Ekrem mi Mansur mu! TÜSİAD’ın uzaktan desteklediği araştırmadan manidar sonuçlar
Kamuoyu araştırma şirketinin adı Toplum Çalışmaları Enstitüsü.
18 yaş üzeri seçmeni baz alarak 1514 kişiyle bilgisayar destekli telefonla anket yöntemi ile 19-22 Eylül 2024 tarihlerinde gerçekleştirilmiş bir araştırmadan söz ediyorum.
Enstitü Başkanı Prof. Dr. Dilek Başar. Şirketin yönetimi ve araştırmanın başında 17 akademisyen ve uzman var.
Bugün seçim yapıldığı takdirde hangi partinin ne kadar oy alacağından başlayan, herkesin aklına takılan 20’ye yakın soruda cevaplar arıyor araştırma.
Eminim “Bu araştırmanın TÜSİAD ile ilgisi ne?” diye soracaksınız.
Doğrudan bir ilgisi yok ama bazı TÜSİAD yetkililerinin birtakım gazetecilere bu araştırmayı gönderip “Böyle bir araştırma var, bakıp fikrinizi söyler misiniz?” demeleri bana yeterince fikir veriyor.
Araştırmanın grafiklerinden seçtiklerimi aşağıda topluca yayınlıyorum. Okuduklarınızın ışığında bakıp siz de değerlendirmelerinizi yapabilirsiniz.
Öncelikle araştırmaya göre
KARARSIZLAR DAĞITILDIĞINDA CHP ÖNDE
Araştırmayı yapanların yorumuna göre CHP birinci parti olmaya alıştı.
CHP kararsızlar dağıtıldığında Yüzde 32,7 oy oranıyla Ak Parti’nin 3,8 puan önünde. AK Parti yüzde 28,9 oyla ikinci parti. Üçüncü parti 11,7 ile MHP.
Araştırmacılara göre 14 Mayıs 2023 tarihindeki Türkiye genel seçimlerinde İyi Parti’ye oy veren seçmenlerin yüzde 33’ü, Zafer Partisi seçmeninin yüzde18’i, Dem Parti seçmeninin yüzde 14,9’u, Ak Parti seçmeninin yüzde 8’i, CHP’nin oy oranındaki yükselişin ana oy akışını oluşturuyor.
Geleceğe bir projeksiyon yapmak gerekirse gençlerin yüzde 30’u CHP’yi, yüzde 21,8’i AK Parti’yi destekliyor. Bu fark üniversite mezunlarında çok ciddi olarak artıyor.
Ama gelgelelim halkın hangi partinin birinci parti olarak çıkacağı konusundaki beklentisi birbirine çok yakın. CHP’nin birinci parti olacağını düşünenlerin oranı yüzde 42,8, AK Parti’nin ise yüzde 42,1…
KATILANLARIN YÜZDE 57,2’SİNE GÖRE ÜLKE KÖTÜ YÖNETİLİYOR
Bu oranı araştırmayı yapanlar “Söz konusu oran muhalefetin genişleme potansiyelinin sınırlarını gösteriyor” diye yorumlamış.
Araştırmaya yönelik pek çok eleştirim var, bunlardan biri yukarıdaki yorumla ilgili. Akademisyenlerin Türkiye’deki sosyolojiyi doğru okuyamamalarından kaynaklı bir yorum bu. Bulunan yüzde 57,2’lik oran, muhalefetin genişleme potansiyelinin sınırlarını mı gösteriyor araştırmayı yapanların yorumladığı gibi yoksa Cumhur İttifakı seçmeninin nesnelliğini mi? Çünkü AK Parti ile MHP seçmeni CHP seçmeni gibi fanatik ve ideolojik bir seçmen değil. Yerel seçimlerde, gerektiğinde partisine tepkisini ortaya koyabileceğini sandıklara gitmeyerek ve oylarını diğer partilere kaydırarak açıkça gösterdi.
CUMHURBAŞKANI ADAYLARI KİM OLMALI? BEĞENİ DÜZEYLERİ NE?
Araştırmacılar deneklerden destek verdikleri partilerdeki Cumhurbaşkanı adaylarına ve liderlere 1 ila 10 arasında puan vermelerini istemiş.
AK Partili seçmenin Tayyip Erdoğan’a notu 7,7 olmuş. Şaşırdım, neden 10 üzerinden 9,6 gibi değil misal. Araştırmaya güvenirsek bu bir işaret. Erdoğan'ı 7,3 ile Selçuk Bayraktar izliyor ki ilginç biçimde çok yakın. CHP seçmeni arasında en yüksek puan 7,8 ile Mansur Yavaş’a ait. Arkasında 7,4 ile Ekrem İmamoğlu, 6,1 ile Özgür Özel geliyor.
Kendi seçmeninden en yüksek puan alan lider 8,9 ile Selahattin Demirtaş. Eh bu da şaşırtıcı değil.
ERDOĞAN ADAY OLMADIĞI TAKDİRDE İKTİDARIN CUMHURBAŞKANI ADAYI KİM OLMALI?
Yüzde 18,1’i Hakan Fidan, yüzde 12,9’u Selçuk Bayraktar diyor. Arkasından gelen isimleri grafikte görebilirsiniz. Mansur Yavaş bile listede var.
Ama araştırmayı yapanlar bir hayli manipülatif davranmış. Misal bu listede Süleyman Soylu’nun adı yok. Öte yandan sorular arasına ne alakaysa Yavuz Ağıralioğlu’nun henüz kurulmayan partisini eklemeyi başarmışlar. Hatta onun beğeni düzeyini bile araştırmışlar.
Bu sübjektivite araştırmaya gölge düşüren hususlar.
OLASI CUMHURBAŞKANI ADAYLARININ TOPLUMUN GENELİNDEKİ BEĞENİ DÜZEYLERİ
10 puan üzerinden 11 isim arasından yapılan değerlendirmenin sonuçları aşağıdaki gibi:
MANSUR YAVAŞ: 5,9
SELÇUK BAYRAKTAR: 5,4
TAYYİP ERDOĞAN: 5.0
EKREM İMAMOĞLU: 5.0
Selçuk Bayraktar’ın toplumsal beğeni düzeyinin Recep Tayyip Erdoğan’ın üstünde olması ve toplumun ülkeyi yönetenlerin gençleşmesine dair gösterdiği yüksek tercih oranı birbirini destekler nitelikte.
Yavaş’ı en çok sırasıyla CHP, İyi Parti ve Zafer Partililer beğeniyorken, İmamoğlu’nu en çok sırasıyla CHP, Dem Parti ve İyi Partililer beğeniyor.
Görüleceği üzere Mansur Yavaş’ı hemen her kategoride öne çıkıyor. Ama araştırmacılar çıkan sonuca rağmen Ekrem İmamoğlu’nu önde göstermeyi yeğliyor. Bunu da katılımcıların bir sonraki Cumhurbaşkanı tahminiyle yapmaya çalışmışlar. Bu sorgulamada katılımcıların yüzde 16,4’ü 2028’deki Cumhurbaşkanı’nın Ekrem İmamoğlu olacağını ifade ediyorlar. Onu yüzde 16,2 ile Tayyip Erdoğan, yüzde 14,9 ile Mansur Yavaş takip etmekte.
Malum bu sorunun cevabı tamamen tahmin üzerine kurulu. Bir nevi seçim toto…
Oysa TOPLUMUN TÜM KESİMLERİNE önümüzdeki Cumhurbaşkanlığı seçiminde MUHALEFETİN ADAYI KİM OLMALI diye sorulduğunda:
Mansur Yavaş yüzde 26,5 ile birinci, Ekrem İmamoğlu yüzde 20,2 açık ara ikinci, Özgür Özel de yüzde 7.0 ile üçüncü çıkıyor.
CHP seçmeninde durum Ekrem İmamoğlu lehine biraz değişiyor: Yüzde 36,9… Mansur Yavaş ise yüzde 30,4…Ancak bunun önemi yok. Özgür Özel’in de üzerinde durduğu gibi, mühim olan CHP dışındaki partilerin seçmeninden oy alabilmek. Bu da Mansur Yavaş’ın çok daha şanslı olduğunu, İmamoğlu’nun ise DEM Parti ile ilişkilerinden ötürü tepki aldığını ortaya koyuyor.
Anlamı şu:
Eğer CHP adayı CHP dışından da oy almayı düşünüyorsa Mansur’u aday göstermek zorunda. Üstelik İmamoğlu’nu en çok destekleyen partinin DEM olması büyük bir kesimin kaçışını hızlandırmakta.
Anket çok çok detaylı…
Ama ana hatlarıyla verileri paylaşalım:
Misal toplum ÖZGÜRLÜKLER konusunda toplum ikiye bölünmüş durumda.
Türkiye’de kendini özgür hissetmeyenlerin oranı yüzde 49,6, özgür hissedenlerin oranı ise yüzde 50,4.
Üniversite mezunlarının yüzde 57,1’i kendilerini özgür hissetmezken yüzde 42,9’u özgür hissediyor.
EKONOMİK UMUTSUZLUK had safhada bu arada araştırmaya göre.
Önümüzdeki 1 yıl içerisinde ülke ekonomisinin daha iyi olacağını düşünenlerin oranı yüzde 23,3 iken ekonominin düzelmeyeceğini düşünenlerin oranı yüzde 76,7. Ak Parti seçmeni de umutsuz bu konuda, MHP seçmeni de. Oran ise yüzde 50’nin üzerinde.
Araştırma dindarlığın azaldığı sonucunu çıkarmış verilen cevaplara bakarak. Gerçekten de istatistiki oranda bir azalış var. Ancak bu dramatik bir düşüş değil. Kaldı ki dindarlığının arttığını söyleyenlerin oranı bir hayli fazla.
SOKAK KÖPEKLERİ HAKKINDA MANİPÜLATİF SORUYA RAĞMEN ÇIKAN SONUÇ ŞAŞIRTICI
Araştırmayı yapanlar sokak köpekleriyle ilgili olarak da deneklerinin görüşlerini almışlar. Ama soru şu:
“Sokak köpeklerinin devlet ya da belediye eliyle uyutulması/öldürülmesini destekliyor musunuz?”
Pes!
Çok kötü niyetli bir soru bu.
Oysa yeni çıkan yasa sokak köpeklerinin toplanarak BARINAKLARDA YAŞATILMASINI zorunlu kılıyor. Ancak saldırgan ve hasta olanların da barınaklardaki veteriner hekimlerin kararıyla uyutulmasını öngörüyor.
Yukarıdaki tuhaf soruya rağmen halkın yüzde 13,4’ü doğrudan desteklediğini açıklamış. Yüzde 32,1’i de saldırgan ve hastalıklı olmaları durumunda uyutulmalarını desteklediklerini bildirmiş. Yani toplam yüzde 45…
Eğer soru “Sokak köpeklerinin barınaklarda toplanmasını ve orada yaşatılmasının zorunlu kılınmasını destekliyor musunuz?” şeklinde olsaydı emin olun destekleyenlerin oranı yüzde 80 çıkardı. Çünkü uyutmak tamamen istisnai bir durum.
SONUÇ; MANSUR YAVAŞ’IN AVANTAJI, İMAMOĞLU’NUN DEZAVANTAJI
Anketi hazırlayanlar muhalefetin Cumhurbaşkanı adayı konusunda çıkan sonuç nedeniyle bir hayli sofistike cümleyle ortaya karışık bir değerlendirme yapmışlar:
Mansur Yavaş’a CHP seçmeninden yönelen destek oranında son genel seçimlerde İyi Parti’ye oy verip artık CHP seçmeni olan yüzde 33’lük kesimin ciddi bir katkısı olduğunu söylemek mümkün. Bu kesimin CHP seçmeni olarak verdiği destek Yavaş’ı İmamoğlu’nun gerisinde olsa da parti içinde potada tutmayı sağlıyor.
Oysa Yavaş anket sonucuna göre İmamoğlu’nun hep önünde.
Ama İmamoğlu hakkında da ilginç bir yorum var:
“İmamoğlu’nun toplumsal beğeni düzeyini milliyetçi seçmenlerde arttırmadan Yavaş’ın beğeni düzeyine ulaşması pek mümkün görünmüyor.”
Bu tespit İmamoğlu’nun handikapı, Mansur Yavaş’ın da elini güçlendiren avantajı.
O halde Özgür Özel iki forvetten hangisini tercih eder sizce?
Kazanacak olanı mı yoksa kaybedecek olanı mı?
Araştırmacıların muhalefete bir uyarıları daha var. O da karmaşık da olsa şöyle:
Muhalefetin “çoklu aday” tartışmalarını yönetirken göstereceği performans ve iktidarın “ahmak” davası başta olmak üzere sürece olası müdahaleleri toplumsal dikkati yönlendirmesi bakımından Ak Parti’ye alan açabilir. Bu noktada muhalefetin avantajlarının daha “hakiki” iktidarın olası avantajlarının ise görece “yapay” olması muhalefette erken zafer algısını beslerse 2023 genel seçimlerindeki ağır mağlubiyete kapı aralanabilir.
