Gayri Safi Milli Hasıla nedir? Gayri Safi Milli Hasıla nasıl hesaplanır? GSMH hesaplamasında kullanılan yöntemler

Gayri Safi Milli Hasıla bir ülkenin vatandaşlarının belirlenen bir zaman dilimi içinde (genelde bir yıl) ürettiği bütün ürün ve hizmetlerin fiyatının ya da piyasa değerinin sayısal olarak ifade edilişidir. Bu yazımızda Gayri Safi Milli Hasıla nedir? sorusuna yanıt arayacağız. Kısaltması GSMH olan bu ekonomik terimin nasıl hesaplandığı merak eidliyor. Gayri Safi Milli Hasıla nasıl hesaplanır? İşte GSMH hesaplamasında kullanılan yöntemler...

Can Mutabakani

GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA İLE GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA ARASINDAKİ FARK NEDİR?

 Başta yaptığımız tanımda geçen vatandaş kelimesi sizin de dikkatinizi çekmiştir elbette. Gayri Safi Milli Hasıla sadece ülkenin kendi vatandaşları tarafından üretimi bitirilen ürün ve hizmetleri hesaba katar, GSYİH yani Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ise bir ülkede üretim yapan yabancı firma ve vatandaşları da hesaba katar. GSMH kısaca GSYİH üzerine yurt dışından ülkenin vatandaşlarının ülkeye soktuğu yatırımların eklenmesi sonrasında ise yabancı firma ve vatandaşlar tarafından yurtdışına çıkarılan yatırımların GSYİH’den çıkarılması ile hesaplanır.

Gayri Safi Milli Hasıla nedir, nasıl hesaplanır?

21. Yüzyılın başlaması ile birbirinden ayrılmaz halde iç içe giren üretim ve endüstri sektörleri hesaplamaların eskisi gibi yapılmasının önünde büyük bir engel olmuştur. Uzun yıllar bir ülkenin vatandaşlarının toplam gelirini ifade etmek için kullanılan Gayri Safi Milli Hasıla günümüzde yerini GSYİH istatistiklerine bırakmıştır. Bunun sebebi çok uluslu global firmalar ve ticaretin globalleşmesi olarak gösterilebilir. GSYİH bir ülke sınırları içerisinde üretilmiş toplam geliri ifade eder ve günümüz koşullarına daha uygundur.

Kişi başı GSMH nedir?

 Kişi başına GSMH o anki fiyatlar üzerinden tahmin edilen Gayri Safi Milli Hasıla istatistiklerinin yıl ortasındaki nüfus tahminine bölünmesi ile bulunur. Bu hesaplama yapılırken nüfus büyüme oranlarını da dikkate almak oldukça önemlidir. Kişi başına Gayri Safi Milli Hasıla genelde yerel para birimi bazında hesaplanır.

GSMH hesaplamasında kullanılan yöntemler

GSMH hesaplamaları yapılırken kullanılan iki yöntemden biri cari fiyatları kullanarak hesaplamaktır. Hesaplamalar yapılırken göz önüne alınan ürün ve hizmetlerde enflasyonun etkisi yok sayılır. Hesaplamaların yapıldığı dönemdeki güncel fiyat ve değerler doğru kabul edilerek hesaplama yapılır.

Kullanılan ikinci yöntemse; Sabit Fiyat yöntemidir. Sabit Fiyat kullanarak Gayri Safi Milli Hasıla hesaplamak için önceki yıllardan biri baz yıl kabul edilir ve o yıla endeksli enflasyon oranından arındırılmış reel fiyat artışları hesaplanır.

Gayri Safi Milli Hasıla’ya ne dahil değildir?

Elbette herhangi bir istatistiğin bir ülkede vatandaşlar tarafından üretilen bütün ürün ve hizmetleri kapsaması tamamıyla mümkün değildir. Organize sektör niteliğinde olmayan; çocuk bakıcılığı, yemek yapmak ya da gönüllü hizmetler gibi iş kolları Gayri Safi Milli Hasılaya dahil değildir. Ölçmesi mümkün olmayacağı için istatistiğe dahil edilmezler. Bu sebeple genelde GSMH açıklandığından biraz daha büyük kabul edilir.