Parlamenter sistem nedir? İşte Millet İttifakı’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Sürecinin Yol Haritası!

Millet İttifakı’nın aday belirleme sürecinde yaşadığı kriz aşıldı. İyi Parti Lideri Meral Akşener’in, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın Cumhurbaşkanlığı yardımcıları olma isteği altılı masada kabul gördü. Kemal Kılıçdaroğlu Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı oldu. Adaylık açıklamasında Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Sürecinin Yol Haritası da açıklandı. Peki, Parlamenter sistem ne demek? Parlamenter sistem maddeleri ne? Parlamenter sisteme geçiş nasıl olacak? İşte Güçlendirilmiş parlamenter sistem metni!

İŞTE GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEME GEÇİŞ SÜRECİNİN YOL HARİTASI!

Kemal Kılıçdaroğlu "Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş sürecinin yol haritası" şöyle açıkladı:

Millet İttifakını oluşturan siyasi partilerin genel başkanları olarak, Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme Geçiş Sürecinin Yol Haritası üzerinde aşağıdaki şekilde mutabakata vardık:

1. Geçiş Sürecinde Türkiye'yi, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ilke ve hedefleri ile mutabakata vardığımız referans metinleri doğrultusunda anayasa, yasa, kuvvetler ayrılığı, denge ve denetleme esasları çerçevesinde, istişare ve uzlaşıyla yöneteceğiz 2. Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçişle ilgili Anayasa değişiklikleri, genel seçimde ortaya çıkan TBMM yapısının mümkün kıldığı en kısa sürede tamamlanacak ve yürürlüğe girecektir.

3. Geçiş Sürecinde Millet İttifakına dahil partilerin genel başkanları Cumhurbaşkanı Yardımcısı olacaktır.

4. Bakanlıkların dağılımı, Millet İttifakını oluşturan siyasi partilerin milletvekili genel seçiminde çıkardığı milletvekili sayısına göre belirlenecektir. İttifak partilerinin her biri kabinede en az bir bakan ile temsil edilecektir. Bakanlıklara paralel olarak kurulmuş Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Politika Kurulları ve ofisler lağvedilecektir.

5. Bakanların atanma ve görevden alınmaları, mensup oldukları siyasi partinin genel başkanıyla uzlaşı içinde Cumhurbaşkanı tarafından yapılacaktır.

6. Geçiş Sürecinde Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisini ve görevini katılımcılık anlayışı, istişare ve uzlaşı esaslarına göre kullanacaktır. 7. Cumhurbaşkanlığı Kabinesine (Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar) yetki ve görev dağılımı, Anayasa ve yasalar çerçevesinde çıkarılacak Cumhurbaşkanı kararnamesi ile belirlenecektir 8. Cumhurbaşkanı seçimlerin yenilenmesi, OHAL ilanı, milli güvenlik politikaları, Cumhurbaşkanlığı Kararları, Kararnameler ve genel nitelikteki düzenleyici işlemler ile üst düzey atamalarda Millet İttifakı'na dahil partilerin genel başkanlarıyla uzlaşı içinde karar alacaktır.

9. Geçiş Sürecinde yasama faaliyetlerinin iş birliği içinde gerçekleşmesini koordine mekanizmalar oluşturulacaktır 10. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, mevcut Cumhurbaşkanının -var ise-siyasi parti üyeliği sona erecektir.

11. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçildikten sonra yeni bir seçime gerek olmaksızın 13. Cumhurbaşkanı ve TBMM görev suresini tamamlayacaktır.

12. İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanları Sayın Cumhurbaşkanının uygun gördüğü zamanda ve tanımlanmış görevlerle Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanacaklardır.

PARLAMENTER SİSTEM NEDİR?

Parlamenter sistem, yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu bir idare biçimidir. Bu sistem, parlamentoya dayanan, parlamenter düzen, meclise dayanan sistemdir.

Özellikleri

- Meclisin ön planda yer aldığı sistemde yürütme, yasama organı tarafından denetlenir.

- Yürütme organı iki başlıdır (Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu)

- Yürütme, yasama organı tarafından, bakanlar kurulu ise parlamentodan çıkar.

- Bakanlar kurulu, parlamentoya karşı sorumludur.

- Aynı kişi hem yasama hem de yürütme organında görev alabilir.

- Bakanlar kurulu, yasama organının çalışmalarına dahil olabilir.

- Yasama ve yürütme arasındaki güçlü etkileşim ve zayıf kuvvetler ayrılığı vardır.

GÜÇLENDİRİLMİŞ PARLAMENTER SİSTEM NE DEMEK?

Güçlendirilmiş parlamenter sistem, sembolik cumhurbaşkanlığı makamının yanında yetkili ve güçlü bir başbakan makamını esas alır. 2017 yılında yapılan referandumun ardından yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine karşı geliştirilmiştir; kuvvetler ayrılığının tesis edilmesi, meclisin yetkisinin artırılması, başbakanlık makamının güçlendirilmesi ve cumhurbaşkanının tarafsız ve sembolik olması ilkeleri çerçevesinde tartışılmaya devam etmektedir. Güçlendirilmiş parlamenter sistem, kavram olarak değilse de terim olarak ilkin 2011 yılında Cumhuriyet Halk Partisi seçim bildirgesinde kullanıldı.