Hem paralarını aldılar, hem zehirlediler! Beyaz kum skandalı

Bodrum’u Maldivler'in sahillerine benzetmek ve otel sahillerini güzel gösterip fahiş fiyatlara pazarlamak için serilen beyaz kumlardan alınan örneklerin kuvars ve silis kumu olduğu ortaya çıktı. İnsan sağlığı ve deniz canlılarına zarar verdiği iddia edilen kum sonuçları raporu MTA Genel Müdürlüğü laboratuvarlarında incelendi. Yalıkavak ve Gündoğan’da alınan iki numunenin birinde yüzde 85,3 oranında, diğerinde yüzde 92,4 oranında yüksek silisyum dioksit saptandı. Bodrum’un doğal yapısını bozduğu gerekçesiyle Bodrum Belediyesi ve Muğla Çevre İl Müdürlüğü tarafından ilçedeki tüm koylar mercek altına alındı.

Halk beyaz kum mücadelesine katıldı

Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras'ın beyaz kuma karşı başlattığı mücadeleye halk da katıldı. Neredeyse her gün belediyeye gelen ihbarları değerlendiren ekipler birçok otele baskın yaparak beyaz kum dökümünü engelledi. 6 otele işlem yapıldığı öğrenilen beyaz kum operasyonu sonucunda birçok otel beyaz kumu toplatarak Bodrum sahillerini eski haline getirdi. Bazı oteller ise beyaz kumu kaldırmayarak insan sağlığıyla oynamaya devam etti.

Hem paralarını aldılar, hem zehirlediler

Bodrum’da ve Milas’ta bulunan bazı lüks oteller 'beyaz kumlu sahiller' diyerek otellerini pazarladığı ortaya çıktı. Bazı işletmeler ise beyaz kum serdikleri sahillerde şezlongları bin liradan, yiyecek içecekleri ise fahiş fiyatlardan sattığı öğrenildi. Hem insan sağlığına hem deniz canlılarına zarar veren işletmeler bunun yanı sıra fahiş fiyatları da bu kadarına da pes dedirtti.

Sonuçlar çıktı

Otellerden alınan numuneler; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü Maden Analizleri ve Teknoloji Daire Başkanlığı'na gönderildi. Muğla Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından gönderilen numune sonuçlarına göre kumlardan birinde yüzde 85,3 oranında, diğerinde yüzde 92,4 oranında yüksek silisyum dioksit saptandı. Analizde kullanılan parametre değerleri yüzde oranları ise silisyum dioksit (SiO2): Silisyum dioksit ayrı ayrı iki numunede 85,3 ve 92,4 oranında, diğer parametreler çok düşük oranda saptanmış. Ateş zaiyatı (A.Za): 0,90 ve 0,85, alüminyum oksit (Al2O3): 6,1 ve 2,1, kalsiyum oksit (CaO): 1,4 ve 0,5,Demir oksit (Fe2O3): 0,4 ve 0,4, potasyum oksit (K2O): 0,4 ve 0,2, magnezyum oksit (MgO): 0,8 ve 0,5, mangan oksit (MnO): 0,1 ve 0,1, sodyum oksit (Na2O):3,1 ve 1,6, fosfor pentaoksit (P2O5): 0,1 ve 0,1, titanyum dioksit (TiO2): 0,2 ve 0,1 oranlarında saptandı.

İnsan sağlığına zararlı

Jeoloji Yüksek Mühendisi / Tıbbi Jeoloji Uzmanı Dr. Eşref Atabey kumların insan sağlığına zararlı olduğunu ifade ederek, “Kuvars kumunun plajda kullanılması başta insan sağlığı ve ekonomik rolü nedeniyle doğru değildir. İnsan sağlığı yönünden değerlendirecek olursak, kuvars kristalleri tozlarının solunması sonucu silikozis denilen bir pnömokonyoz türü hastalık olmaktadır. Kuvars tozu akciğerlerde fibrozise yol açabilir. Akciğerlerde harabiyet oluşur. Plajda bu kum üzerinde zaman geçirenler, özellikle çocuklar etkilenebilir” ifadelerini kullandı.

Atık kumlar sahillere seriliyor

Dr. Atabey, atık kumların sahillere serildiğini de sözlerine ekleyerek, “Ekonomik yönden bakacak olursak, kuvarsit ve kuvars kumu yıllar süren arama ve etütlerden sonra, bulunduğu yerden çok zor şartlarda, emekle çıkartılan ve fabrikalarda işlenerek sanayinin hizmetine sunulan bir maden cevheri bir endüstriyel hammaddedir. Kuvars kumu yani silis kumu; kuvarsit kayasından öğütülerek elde edilir. Kuvarsit direnci çok yüksek sağlam ve aşındırıcı bir kayaçtır. Bu nedenle çıkarılması ve öğütülmesi oldukça güç ve pahalıdır. Kuvarsitler SiO2 içeriği yüksek ve demir içeriği yüzde 0,4'den az olması durumunda, boya, deterjan, cam ve seramik sanayinde, refrakter (silika tuğla), metalurji (demir ve ferrokrom), inşaat (hafif gazbeton yapı elemanları üretimi) sanayinde çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Cam sanayi için yüzde 99,6, seramik sanayi için yüzde 97-98, porselen sektörü için de yüzde 97 oranında silisyum dioksit aranır. Alınan numunede kumdaki demir oranı yüzde 0,4 olarak saptanmış. Cam, seramik ve porselen sanayi için silisyum dioksit oranı düşük olduğundan ve sanayide çeşitli alanlarda kuvars kumunun kullanılması için demir oranının yüzde 0,4’ün altında olmadığından, muhtemelen fabrikada bu kumlar değerlendirilmemekte ve atık durumuna gelmektedir. Değerlendirilemeyen bu atık kuvars kumları, plajlara serilmek üzere ticareti yapılıyor olabilir. Plajlardaki kumlarda genellikle kuvars kumundan oluşur. Ancak bu kumlar dalgalarla işlenir, yıkanır, boyutlandırılır, içindeki tozlar gider. Silikozis yapma özelliği hemen hemen kalmamaktadır. Ticareti yapılan kuvars kumu, plaj kumu gibi dalgalarla işlenmediğinden ve yıkanmadığından, fabrikada öğütme sırasında içinde çok ince toz partikülleri barındıracaktır. Bu nitelikteki kuvars kumu plaja serilirse sağlık riski oluşturabilir” dedi.

Öte yandan, bazı otellerin durumun ciddiyetini öğrenerek sahile serilen kumlarını kaldırdığı bazı işletmelerin ise kumları Bodrum Belediyesi'ne verdiği öğrenildi. Gelen sonuçların ardından Bodrum Belediyesinin şahsi olarak kumların içerisindeki başka materyallerin olup olmadığını öğrenmek için 2’nci kez kumları analize gönderdiği bildirildi.