İstanbul'un tarihini değiştirecek kazı: "Göbeklitepe gibi bir durum söz konusu"

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kocaeli Üniversitesi adına 2009'da başlayan Küçükçekmece Göl Havzası kapsamındaki Bathonea kazıları devam ediyor.

İstanbul'un tarihi ve arkeolojik mirasının ortaya çıkarılması ve korunmasında önemli bir rol üstlenen Bathonea Antik Kenti aynı zamanda "Dünyanın En Önemli Arkeolojik Keşiflerinin İlk On Listesi"nde de yer alıyor.

Bathonea Antik Kenti kazılarının destekçisi olan Mercedes-Benz Türk'ün alanda düzenlediği ilk etkinlikte, İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Yardımcısı Bülent Avnamak, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nuh Zafer Cantürk ve Mercedes-Benz Türk İcra Kurulu Başkanı Süer Sülün arasında imza töreni yapıldı.

BU YILIN HEDEFİ 750 KAZI

Törende konuşan Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kazılar Dairesi Şube Müdürü Nihal Metin, Cumhurbaşkanlığı ve Bakanlar Kurulu kararı ile yürütülen arkeolojik kazılar, müze kazıları, kurtarma kazıları ve yüzey araştırmaları olmak üzere geçen yıl 713 etkinlik düzenlediklerini söyledi.

Metin, bu kazılara 200 milyon liraya yakın Bakanlıktan ödenek aktardıklarına işaret ederek, bunun yanı sıra destek ve sponsorlarla birlikte 500 milyon liraya civarında ödenekle bu yıl 750 arkeolojik kazı yapmayı hedeflediklerini kaydetti.

Mercedes-Benz ailesine teşekkür eden Metin, şu anda Cumhurbaşkanlığı kararı ile yapılan arkeolojik kazıların 170'e dayandığını belirterek, yabancı arkeologların yürüttüğü kazıların ise 32 olduğunu ifade etti.

"İSTANBUL İLK KURULDUĞUNDA VARDI"

Bathonea Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Şengül Aydıngün de Bathonea'nın Cumhurbaşkanlığı kararlı bir kazı olduğunu vurgulayarak, "Cumhurbaşkanlığı kararlı olan kazılar çok uzun süren kazılardır. Sürekli devam eden, yüzyılları geçebilen kazılardır. Biz de böyle bir kazıyız. 15. sezondayız ama bazı sezonlarda ekonomik nedenlerle çalışma yapamadık. Tekrar destek bulup, güç kazandığımız için çok çok mutluyuz" dedi.

Aydıngün, kazılara başlamadan hemen önce dünyanın da dikkatini çektiklerini söyleyerek, şöyle devam etti:

"Aslında Bathonea bir liman kenti. Geçmişte İstanbul ilk kurulduğunda Bizantion kenti vardı. Ardından da Konstantinopolis kuruldu ve bu kentlerin yakınında Bathonea, İstanbul'a çok büyük hizmetler eden liman yerleşkesiydi. Bu yıl üç bölümde kazı çalışmalarımız Kültür ve Turizm Bakanlığımızın onayıyla 120 kişiyi buldu. Uluslararası bir kazı bu ve bu ekip 3 ay kadar bir sezonu burada geçirecek."

"ROMA'DAN DA ÖNCEYE TARİHLENECEK BİR ALAN"

Kazının başkanlığının Kocaeli Üniversitesi yürütse de yabancı üniversitelerin yanı sıra Türkiye'den 15 okulun öğrencileriyle kazılara destek verdiğinin altını çizen Aydıngün, alanda aynı zamanda 10'a yakın işçinin de görev yaptığını aktardı.

"Bathonea, Roma'dan, Bizans'tan ve İstanbul'dan da daha önceye tarihlenebilecek bir alan"
Kocaeli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nuh Zafer Cantürk, arkeoloji bölümü olarak hem yerel hem de ulusal hem de uluslararası dünya arkeolojisine katkı sağlamak için yoğun bir gayret gösterdiklerini dile getirdi. Cantürk, Bathonea kazılarına Türkiye'nin yanı sıra Polonya'dan, Almanya'dan, ABD'den, İtalya'dan, Ukrayna ve Yunanistan'dan bilim adamlarının katkı verdiğini anlattı.

"GÖBEKLİTEPE'YLE AYNI DURUM SÖZ KONUSU"

Avcılar Belediye Başkanı Turan Hançerli de şunları kaydetti:

"İstanbul'un belki de merkezi Avcılar'da Bathonea başka bir tarihe ve belki de Roma'dan, Bizans'tan ve İstanbul'dan da daha önceye tarihlenebilecek bir alan. 15 yıllık bir kazı süresi bizim için çok uzun bir süre gibi gözüküyor. Fakat genel kazılara baktığımızda bugün bütün dünyanın gözünü çevirdiği ve tarihin merkezi olarak ifade edilen Göbeklitepe de herhalde 40 yılı aşkın süredir ve bugün bizim yaşadığımız durum gibi kimsenin gelmediği, gitmediği, desteklerin sınırlı olduğu bir yerdi. Ama bugün başka bir noktada ve dünya tarihini değiştirip başka bir konuma yükseldi. Bathonea için de böyle bir durum söz konusu mümkün."

Mercedes-Benz Türk İcra Kurulu Başkanı Süer Sülün ise kurum olarak eğitim, kültür, sanat ve spor alanlarına her zaman destek verdiklerini ifade ederek, Bathonea kazılarına geçen yıldan bu yana sponsor olduklarını söyledi.

Sülün, daha önce de 1988'den başlayarak 15 yıl kesintisiz Troya Antik Kenti'nin sponsorluğunu üstlendiklerine işaret ederek, "Bu 2. sponsorluğumuz olacak. Ümit ediyorum böyle uzun soluklu, böyle başarılı bir yolculuğumuz olur hep beraber. Tüm ekibe teşekkür ediyorum." diye konuştu.

BATHONEA ANTİK KENTİ KAZILARI NE ZAMAN BAŞLADI?

Küçükçekmece Gölü havzası içindeki Bathonea Antik Kenti kazıları 2007 yılında yüzey araştırmasıyla başladı. Çalışmalar Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ve İstanbul Valiliğinin maddi desteğiyle 2009 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Prof. Dr. Şengül Aydıngün başkanlığında bilimsel kazılara çevrildi.

Kazılar sırasında Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlenen "Büyük" ve "Küçük" olarak adlandırılan iki antik liman ve göl içinde kalmış bir antik deniz fenerinin izleri tespit edildi. Bu keşifle birlikte Patara'dan sonra Türkiye'de ikinci antik deniz feneri tespit edilmiş oldu.

2009'daki araştırma sonuçları üzerine Amerikan Arkeoloji Enstitüsü (Archaeology) Dergisi, İngiliz Independent Gazetesi ve Heritage Key adlı yayın organları aynı yıl kazı alanını "Dünyanın En Önemli Arkeolojik Keşiflerinin İlk On Listesi"ne aldı.

Gerçek anlamda 2011, 2012 yılında başlayan kazılarda bugüne kadar antik liman yapıları, imparator Büyük Konstantin tarafından yaptırıldığı tespit edilen dev bir açık sarnıç (100x20 metre uzunluğunda 7000 metreküp su hacimli), bir kale kalıntısı ve tabanları mozaik kaplı büyük bir saray kompleksi, yer altı su kanalları ile antik yollar ortaya çıkarıldı.

Bu yapıların içlerinde ele geçen küçük objeler, seramikler ve amphoralar, Milattan Önce 6. yüzyıldan, Milattan Sonra 6 yüzyıla kadar Akdeniz'in batısından doğusuna kadar pek çok antik merkezle (İspanya, İtalya, Sicilya, Fas, Mısır, Lübnan, Fenike, Suriye, Ege Adaları) Karadeniz arasında yapılan yoğun bir deniz ticaretinin varlığını ortaya koydu.