Dünya yeniden karantinaya girecek. 7,5 milyar insanı günlerce eve tıkacak salgın belli oldu. Mutasyona uğradı, daha güçlü geliyor
Uzmanlar yapılan son araştırmanın dünya için korkutucu sonuçları olabileceğini açıkladı. Kuş gribi sebebiyle milyonlarca hayvan itlaf edildi, bazıları ise hastalık yüzünden öldü. Ancak artık virüs insanlar içinde önemli bir risk oluşturmaya başladı. Giderek ülkeden ülkeye yayılan hastalık, tehlike oluşturmaya devam ediyor. Mutasyona uğradığı belirlenen virüsün artık çok daha güçlü olduğunun da altı çizildi.
Hilal Nur Çiftçi
Araştırmanın arkasındaki bilim adamları, hastalığın artık insanlar için daha büyük bir risk oluşturduğu konusunda uyarıyorlar. Kuş gribi, 2021'den beri çiftlik kuşları ve yabani kuş popülasyonlarında tarihi oranlarda yayılırken, virüsler zamanla değişir ve bu hastalığın diğer birçok tür için oluşturduğu tehlike artmaya devam edebilir.
"ARTIK SADECE BİR TAVUK VİRÜSÜ DEĞİL"
Jude Çocuk Araştırma Hastanesi'nde bulaşıcı hastalıklar ve Dünya Sağlık Örgütü'nde hayvanlarda ve kuşlarda grip üzerine çalışan baş yazar Dr. Richard Webby, "Bu artık sadece bir tavuk virüsü değil. ABD'deki diğer kuş ve memeli türlerini de etkiliyor. İnsanlar ve diğer memeliler için maruz kalma riski, Kuzey Amerika'da hiç olmadığı kadar yüksek. Bu son derece patojenik grip virüslerinin bu düzeydeki dolaşımına gerçekten hiç maruz kalmamıştık.” dedi.
BEYİNLERİNİ CİDDİ ŞEKİLDE ENFEKTE ETTİ
Yeni çalışmanın arkasındaki bilim insanları, H5N1 kuş gribinin Kuzey Amerika'da yayılmasıyla birlikte, virüsün memeli beyinlerini ciddi şekilde enfekte edebildiğini ve virüsün önceki ilgili suşlarından kayda değer bir sapma gösterdiğini buldu. Araştırmacılar, çalışma kapsamında kasıtlı olarak enfekte edilen gelinciklerin beyinlerinde bulunan virüs yüklerine şaşırdı. Bazıları çok hastalandı ve hızlı kilo kaybı, uyuşukluk ve ataksi [kas kontrolü ve koordinasyon kaybı] ve arka bacak felci dahil olmak üzere ciddi nörolojik semptomlar" yaşadı.
EN ÖLDÜRÜCÜ VİRÜSLERDEN
Webby, "Beyinde H5 virüslerini ilk kez görmüyoruz, ancak bunlar muhtemelen bu virüsleri takip ettiğimiz 24 yılı aşkın süredir incelediğimiz en öldürücü virüslerden bazıları" diyor. St. Jude'un araştırma bulgularına göre, geçmişte şiddetli hastalığa yol açabilen diğer gripler, etkilenen ilk kuş popülasyonlarının ötesine yayılmamış olsa da, bu suş, diğer türlere bulaşmadan önce çiftlikte yetiştirilen tavuk sürülerinde önemli ölçüde yayılmıştır.
İNSANLARA BULAŞMAYA BAŞLADI
Kuş gribi, Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere şimdiden insanlara bulaştı. DSÖ'ye göre, 2020'den bu yana dünya çapında altı teyit edilmiş vaka var. DSÖ, herhangi bir potansiyel hayvandan insana yayılma için sıkı gözetimi teşvik ederken, BM ajansı ayrıca şimdiye kadar altı vakanın hepsinin kuşlarla yakın temastan kaynaklandığını ve bazı kişilerin ya salgınları yönetmesi ya da kümes hayvanlarıyla çalışmasıyla ortaya çıktığını vurguluyor.
BİR KEZ BULAŞTIKTAN SONRASI ÇOK KÖTÜ
Sağlık kurumları, kuş gribinin insanlar için oluşturduğu tehdidin çok düşük kaldığını savunuyor. Webby aynı fikirde, ancak virüs değiştiği için durumun her zaman böyle olmayabileceği konusunda uyarıyor. Ayrıca, yalnızca insanlara bulaşma riskini değil, hastalığın bir kez bulaştıktan sonra ne kadar kötü olabileceğini de dikkate almamız gerektiğine işaret ediyor. Webby, "Birinin bu virüsü kendine bulaştırmak için çok çalışması gerekir. Fakat eğer enfekte olurlarsa, ondan ciddi bir hastalığa yakalanmak için gerçek bir şans var." diyor.
60 MİLYON ÇİFTLİK HAYVANI İTLAF EDİLDİ
H5N1'in en son tespit edilen insan vakası, CDC'ye göre Mart ayı sonlarında 53 yaşındaki bir adamın ağır hastalık nedeniyle hastaneye kaldırıldığı sırada Şili'de bildirildi. Yalnızca ABD'de, kuş gribinin yayılması nedeniyle yaklaşık 60 milyon çiftlik kuşu itlaf edildi veya öldü ve 6 bin 900'den fazla yabani kuş etkilendi. Neredeyse tüm ABD eyaletleri, kümes hayvanı sürülerinde salgınlar yaşandığını bildirdi. Yumurta üreticileri, artan fiyatların arkasında kuş gribinin olduğunu söylüyor ve son olarak Hormel, azalan hindi eti satışlarının nedeni olarak tedarik zincirinde ortaya çıkan aksamaları gösterdi.
YENİ BÖLGELERDEKİ YABANİ KUŞLARI ETKİLİYOR
Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'nün yakın tarihli bir raporuna göre, 30 Mart ile 20 Nisan 2023 arasındaki yalnızca üç haftalık dönemde 1,5 milyon kümes hayvanı öldürüldü veya öldü. Rapor, hastalığın yayılmasının birçok ülkede şimdiden zirve yapmış olabileceği sonucuna varıyor. Kuş gribi artık Gambiya da dahil olmak üzere dünyanın yeni bölgelerinde yabani kuşları etkiliyor. Mayıs ayında, en büyük kümes hayvanı ihracatçısı Brezilya, vahşi popülasyonlarda bulunan vakalar nedeniyle 180 günlük olağanüstü hal ilan etti.
BAZI ÜLKELERDE AŞILAMA BAŞLADI
Meksika ve Çin de dahil olmak üzere bazı ülkeler kümes hayvanlarını kuş gribine karşı aşılamaya başlarken, ABD gibi diğerleri aşıları test ediyor. 21 California kondorunun ölümünün ardından USDA, kritik derecede tehlike altındaki bu vahşi türlerde bir aşının acil durumda kullanılmasına izin verdi. Sağlık kurumları arasındaki fikir birliği, genel olarak kuş gribinin şu anda insan halk sağlığı için nispeten düşük bir risk oluşturduğu, ancak yetkililerin tetikte kalması gerektiği yönünde görünüyor.
EŞİ GÖRÜLMEMİŞ SAYIDA ÖLÜME NEDEN OLDU
DSÖ, "Son yıllarda birçok ülkede eşi benzeri görülmemiş sayıda yabani kuş ölümüne ve evcil kuşlarda salgınlara zaten tanık olduk" diye yazıyor. H5N1'in kuş türlerinden memelilere yayılması ve İspanyol vizon çiftliklerindeki salgınlar, hastalığın öngörülemeyen doğasının ve insan sağlığına yönelik potansiyel riskinin altını çiziyor. Peki tüketiciler kuş gribinin yayılmasını durdurmak için ne yapabilir? Tabii ki, yabani kuşlara veya kümes hayvanlarına dokunmaktan kaçınmak akıllıca olacaktır.
PİŞİRME GRİBİ ÖLDÜREBİLİR
Kümes hayvanları yemekten kaçınmak ve kuş gribinin yayılmasını sağlayan endüstriyel çiftçilik sistemini desteklemek de virüsün devam eden mutasyonuna katkıda bulunmamanın bir yoludur. Pişirmeden kaynaklanan ısı kuş gribini öldürürken, çiğ kümes hayvanlarının işlenmesi veya tüketilmesi sağlık açısından risksiz değildir.