Son yıllarda teknolojik imkânların gelişmesi, internet üzerinden alışverişin artması ve sarrafiye grubu altına (çeyrek, yarım, cumhuriyet altınlar) ilginin artması kalpazanların iştahını kabarttı.
Kalpazanlar o kadar kaliteli düşük ayar veya taklit altın görünümlü metal basıyor ki, vatandaşın gözüyle ayırt etmesi mümkün değil!
Bakın bu da kaplama olan cumhuriyet altın örneği.
Kuyumcu esnaflarının kendi aralarında WhatsApp grupları var, birbirlerine haber verip tedbir alabiliyorlar.
Ya da kesip mihenk taşına sürterek gerçek olup olmadığını kontrol edebiliyorlar.
Peki tüketici ne yapacak?
Yanında mihenk taşı ve asitli ayar suyu taşıyacak hâli yok ya.
Özellikle kalpazanlar, internetten vatandaşı dolandırıyor.
Gerçek altın fotoğrafı paylaşıyorlar, fiyatı da düşük tutup “kampanya var” yazıp satıyorlar.
Allah aşkına altının ucuzu olur mu?
5-10 lira il veya semtler arası fark eder, 100-200 lira nasıl fark edecek?
Nefis işte.
Ucuz altın aldığını düşünen tüketici, dolandırıldığını iş işten geçtikten sonra anlıyor.
Teknolojide altın devri…
Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün geçen yıl hazırlığını yaptığı Kıymetli Maden Takip Sistemi'ni (KMTS) 2024’de devreye sokacak.
Kıymetli Maden Takip Sistemi (KMTS) nedir?
Rafineriler tarafından standart işlenmemiş (24 ayar) kıymetli madenler ve basılı kıymetli madenlerin üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri numarası ve benzer özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz kodla her bir ürünün üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından kayıt altına alınan ve izlenen sistem.
Yani, teknoloji artık altın devrine giriyor.
Özel teknoloji ile basılan altının üzerinde gözle görülemeyecek ölçüde mikro metinle ilave güvenlik özellikleri kullanılacak.
Bu güvenlik özelliği ile beraber piyasada dolaşan altınların hangi rafine tarafından ne zaman üretildiği belirlenerek daha güvenli hâle getirilecek.
Ya da merdiven altı kalpazanların basıp basmadığı da anlaşılmış olacak.
Diğer yandan ülkede dolaşan altın ve yastık altı miktarı daha iyi analiz edilebilecek, güvenli takip sistemi oluşturulmuş olacak.
Bu sistemin tüm sarrafiye grubu ve işlenmiş altın grubu altınlarda (bilezik, yüzük, küpe…) da olması gerektiğini düşünüyorum.
Yapılması gereken çok basit.
İşçilikli atölyeler karekod uygulamasını ürünün üzerine işleyecek, müşteri telefondan okuttuğunda altın takının tüm bilgilerini görebilecek.
Sektör, üreten atölye, müşteri arasında güven temin edilmiş olacak.
Müşteri takıyı satın aldıktan sonra aradan yıllar da geçse dileğinde karekodu okutabilir, ayar, gram ve özelliklerini tam olarak görebilir.
Telefonda kuyumcusuna karekodu yollayıp hesaplatabilir.
Takıyı arkadaşı beğendiğinde karekodu okutup nereden temin edeceğini görebilir.
Bunun gibi onlarca kolaylık sıralayabilirim.
Atölye sahibi sektör temsilcileri “Yıl 2023, teknoloji çağındayız, bunlar basit ama önemli işler.”
Beş yıldır bu konuya özellikle değiniyorum.
Meslek odaları veya Ticaret Bakanlığı “tebliğ” ederse bu iş olur.
Diğer yandan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden (TBMM) kalpazanlıkla ilgili yeni yasa hazırlanmalı.
Türkiye genelinde kuyumcular kalpazanları yakalıyor.
Kamera kayıtlarından anbean takip ediyor.
Ancak karakoldan elini kolunu sallayarak çıkıyorlar, ceza almıyorlar.
Gerekçe “Düğünde takmışlardı bilmiyordum” diyor kurtuluyor.
Caydırıcı bir ceza olursa kimse mağdur olmaz.
Nihayet Darphane bu işe el attı, darısı atölyelerin başına…