Obruk nedir, nasıl oluşur? Obrukların depremlerle bağlantısı var mı?

Konya'da oluşan devasa obruk şaşkınlığa neden oldu. Toprakta açılan büyük çukur 37 metre çapında ve 12 metre derinliğinde. Deprem sonrası meydana gelen obruk görenleri hayretler içinde bırakırken, uzmanlardan da açıklama gecikmedi. Bölgedeki obruklar kıyaslandı ve nedeni tespit edildi. Peki, Obrukların depremlerle bağlantısı var mı? Obruk nedir, nasıl oluşur? Konya’daki obruk depremde çöktü mü? Obruk deprem nedeniyle mi oluşur? İşte detaylar…

Yaşanan depremler nedeniyle tüm Türkiye diken üstünde. Yaşanan her artçıda bile büyük panik yaşanırken, yaşanan coğrafi olaylar da sık sık depremlerle ilişkilendiriliyor. Konya'da oluşan, toprakta 37 metre çapında ve 12 metre derinliğinde devasa çukura neden olan obruklar da bunlardan biri. Depremlerin ardından oluştuğu düşünülen obrukların depremle bağlantısı olup olmadığı araştırıldı.

KONYA’DAKİ OBRUKLARIN DEPREMLERLE BAĞLANTISI VAR MI?

Konya’nın Karapınar ilçesine 11 kilometre mesafede Reşadiye Mahallesi Seyit Hacı yaylasında bir tarlada 37 metre çapında, 12 metre derinliğinde obruk oluştu. Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık ve ekibi bölgede incelemelerde bulundu. Arık, "Karapınar'da vatandaşların söylediğine göre dün yeni bir obruk daha oluşmuş. Biz de bunu incelemek için obruk oluşan alandaydık. Ancak bugün olan deprem ya da 6 Şubat'ta olan büyük depremlerle bu oluşan obrukları ilişkilendiremedik. Hatta biz ölçüm yaparken deprem oldu. Ama zaten buradaki obruk önceden oluşmuştu. Büyük depremlerden de yaklaşık 20 gün sonra olmuş. Yani bu obruğun önceki büyük depremlerle de şimdiki depremle de bir ilişkisi yok. Daha doğrusu biz kuramadık. Bu obruk belki çökmeye hazırdı ve etkisi olmuş olabilir mi? Olabilir. Ancak deprem anında olmuş olsaydı o zaman 'Tamam depremden oldu.' diyebilirdik. Ama depremden 20 gün sonra olduğu için bunu diyemiyoruz." dedi. Deprem ya da artçı sarsıntıların obruk oluşumunu etkilemediğini söyleyen Arık, "Eğer obruk çökmeye hazırsa o zaman deprem bu çökme etkenlerinden birisi olabilir. Yani hazır obruk sarsıntıyla çökebilir. Dünyada benzer ilişkiler kurulan yerler var. Ama biz bu bölgedeki depremlerle obrukları genel olarak kıyasladık, çok belirgin bir ilişki kuramadık." diye konuştu.

Obruk nedir, nasıl oluşur? Obrukların depremlerle bağlantısı var mı? - Resim : 1

OBRUK NEDİR, NASIL OLUŞUR?

Obruk, yeraltındaki çözünebilir kayaçların su ile teması sonucunda oluşan boşlukların tavanının çökmesiyle meydana gelir. Türkiye’de obruk adı verilen karstik şekiller sıklıkla Konya’da karşımıza çıkar. Konya’nın jeolojik yapı, yeraltı suları ve tektonizmanın etkisi obruk oluşumlarının nedenlerindendir. Yeraltı suyunun karbondioksit ile etkileşimi sonucu oluşan karbonik asit kireç taşının olduğu toprakları zamanla aşındırarak yeraltında mağaralar oluşmasına neden olur. Daha sonra bu mağaranın üstünde bulunan toprak güçsüzleşerek çöker. Ve dev çukurlar oluşur.

OBRUK NEDEN OLUŞUR?

Obruklar; suyla temas ettiğinde çözünebilen kayaların (kireçtaşı, jips, anhidrit vb.) bulunduğu sahalarda, yeraltında oluşan doğal boşluk veya mağara tavanlarının çökmesi sonucunda oluşurlar. Obruklar; jeomorfolojik anlamda birer “çökme dolini” dir. Karapınar’ın kuzeybatısı başta olmak üzere, Konya Kapalı Havzasında obruk oluşumu yaklaşık son 2 milyon yıldır devam ediyor. Araştırmalar, obrukların oluşumunda doğal süreçlerin yanında insan faaliyetlerinin de önemli etken olduğunu ortaya koymuştur. Obrukların oluşmasında yeraltı suyu seviyesindeki önemli değişimler ve özellikle su seviyesindeki düşmenin etkili olduğu biliniyor.