Koronavirüs salgının Türkiye'de tespit edildiği ilk günün üzerinden tam 1 yıl geçti. 11 Mart 2020 günü saat 00:45'de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca kameraların karşısına geçerek, "Gecenin bu saatinde açıklamamın bir sebebi var" sözleriyle ilk vakanın tespit edildiğini duyurmuştu.
Bakan Koca ilk vakanın Avrupa'dan gelen bir kişi olduğunu açıklamıştı. Koca yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:
"Bir veya birkaç vaka salgın olarak görülmemelidir. Bu durum sadece virüsün ülkemiz sınırlarına girdiği anlamına gelir. Bu yüksek bir ihtimaldi ve gerçekleşti. İzole edilmiş vakanın şu an tek anlamı budur. Şimdi yapmamız gereken hayatımızı tedbirler doğrultusunda düzene sokmuştur. Ulusal bir mücadele edeceğiz, risk somut tedbirler ise basittir"
Bakan Koca'nın bu açıklamasının akabinde Türkiye genelinde ilk kısıtlama tedbirleri de uygulanmaya başlanmıştı. Kademeli olarak gerçekleştirilen kısıtlamalar zamanla genişletilmişti.
EĞİTİME ARA VERİLDİ, MEKANLAR KAPATILDI
Kısıtlamalar kapsamında eğitime ara verildi, kafe, bar, restoran ve AVM'ler, kütüphaneler ve ibadethaneler gibi insanların toplu bulunduğu mekanlar geçici süreyle kapatıldı, kamuya açık etkinlikler iptal edildi.
Vatandaşlara "evde kal" çağrıları yapıldı, sosyal temastan kaçınmaları, mümkünse uzaktan çalışmaları tavsiye edildi, kamu kurumları ve özel şirketler bu yönde tedbirler aldı.
Sokağa çıkma ve şehirler arası ulaşım kısıtlamaları getirildi, karantina tedbirleri uygulandı.
Türkiye'de Covid-19 salgının seyri ve bununla bağlantılı tedbirlere ilişkin tarihler şöyle:
MART - 2020
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, koronavirüse karşı alınan tedbirleri açıkladı.
- Sağlık Bakanı Fahrettin Koca,11 Mart'ta Türkiye'de ilk Kovid-19 vakasını açıkladı.
- 17 Mart'ta ilk can kaybı yaşandı.
- Tüm ligler ve müsabakalar süresiz ertelendi.
- Üniversite, vakıf, özel ve devlet hastaneleri pandemi hastanesi ilan edildi.
- 22 Mart'ta 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma sınırlandırması getirildi.
- Lokanta vb. işletmeler paket servise başladı.
- 8 Mart'ta Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ destek paketi açıklandı.
- Perakende, AVM, sinema vb sektörler için KDV tevkifatı ile SGK primleri ertelendi.
- 2 milyon dar gelirli aileye 1000’er lira yardım yapıldı.
NİSAN
- 1 Nisan'da vaka sayısı İstanbul'da 8 bin 852'ye yükseldi.
- 20 yaş altındakilere sokağa çıkma yasağı getirildi.
- 10 Nisan'da 30 büyükşehir ve Zonguldak'ta haftasonları sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
- Terhisler 1 ay ertelendi.
- 28 Nisan'da Türkiye'de plazma tedavisi uygulanan ilk Kovid-19 hastası iyileşti.
- İşletmelerin ve vatandaşların kredi borcu ötelendi.
- Ücretsiz izne ayrılan ve çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilere günlük 39.24 lira destek sağlandı.
MAYIS
- 10 Mayıs'tan itibaren pazar günleri 65 yaş üstüne, çarşamba günleri 0-14 yaş arasındakilere, cuma günleri ise 15-20 yaş arasına 11.00-15.00 saatleri arasında sokağa çıkma izni verildi.
- Berber, kuaför, AVM ve camiler açıldı.
- 26 Mayıs'ta gece sokağa çıkma kısıtlaması kalktı.
- 30 Mayıs'ta şehirler arası toplu ulaşım araçlarında 'Hayat Eve Sığar' zorunluluğu getirildi.
HAZİRAN
- 'Kontrollü Sosyal Hayat'ın başladığı 1 Haziran'dan itibaren; restoran, kafe, pastane, yüzme havuzları saat 22.00'ye kadar açıldı.
- Seyahat kısıtlaması kaldırıldı.
- 18 yaş altının sokak kısıtlaması ve bireysel sporlarla ilgili kısıtlamalar kaldırıldı.
- 15 Haziran’da nikah salonları belirlenen kurallara uygun şekilde açıldı.
- Liselere Geçiş Sistemi kapsamındaki merkezi sınav ile Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) gerçekleştirildi.
- Kamu personeli normal mesaiye başladı.
TEMMUZ
- Düğün salonları internet kafeler ve elektronik oyun yerleri ile lunapark ve tematik parklar açıldı.
- 29 Temmuz'da Sağlık Bakanlığı, turkuaz renkli koronavirüs tablosunda ‘vaka sayısı’ yerine ‘hasta’ sayısını vermeye başladı.
- Belli sektör ve iş kollarındaki mal ve hizmetlerin sunulmasında uygulanan KDV oranları % 8'e indirildi.
AĞUSTOS
- 4 Ağustos'ta halı sahalar hizmet vermeye yeniden başladı.
- 26 Ağustos’ta kamu kurum ve kuruluşlarda dönüşümlü, esnek ve uzaktan çalışmaya tekrar izin verildi.
EYLÜL
- 8 Eylül’de tüm alanlarda maske takmak zorunlu hale getirildi.
- 14 Eylül'de CoronaVac aşısının, Faz-3 çalışması Türkiye'de başladı.
- 21 Eylül'de hazırlık sınıfı ve ilkokul 1. sınıflar haftanın 2 günü yüz yüze eğitime başladı.
- Otel, restoran, kafe vb. yerlerde 24.00’ten sonra müzik yayınına kısıtlama getirildi.
EKİM
- 12 Ekim'de 2-3-4-8-12. sınıflar haftanın 2 günü yüz yüze eğitime başladı.
- 19 Ekim’den itibaren 7 gün boyunca polis ve zabıta ekipleriyle ülke genelinde genel denetimler gerçekleştirildi.
- 27 Ekim’de Pfizer ve BioNTech firmalarının geliştirdiği aşılar, gönüllülerde denenmeye başladı.
KASIM
- Sağlık Bakanı Koca 18 Kasım'da, aralık ayında en az 10 milyon doz Çin aşısının Türkiye'ye geleceğini açıkladı.
- 30 Kasım'da Kabine toplantısının ardından; hafta içi 21:00- 05:00 arasında, hafta sonları ise cuma 21:00’den pazartesi 05:00’e kadar sokağa çıkma kısıtlaması getirildi.
- 65 yaş üstü ve 20 yaş altının belli saatlerde toplu taşıma kullanmaları yasaklandı.
- Cenaze namazları ve nikahlara 30 kişi sınırı getirildi.
- Alışveriş merkezlerinde girişte HES koduyla geçilmesi kararları alındı.
- CoronaVac aşısının Faz-3 çalışmalarına vatandaşlar da dahil oldu.
ARALIK
- Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 2 Aralık'ta CoronaVac aşısının dört aşamada yapılacağını ve aşıda öncelikli grupları açıkladı.
- Kovid-19 temaslılarının karantina süresi 10 güne düşürüldü.
- 30 Aralık'ta CoronaVac aşısının 3 milyon dozluk ilk partisi Ankara’ya geldi.
- Koca, 225 sağlık çalışanının hayatını kaybettiğini açıkladı.
- 25 Aralık'ta yerli Kovid-19 aşısının Faz-2 çalışmaları başladı.
- İlk ve ortaokul öğrencilerinin karne notları derslere katılım puanı üzerinden, liselilerin ise ikinci dönem yüz yüze sınavlarla belirleneceği açıklandı.
OCAK - 2021
- 1 Ocak 2021’de Sağlık Bakanı Koca, İngiltere kökenli mutasyonun Türkiye’de 15 kişide görüldüğünü açıkladı.
- Bakan Koca 13 Ocak’ta Cumhurbaşkanı Erdoğan ise 14 Ocak’ta ilk aşıyı oldu.
- Öncelikli aşılanacak meslek grupları açıklandı.
ŞUBAT - 2021
- 130 milyona yakın aşının sözleşmesi yapıldı.
- 65 yaş üstü vatandaşların aşılanmasına başlandı.
- 16 Şubat’ta kademeli yüz yüze eğitime geçiş kapsamında köy okulları ve anaokulları açıldı.
MART - 2021
- 1 Mart 2021'de ‘Yerinde Karar Dönemi’ başladı. İller risk değerlendirme kriterlerine göre düşük riskli (mavi), orta riskli (sarı), yüksek riskli (turuncu) ve çok yüksek riskli (kırmızı) olarak kategorilere ayrıldı. Hafta sonu sokağa çıkma yasağı düşük ve orta riskli illerde tamamen, yüksek ve çok yüksek riskli illerde pazar hariç kalktı.
- Okul öncesi, ilkokul, 8’inci ve 12’nci sınıflarda yüz yüze eğitime geçildi.
- Düşük ve orta riskli illerde 65 yaş ve üzeri ile 20 yaş altındakilerin sokağa çıkma kısıtlaması kaldırıldı.
- Restoran, kafeterya vb yerler çok yüksek riskli iller dışında 07.00- 19.00 saatleri arasında açıldı. Nikah ve düğünlere düşük ve orta riskli illerde 100, diğer bölgelerde 50 kişiyi geçmemek kaydıyla izin verildi.
- 3 Mart'ta 'Kontrollü normalleşme' döneminin başlamasıyla 'Dinamik Denetim Süreci' başladı. İlk denetimler, 260 bin personelle tüm ülkede 4 Mart'ta gerçekleştirildi.
- İşten çıkarma yasağı, 17 Mayıs 2021 tarihine kadar uzatıldı.
- Çin aşısının birinci ve ikinci dozunu olanların sayısı 10 milyonu geçti.
Salgın kurbanı beyaz melekler
Koronavirüs ile en ön cephede savaşırken yaşamını yitiren sağlık çalışanı sayısı 10 Mart 2021 tarihi itibariyle 385'e ulaştı. Türkiye'de 17 Mart 2020'de Kovid-19'dan hayatını kaybeden ilk kişi Ecz. İhsan Giray oldu. Uzun yıllar Milliyet'te 'Çizgi dışı' isimli köşesinde spor yazarlığı yapan Prof. Dr. Fevzi Aksoy da 28 Mart'ta 90 yaşında Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Koronavirüse yenik düşen bazı sağlık çalışanlarının isimleri ise hastanelere verilerek ölümsüzleştirildi.
1 Nisan'da vefat eden Prof. Dr. Cemil Taşçıoğlu'nun adı Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne, 2 Nisan'da yaşamını yitiren Prof. Dr. Feriha Öz'ün ismi Sancaktepe'deki salgın hastanesine, 3 Mayıs'ta hayatını kaybeden Prof. Dr. Murat Dilmener'in ismi ise Atatürk Havalimanı yerleşkesinde inşa edilen acil durum hastanesine verildi.