Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler...

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Doğrudan alım, merkez bankalarının açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasadan doğrudan taşınır değer alması işlemidir. Türkiye'de doğrudan alım işlemlerini sizler için sıraladık. İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler...

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler...

Doğrudan alım, merkez bankalarının açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasadan doğrudan taşınır değer alması işlemidir. Genellikle piyasadaki likidite ihtiyacını gidermek ve dolaşıma para katmak amacıyla yapılır. Doğrudan alım kavramının iktisat dünyasında kullanılan bir diğer ifadesi de kesin alımdır.

CAN MUTABAKANİ

DOĞRUDAN ALIM NEDİR, NASIL YAPILIR?

Doğrudan alım hakkında fikir sahibi olabilmek için öncelikle açık piyasa işlemlerine değinmek gerekir. Merkez Bankası piyasadaki parayı zaman zaman arttırmak durumunda kalır. Bu amaçla devletin sahip olduğu hazine bonosu, devlet tahvili, altın ve döviz alımını yine devlet adına yapar.

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler... - Resim : 1

Banka rezervleri ile oynayarak para arzını istediği yönde kontrol etmeyi amaçlayan merkez bankası piyasada ürün ve hizmet miktarı ve bu ürün ve hizmetlerin fiyatları üzerinde etkiler yaratır. Piyasada likidite açığı varsa ise piyasadan senet, tahvil vb. yatırım araçlarını satın alır.
Depo, repo, ters repo ve doğrudan satım gibi doğrudan alım da açık piyasa işlemlerinden kabul edilir.

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler... - Resim : 2

TÜRKİYE'DE DOĞRUDAN ALIM İŞLEMLERİ

Türkiye’de doğrudan alım gibi tüm açık piyasa işlemleri, Merkez Bankası tarafından finans piyasasındaki kısa vadeli faiz oranlarının kontrollü oluşmasını sağlamak ve likiditeyi düzenlemek için yapılır.

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler... - Resim : 3

Bu konudaki yetkili Türkiye’de Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasıdır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası bu tür açık piyasa işlemlerini Para Piyasası Müdürlükleri aracılığı ile yürütür.

DOĞRUDAN ALIM YAPILAN MENKUL DEĞERLER

  • Hazine bonosu alımları
  • Tahvillerin alımı
  • Banka bono alımları
  • Finansman bonoları alımları
  • Döviz alımı
  • Vb. menkul değerler doğrudan alım yapılan değerler arasında sayılabilir.

 

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler... - Resim : 4

Doğrudan alım işlemleri iki şekilde yapılır; İhale ile Gerçekleştirilen Doğrudan Alım İşlemleri ve
Kotasyon Yöntemiyle Gerçekleştirilen Doğrudan Alım İşlemleri.

Açık piyasa işlemlerinin sınırları ve koşulları Merkez Bankası Kanunu’nun 52’inci ve 56’ıncı maddeleriyle belirlenmiştir. Bu anlamda dolaşımdaki paranın kontrolü ve denetimi konusunda tek yetkili Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. Merkez bankası açık piyasa işlemlerine açık banka vb. aracı kurumlar vasıtasıyla alım yapar.

Doğrudan alım işlemlerinde herhangi bir süre koşulu veya kısıtlaması söz konusu değildir. Buradaki temel amaç piyasadaki likidite ihtiyacını gidermek ve piyasaya para sürmektir.

Doğrudan alım nedir, nasıl yapılır? Türkiye'de doğrudan alım işlemleri! İşte, doğrudan alım yapılan menkul değerler... - Resim : 6

TC MERKEZ BANKASININ DOĞRUDAN ALIM HAMLELERİ

TC Merkez Bankası tarafından 17 Nisan 2020 tarihinde yapılan açıklamaya göre açık piyasa işlemleri kapsamında doğrudan alım işlemlerinin yapılacağı ve gerektiğinde limitlerin piyasa koşullarına göre güncellenebileceği belirtilmişti. Bu çerçevede 17 Nisan 2020 tarihine kadar yaklaşık 15,6 milyar Türk lirası tutarında kıymet alımı gerçekleştirildi. Bu satın alım sayesinde piyasaya para sürüldü ve para dolaşıma katıldı.

Bu işlem ile tedavülde bulunan kıymetlerin, işlem tarihinde belirlenmiş fiyat üzerinden işlem valöründe Merkez Bankası tarafından açık piyasa işlemi yapmaya yetkili kuruluşlardan satın alındı.

Merkez Bankasınca satın alınan kıymetlerin bedeli işlem valöründe yani faiz işlemlerinde faizin başlangıcı kabul edilen tarihte, kıymet ilgili Merkez Bankası hesaplarına aktarıldığında, ilgili kuruluşların Elektronik Fon Transferi (EFT) hesaplarına ya da Merkez Bankası nezdindeki mevduat hesaplarına alacak kaydedildi.

Bu şekilde anlaşmalı kuruluşlara kalıcı likidite sağlandı. Piyasada kalıcı likidite sıkışıklığı olduğunda tercih edilen bir açık piyasa işlemi olan doğrudan satın alma bu şekilde gerçekleşti.