Marteniçka nedir, ne zaman takılır, ne zaman çıkarılır? Marteniçka ile nasıl dilek dilenir? İşte Marteniçka hikayesi...
Mart ayının gelmesiyle birlikte “Marteniçka” gündemde. Baharın gelişini kutlamak için kırmızı ve beyaz yünlerden hazırlanan Marteniçka, Bulgaristan’a has geleneklerdendir. Bulgaristan halkı baharın mevsimini çok eski bir gelenek olan Baba Marta (Mart Nine) ile karşılıyor. Peki, Marteniçka ne zaman takılır, ne zaman çıkarılır? Marteniçka ile nasıl dilek dilenir? Marteniçka neden takılır? Marteniçka günah mı? Marteniçka bileklik hikayesi, renklerinin anlamı ve yapımı!
Mart ayı ile birlikte baharın müjdecisi Marteniçka zamanı geldi. Türkiye’de simgesel ritüellerle kutlanan, Bulgaristan geleneği olan ‘Baba Marta’, bir diğer adıyla 'Marteniçka' kutlanacak.
'Marteniçka' şenliğinde kırmızı beyaz yünlerden hazırlanan bileklikler ise hazırlanmaya başlandı. Bu bileklikler hediye edilecek ve dilekler tutulacak. Peki, Marteniçka ne zaman takılır, ne zaman çıkarılır? Marteniçka ile nasıl dilek dilenir? Marteniçka neden takılır? İşte bilmeniz gerekenler…
MARTENİÇKA NEDİR?
Baba Marta, bir diğer adıyla 'Marteniçka' Bulgaristan’da yaşayan Ortodoksların inançlarına göre baharın gelişini simgeleyen kutlamalardır. Bu şenliklerde, kırmızı beyaz iplerden hazırlanan 'Marteniçka' bileklikleri yapılıyor. Bu bilekliklere de Marteniçka adı veriliyor.
MARTENİÇKA HİKAYESİ NEDİR?
Baba Marta hikayesi dondurucu soğukların olduğu kışın sonunu ve sıcak ve güneşli baharın başlangıcını beraberinde getiren efsanevi bir figür olarak biliniyor. Baba Marta’nın, mutlu olduğunda güneşin parladığı ve öfkesi olduğun soğuk fırtınalar getirdiği düşünülür. Baba Marta öngörülemeyen mart ayında etkili olan havasının bir temsilidir. Mart fırtınaları ve karları Baba Marta’nın bahar temizliği olarak tanımlanır ve son yağan kar, Baba Marta’nın minderlerini sallarken düşen tüylerden gelir. Halk, 1 Mart günü kırmızı ve beyaz ipliklerden marteniçkalar yapar ve sevdiklerine hediye eder, Baba Marta’dan merhamet dilerler. Kışın daha hızlı geçmesini ve baharı getirmesini umarlar.
MARTENİÇKA NEDEN TAKILIR?
‘Baba Marta’ (Marta Nine) adıyla başlayan günler çok eskilere dayanan, Bulgaristan’a has bir gelenektir. İlk Marteniçkalar, başka takı ve detaylar kullanmadan, sadece kırmızı beyaz ipliklerden yapılarak nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırdı. Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın veya gümüş para bağlanıp hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılmıştır. Önceleri kırmızı-beyaz yünden yapılan Marteniçkalara, püskül, top, insan gibi değişik şekiller yapılmıştır. Marteniçkaların gelmiş geçmiş tarihinde en önemli yere sahip olan şekiller ise, ‘Pijo ve Penda’ adıyla bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır.
Bu bayram Bulgarcada “Çestita Baba Marta!” şeklinde kutlanır. Baba Marta–Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
MARTENİÇKA NE ZAMAN TAKILIR?
Balkan kültürü olan Marteniçka (Martenitsa), 1 Mart tarihi ile kırmızı ve beyaz iplerle örülmeye başlanır ve bileklere takılır.
MARTENİÇKA BİLEKLİĞİNDEKİ RENKLERİNİN ANLAMI NEDİR?
Marteniçkadaki beyaz saflığın, masumiyetin, güzelliğin ve neşenin sembolüdür. Kırmızı ise sağlık, canlılık, doğurganlık ve cesareti sembolize eder. 1 Mart ile beraber baharın karşılandığı gelenekte, bileklikler, Bulgar inançlarına göre doğada yeşil ya da uçan bir leylek görüldüğünde bilekten çıkarılıp dilek tutularak doğaya bırakılıyor.
