İsrail'in yerleşimci zihniyeti ve adım adım büyüyen işgali: Golan Tepeleri nerede ve neden önemli?
Suriye'de Esad iktidarının devrilmesinden bu yana İsrail, Golan Tepeleri'ndeki İsrail nüfusunun iki katına çıkarılacağını açıkladı. Esad ailesinin 54 yıllık yönetimini sona erdikten sonra, İsrail birlikleri 1973 Orta Doğu savaşından sonra Suriye içinde kurulan silahsızlandırılmış bölgeye girdi. İsrail, bu müdahaleyi sınır güvenliğini sağlamak için geçici bir önlem olarak adlandırsa da Golan Tepeleri İsrail için bir dönüm noktası niteliğinde. İşte, tüm detaylar...
Esad ailesinin 54 yıllık yönetimini sona erdirdikten sonra, İsrail birlikleri 1973 Orta Doğu savaşından sonra Suriye içinde kurulan silahsızlandırılmış bölgeye girdi.
İsrail, bu müdahaleyi sınır güvenliğini sağlamak için geçici bir önlem olarak adlandırsa da Golan Tepeleri stratejik açıdan oldukça önemli bölge.
GOLAN TEPELERİ NEREDE?
İsrail, geçen hafta Beşşar Esad'ın Suriye rejiminin çökmesinden saatler sonra Golan Tepeleri'ndeki tampon bölgeye girdi.
Suriye'nin güneybatı köşesinde yer alan ve İsrail, Lübnan ve Ürdün ile sınır komşusu olan Golan Tepeleri, Şam'a yaklaşık 40 mil (60 kilometre) uzaklıkta, 1.000 mil karelik kayalık bir platodur ve onlarca yıldır siyasi bir çatışma noktası olmuştur.
Kuzeydeki Hermon sıradağlarının 2 bin 800 metreyi aşan bir zirvesi bölgeye adını veren Golan'ın en yüksek noktasını oluşturuyor.
1967 yılındaki 6 Gün Savaşı'nda İsrail, Golan Tepeleri'ni işgal etti. 1976 yılında Suriye, Mısır ve diğer Arap ülkeleri en kutsal Yahudi bayramı olarak kabul edilen Yom Kippur'da İsrail'e saldırı düzenledi. Bu süreçte Suriye Golan Tepeleri'nin bir kısmını geri almayı başardı ancak savaşın devamında bu bölgelerin kontrolünü yeniden kaybetti.
İsrail, 1981'de ise Golan Tepeleri'nde İsrail hukukunun geçerli olacağına dair fiilen işgal anlamına gelen bir yasayı kabul etti ve yerleşimcilerini bölgeye soktu.
Daha önceleri Suriye'nin İsrail'e karşı askeri bir noktası olan Golan Tepeleri için İsrail ve Suriye 1974'te bir ateşkes imzaladılar ve 1974'ten beri ateşkes hattında bir BM gözlemci gücü bulunuyor ancak İsrail, 1981'de tek taraflı olarak burayı ilhak etti.
Kırk yıldan fazla bir süre sonra, tüm uluslararası toplum -ABD ve İsrail hariç- Golan Tepeleri'ni İsrail işgali altındaki Suriye toprağı olarak görüyor.
2019'da ABD, Donald Trump'ın ilk döneminde Golan Tepeleri'ni İsrail'in egemen toprağı olarak tanıdı ve bunu yapan tek devlet oldu.
GOLAN TEPELERİ NEDEN ÖNEMLİ?
Golan Tepeleri, hem İsrail hem de Suriye tarafına eğimli olduğu için İsrail açısından askeri olarak stratejik bir öneme sahip. Bölgenin, kontrol altında tutulması İsrail'e yönelik saldırıların engellenmesini sağlıyor.
Ayrıca, bu sayede İsrail ordusu kuş uçuşu 60 km uzaklıkta olan Şam'ı da kontrol edebiliyor. Golan aynı zamanda verimli topraklara sahip olup kurak bir bölge için hayati bir su kaynağı.
İsrail için önemli bir içme suyu kaynağı olan Ürdün (Şeria) Nehri'nin kaynak nehirleri ve kolları da Golan Tepeleri bölgesinde yer alıyor. İsrail'de Benyamin Netanyahu yönetimindeki aşırı sağcı hükümetin yanı sıra diğer sağ muhafazakar akımlar da bu topraklardan vazgeçilmesine karşı çıkıyor.
GOLAN TEPELERİNDE KİMLER YAŞIYOR?
İsrail'in işgali altındaki Golan Tepeleri'ndeki 34 köy ve kasabada yaklaşık 30 bin İsrail vatandaşı yaşıyor.
1967 savaşı sırasında topraklarından kaçmayan ve çoğunluğu Arap olarak tanımlanan yaklaşık 23 bin Dürzi, şu anda Golan Tepeleri'ndeki 30 bin İsrail yerleşim biriminin yanında yaşıyor.
İsrail, Golan Tepeleri hakimiyetiyle ordusunu bombaladığı Suriye'yi tamamen kontrol altında tutuyor ve bölgeyi nüfus olarak çoktan domine etmiş konumda.