'Osman Kavala' çağrısı yapan 10 büyükelçi için gözler Kabine Toplantısı'na çevrildi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Osman Kavala'nın serbest bırakılması için çağrı yapan büyükelçilere "Bunları ülkemizde ağırlamak gibi bir lüksümüz olamaz" diyerek büyükelçileri istenmeyen adam ilan etmişti. Elçiler için belirlenecek yol haritası için gözler bugün toplanacak Kabine Toplantısı'na çevrildi.
Beştepe'de bugün toplanacak Cumhurbaşkanlığı Kabine toplantısında gözler, Güney Kore’ye yaptığı ziyareti tamamlayıp Türkiye’ye geri dönen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun üzerinde olacak. Erdoğan’ın daha Afrika gezisi sırasında Çavuşoğlu’na istenmeyen adam talimatını verdiği ancak Çavuşoğlu’nun “Daha sakin ve soğukkanlı olmakta fayda var” görüşünü benimsediği iddia ediliyor.
Dışişleri'nde yoğun diplomasi
Dışişleri’nden konuyla ilgili şu ana kadar yapılan tek değerlendirme, önceki akşam sosyal medyada dolaşan Hollanda Büyükelçisi’nin Ankara’dan gönderildiğine dair iddiaların doğru olmadığına dair perde arkası bilgi paylaşmak oldu. Dışişleri Bakanlığı ile söz konusu büyükelçilikler arasında arka kapı diplomasisinin yürütüldüğü de ortaya atılan iddialar arasında. Erdoğan’ın açıklamasından sonra Ankara’daki 10 büyükelçinin kendi aralarında görüşmeler yaptığı da biliniyor.
ABD büyükelçisi de gönderilecekler arasında
Türkiye’nin, “Osman Kavala” bırakılsın açıklaması yapan Almanya, ABD, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda büyükelçilerini istenmeyen adam ilan etmesi durumunda, bu ülkelerden anında misilleme geleceği vurgulanıyor. ABD büyükelçisinin de gönderilecekler arasında yer almasının, son dönemde pamuk ipliğine bağlı Türkiye-ABD ilişkilerine çok büyük darbe vuracağı değerlendiriliyor. Emekli bir büyükelçinin, “Ankara-Washington hattının kopması kimseye fayda sağlamaz” sözleri dikkat çekici.
‘Son uyarı’ formülü
Ankara’daki iyimser bakışa göre, bugün yapılacak Kabine toplantısında soruna “Eskişehir’deki açıklama, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyükelçilere yönelik son uyarısıydı. Bir daha olursa, istenmeyen adam süreci hemen başlar” şeklinde bir çözüm bulunacak.
Yol haritası belirlenebilir
Ancak başkentte istenmeyen adam sürecinin başlatılabileceğini düşünenler de var. Bu durumda büyükelçilerin Dışişleri’ne topluca mı, yoksa tek tek çağrılarak mı kendilerinden ülkeyi terk etmelerinin (genelde 48 saat) isteneceği hem Dışişleri’nin hem de söz konusu büyükelçiliklerin yapacakları bilgilendirmeden belli olacak.
Mütekabiliyet devreye girecek
Diplomasideki "karşılıklılık ilkesi" uyarınca 10 büyükelçinin istenmeyen adam ilan edilmesi halinde Türkiye'nin bu ülkelerdeki büyükelçilerinin de aynı yöntemle geri gönderilmesi gündeme gelecek.
'İstenmeyen adam (persona non grata)’ nedir?
Persona Non Grata terimi 1961 tarihli Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Konvansiyonu'nun 9. maddesinde düzenlendi. Söz konusu düzenlemenin içeriği şöyle:
"MADDE 9. 1. Kabul eden Devlet, herhangi bir zaman ve kararının gerekçesini açıklamak zorunluluğunda olmaksızın, gönderen Devlete misyon şefinin veya misyon Diplomatik kadrosunun herhangi bir üyesinin istenmeyen şahıs (persona non grata) olduğunu veya misyon kadrosunun herhangi bir başka üyesinin kabule şayan olmadığını bildirebilir. Bu takdirde, gönderen Devlet, duruma göre, ilgili şahsı geri çağırır veya misyondaki görevine son verir. Bir şahıs kabul eden Devletin ülkesine gelmeden önce de istenmeyen veya kabule şayan olmayan şahıs olarak ilan edilebilir.
Gönderen Devlet bu maddenin 1 inci fıkrasında kayıtlı yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddeder veya makul bir süre içinde yerine getirmezse, kabul eden Devlet ilgili şahsı misyonun bir üyesi olarak tanımayı reddedebilir.
Kabul eden devletin Persona Non Grata ilanı için herhangi bir gerekçe açıklamasına gerek yoktur. Yaygın olarak, kabul eden devletin menfaatlerine aykırı davranışlarda bulunan veya işlediği suç sonrası diplomatik kurallar nedeniyle yargısal yaptırıma tabi tutulamayan diplomatik görevliler hakkında bu ilan gerçekleştirilir.
Diplomatik görevli, henüz gönderilmeden önce kabul eden devlet tarafından yükümlülüklere ve gerekliliklere aykırı işlem ve eylemleri sebebiyle ‘Persona Non Grata' ilan edilebilir.
Persona Non Grata ilanı diplomatik görevlinin diplomatik dokunulmazlığını kaldırmaz. Yaygın olarak diplomatik görevlisi persona non grata ilan edilen devlet görevliyi geri çağırmaktadır fakat bu yaptırımdan doğan bir zorunluluk değil, pratik uygulamanın sonucudur."