İran’a saldırılar - 1
Hafta sonu İran’da çeşitli yerleşim birimlerinde geçmiştekilerden çok farklı bir dizi saldırı gerçekleştiği…
Bu saldırılarda İsfahan başta olmak üzere;
- Tebriz,
- Hamadan,
- Karaj,
- Dezful,
- Azerşehr,
- Hoy gibi yerleşim alanlarında konuşlu, İran’ın var olan ve geliştirmeye çalıştığı stratejik kabiliyet ve kapasitesiyle ilgili bazı hedeflerin vurulduğu…
Bunların içinde;
- İran’ın geliştirmeye çalıştığı nükleer kabiliyetiyle ilgili tesislerinin,
- Motor ve ateşleyicileri dâhil olmak üzere bazı füze/roket, SİHA, İHA, kamikaze dronu üretim alanlarının,
- Mühimmat ve silah depolarının,
- Bir rafinerinin,
- Hamadan ve Karaj askeri üsleri dâhil bazı askeri kışlaların olduğu…
Bu saldırılarda;
- Savaş uçaklarının,
- Dronların,
- Bazıları düşürülen Headcopterlerin kullanıldığı…
Bu saldırıların sadece İran’ın içiyle sınırlı kalmadığı, pazar günü Suriye’de El-bu Kemal yakınlarında Irak’tan Suriye’ye geçen bir İran askeri konvoyunun vurulduğu…
Çeşitli kaynaklarda ifade ve iddia edildi, konum, görüntü ve veri paylaşıldı.
***
İran geçmişte de İran’ı içinde hedef alan -kimi zaman kamuoyuna yansıyan, kimi zaman yansıtılmayan- bir dizi suikast, sabotaj ve kundaklamayla karşı karşıya kalmıştı.
Bunlar "temelde İsrail’in güvenliğini" ve ABD’nin denge, etki, mesaj, dizayn ve gelecek kurgularını esas alan, İran’ın nükleer kabiliyet ve kapasitesiyle ve İran’ın İran dışındaki açık-örtülü ve vekil faaliyetleriyle ilgili, yapılana cevap ve karşılık verme, mesaj üretme gibi bazı detayları da barındıran, genellikle Mossad’ın vekilleriyle gerçekleştirdiği istihbarat operasyonlarıydı.
Ancak yaşanan bütün bu saldırılar (tarafların olası bütün köpürtme, abartma ya da küçük gösterme gayretlerine rağmen) geçmişte yaşanan "İstihbarat orijinli" suikast, sabotaj ve kundaklamalardan farklı:
- Askeri karakter taşıması,
- Kullanılan silahlar ve metotları,
- Yöntem farklılığı,
- Sadece istihbarat servisi değil askeri istihbarat izleri taşıması,
- Hedef alınan alanlar,
- Hedef çokluğu ve çeşitliliği,
- Saldırıların üretmeyi amaçladığı mesaj,
- Ve üretilmeye çalışılan etkiler üzerinden…
Son derece geniş ve geçmişten farklı bir yelpazede şekillendiği görülüyor.
***
Peki bu saldırıları kim yaptı?
Akıllara doğrudan İsrail geliyor. Ancak İsrail’den buna dair üstlenme gelmedi. Bu safha da pek de gelecek gibi görünmüyor. İran Savunma Bakanlığı ise yaşanan saldırıların İsrail istihbaratı tarafından desteklenen bir terör örgütünce gerçekleştirildiğini ifade ve iddia etti. Ancak farklı bölgelerden gelen görüntüler bu saldırıların mahdut ya da nokta hedefli istihbarat operasyonlarından çok öte bir etki ürettiğini ve askeri karakter taşıdığını ortaya koyuyor.
Bununla birlikte ortada ilginç bir meçhul var.
The New York Times'ın ABD’li yetkililere dayandırdığı haberine göre, İran’a yapılan saldırıların faili İsrail. En azından İran açısından füze üretimi, araştırma ve geliştirme konusunda önemli bir merkez olan İsfahan’daki tesisin dronlarla vurulmasının, İsrail işi olduğunu ABD’li yetkililerin ağzından söylüyorlar. Ancak bu ifadelerle bir şekilde İsrail’i de topa koymuş oluyorlar. Çünkü, işin içinde İran’ın da kendini bir şekilde karşılık vermek zorunda hissedeceği, açıklamasında da kendisini gösteren ve artık The New York Times tarafından da deklare edilen olası bir hedefi var.
Ancak konu hassas. Ve içinde tenakuz barındırıyor. Örneğin, Birleşik Arap Emirlikleri'nden yayın yapan Al Hadath TV de yine ABD’li kaynaklara dayandırarak The New York Times’la birebir zıt bir haberin altına imza attı. Al Hadath; “İran’a yönelik İHA saldırısına ABD Hava Kuvvetleri ve bir diğer ülke katıldı" dedi ve ekledi: “Diğer ülke İsrail değil!”
Hoppala! Hangisi palavra sıkıyor? Kim, kimi kandırıyor? Yoksa işin içinde palavradan öte bir durum mu var? Hedef şaşırtma, kafa karıştırma mı? Yoksa başka ülkeleri manipüle etme mi? İsrail yoksa diğer ülke kim? İran’la mezhebi rekabeti, kavgası olan Ortadoğu/Sünni tabanlı bir ülke mi? Yoksa ABD siyaset ve stratejisiyle eşgüdüm hareket eden bir başka ülkeden mi bahsediliyor? Tabii akla bizi de ilgilendiren, İran’ın yakın zamanda ürettiği gerginlik ve agresiflikleri kaşıma eğilimleri akla geliyor.
Yaşanmakta olanlar, döşeyeceği, döşemek istediği taşlar, üreteceği olası sonuçlarla son derece önemli gelişmeler.
Artık coğrafyamızda, vekaletler savaşından çok daha öte, sadece önümüzdeki günlere değil, önümüzdeki yıllara damgasını vuracak, Türkiye’yi, Türkiye’nin güvenliğini ve hassasiyetlerini, ilgi ve etki alanlarını, güvenlik ve istikrarını ilgilendiren son derece önemli, kapsamı çok büyük gelişmeler oluyor.
Bir diğer tarafıyla, İran’da gerçekleşen bu saldırıların Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili çok önemli bir bağı gözüküyor.
İrdelemeye yarın da devam edeceğiz.
