Dünyadaki tek ölümsüz canlı Akdeniz'de yaşıyor... Araştırmacılar inciğine cıncığına kadar inceleyecek... Eğer sırrı çözülürse tüm dünyada yankılanacak
Bilim insanları, sonsuz yaşamın sırrının milyonlarca yıldır okyanuslarda gezdiğini söyleyerek dünyayı şaşkına çevirmeyi başardı. Okyanusun derinliklerinde yaşayan bu organizma, çoğaldığında kendiyle birebir genetik kodlara sahip yeni organizmalar üretiyor.
Hilal Nur Çiftçi
"Ölümsüz denizanası" teorik olarak sonsuza kadar yaşayabildiği için böyle adlandırılmıştır. Bilinen kadarıyla, bu küçük, yarı saydam canlılardan bazıları, yaklaşık 66 milyon yıl önce dinozorların ölümünden çok önce bir zamandan geliyor olabilir.
MİLYONLARCA YIL YAŞAYABİLİR
Tüm bilim dünyasını şaşırtan yaratık, yapılan incelemelere göre milyonlarca yıl boyunca yaşama potansiyeline sahip. Ölümsüz bir denizanası (Turritopsis dohrnii) yaşlandığında veya hasar gördüğünde, tür bir bebek polip aşamasına geri dönerek ölümden kurtulabilir.
YENİ YETİŞKİN FORMLARI ÜRETİR
Bunu, dokunaçlarını yeniden emerek ve deniz tabanında bir yerde farklılaşmamış hücrelerden oluşan bir damla olarak durgun halde yapar. Buradan genç polip tomurcuklanabilir ve tamamen büyüdüğünde her biri serçe parmağınızdaki tırnağınızdan daha küçük olan yeni yetişkin formları üretebilir.
GENETİK OLARAK AYNIDIR
İlginç olan, bu olgun tomurcuklar genetik olarak polip ile aynıdır. Geriye doğru yaşam döngüsü, hidrozoana F Scott Fitzgerald'ın yaşlı doğup genç yaşta ölen kurgusal karakterine atıfta bulunarak 'Benjamin Button' takma adını verdi. Yaratık ilk olarak 1883'te bilim adamları tarafından tanımlandı, ancak uzmanların onu esaret altında tutarken sonsuz yaşam döngüsünü kazara keşfetmeleri bir asır sonrasına kadar değildi.
BİYOLOJİK OLARAK ÖLÜMSÜZ
O zamandan bu yana yapılan araştırmalar, laboratuvarda tutulan ölümsüz denizanası kolonilerinin polip aşamasına gerileyebileceğini ve iki yıl içinde 10 defaya kadar yeniden hayata başlayabileceğini göstermiştir. Ölümsüz jöle, cinsel üremeden sonra kendini yenileyebilen ve onu 'biyolojik olarak ölümsüz' yapan bilinen tek türdür. Türün Akdeniz'de ortaya çıktığı düşünülürken, şu anda dünyadaki her okyanusta bol miktarda bulunuyor.
HALA TAM OLARAK BİLİNMİYOR
Her yerde bulunmasına rağmen, uzmanlar hala denizanasının nasıl bu kadar uzun süre yaşadığını tam olarak anlamış değiller. 2022'de, cins üzerine yapılan genomik araştırma, yaşlanma ve DNA onarımı ile ilgili en az bin gen tanımladı. Bilim adamları, ölümsüz denizanasında akrabalarına kıyasla hangi genlerin mevcut veya eksik olduğunu anlayabilirlerse, sonsuz yaşamın ardındaki hücresel mekanizmaları ortaya çıkarabilirler.
ÖZEL HÜCRELER YENİDEN PROGRAMLANIYOR
Bilim adamları ilk olarak 2019'da ölümsüz bir denizanası polipindeki hücrelerin genetik ifadesini, dokunaçları ve zili olan yeni doğmuş yetişkin bir "medusa" ile karşılaştırdılar. Bazı hücrelerin işleyişinde farklılıklar buldular, bu da özel hücrelerin bir şekilde yeniden programlandığını gösteriyor, örneğin bir saati zamanda geri almak gibi.
"OLAĞANÜSTÜ ŞEYLER YAPAN ORGANİZMALAR"
Bu, ölümsüz denizanasının asla ölmeyeceği anlamına gelmez; yine de yaralanma veya açlıktan geçebilirler. Ancak bu canlılar için yaşam olasılığı, benzeri olmayan bir şekilde devam ediyor. 1990'larda denizanasının ölümsüz yaşamını keşfeden laboratuvarın başındaki zoolog Ferdinando Boero, "Turritopsis'ten aldığımız ders çok derin. Biyoçeşitliliği araştırırsak, olağanüstü şeyler yapan olağanüstü organizmalar bulacağız. " dedi.