanlarının yerlerinin önceden belirlenmesi, ayrıca oy verme günü sandık konulacak kapalı alanların idari makamla ve belediye başkanlığı ile temas kurularak mahallede, çadırkentlerde ve prefabrik konutlarda halka uygun vasıtalarla duyurulmasının sağlanması gerektiğine karar verilmiştir.
14 MAYIS 2023 TARİHİNDE SEÇİM YAPILABİLİR Mİ?
6271 Sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu'na göre 14 Mayıs 2023 tarihinde seçimlerin yapılabilmesi için yasanın 3. maddesinin 4. fıkrası, “Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde bu karar 48 saat içinde Resmî Gazete’de yayımlanarak ilân olunur. Bu kararın verildiği günden sonra gelen 60'ıncı günü takip eden ilk pazar günü Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Seçimi birlikte yapılır" hükmü gereğince 06-10 Mart 2023 tarihleri arasında seçimlerin yenilenmesi kararının alınması gerekmektedir.
