Baharı karşıladığımız, dilekler tuttuğumuz ve etkinlikler yapılan Hıdırellez'in yaklaşması vatandaşlar tarafından araştırılmaya başlandı. Hıdırellez nedir 2022? Hıdırellez'i heyecanla bekleyenler hazırlıkları yapmaya başladı. Hıdırellez ne zaman 2022? Hızır ve İlyas’la ilgili ritüeller ve törenlerin neler olduğu merak edildi. İşte, Hıdırellez ritüelleri nelerdir? Tüm merak edilenler haberimizde...
Hıdırellez nedir 2022?
Hıdırellez, dünyada zor durumda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlere hakim olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve bu gün kutlanır. Bu özel gün de uğur getirdiğine inanılan çeşitli ritüeller uygulanır. Hıdırellez, Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının günü olarak kabul edilir. Hıdırellezi, Rum Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler "Aziz George" adı altında kutlamaktadırlar. Hıdırellez, pek çok topluluk tarafından kutlanan ve yaşatılan köklü bir gelenektir.
Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler vardır. Bunlardan bazıları Hıdırellezin Orta Asya, Ortadoğu ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu fikrindedir. Eski Türkler, baharın gelişini 21 Haziran gününde kutlardı. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı itibâriyle Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde baharın gelişiyle kutlamalar ve ritüeller yapılmaktaydı.
Bazı yazılı eserler Hıdırellez'e benzer en eski ritüellerin milattan önce Mezopotamya'daki 'Ur' şehrinde yapıldığını göstermektedir. Kış aylarının sonuna gelindiğinde, "Tammuz" adıyla kutlanan bu ritüeller Mezopotamya ovasını sulayan Fırat ve Dicle nehirlerinin uyaran gücünü temsil etmektedir.
Hıdırellez ne zaman 2022?
Halk arasında kullanılan takvime göre eskiden yılı ikiye ayrıyorlardı. 6 Mayıs’tan 8 Kasım’a kadar olan süreye Hızır Günleri (yaz mevsimi), 8 Kasım’dan 6 Mayıs’a kadar olan süreyse Kasım Günlerini (kış mevsimi) oluşturmaktadır. Bu sebeple 6 Mayıs günü kış mevsimi bitip sıcak yaz günleri yani baharın başladığı anlamına gelir. İnsanlar da bu günü kutlanıp bayram yapmışlardır. Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır.
Hıdırellez ritüelleri nelerdir?
-Anadolu’nun birçok bölgesinde “Hıdırlık” adında mesire yerleri vardır. Bu bölgelerde mezarlık, yatır, türbe gibi halk arasında kutsal kabul edilen, vatandaşların adak adadığı, bez veya çaput bağlamak gibi bazı geleneklerin yapıldığı alanlar bulunmaktadır.
-Hıdırellez gecesinin en vazgeçilmez etkinliği ateş üzerinden atlamaktır. İnanca göre, ateşten atlanıldığında hastalıklardan korunulacağına inanılır. Hıdırellez'in en bilinen ve sevilen ritüeli ateşten atlamaktır.
-Anadolu'da halk beyaz, temiz elbiseler giyer ve evlerini temizlerler. Çünkü temiz olmayan evlere Hızır’ın uğramayacağı düşünülür. Hıdrellez günü giyilmek üzere yeni elbiseler, ayakkabılar alınır. Gün doğmadan, yeşil ve bol sulu kırlara gidilip eğlenceler düzenlenir. Hıdırlık adı verilen alanlarda, kutlamalar yapılır. Bu alanlar; yeşillik, ağaçlık, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanıdır.
-Hıdırellezde toplanan çiçek veya otları kaynattıktan sonra suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceğine, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceğine inanılır.
-Biga'da Romanlar sağlık ve bereket için sabah namazından sonra Hıdrellez’i yerde yuvarlanarak kutlar.
-Bazı yerlerde Hızır Sopası geneleği vardır. Bu geleneğin, hastalıklar, ağrılar için şifa verdiğine inanılır. Sopa ağrı olan bölgeye vurulur ve ağrıların geçeceğine inanılır.
-Hıdrellez'de en yaygın ritüellerden biri de baht açma törenleridir. Baht açtırmak isteyen kadınlar ve kızlar yüzük, küpe gibi şahsi eşyalarını çömleğe atarlar. Çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır. Bu ritüelle kızların kısmeti açılır.
-Hıdırellez akşamında yapılacak ritüeller tabiki de bu kadar değil. Anadolu'da Hıdırellez akşamında evdeki her kişi için yedi fasulye ya da yedi nohut ekilir. Kişilerin başına gelebilecek kötülüklerin ekilen bu fasülye ya da nohutlara gelmesi dilenir.
Anadolu’da hala görkemli etkinliklerle kutlanan Hıdırellez, insanlık tarihinde çok eski zamanlardan beri kutlanmaktadır. Baharın gelişi ve doğanın canlanması insanlar tarafından bayramlarla kutlanması gereken bir durum olarak algılanmıştır. Böylece bir bahar bayramı olan Hıdrellez aslında evrenseldir.