Rusya'daki Wagner isyanı! Peki bu Wagner grubu nedir? Nerede görev yapıyorlar? Kaç askeri var? İşte Wagner grubu hakkında merak edilenler...

Dünya son yıllarda Wagner ismini sık sık duyuyor. Hatta manşetlere bolca malzeme veriyor. Rus paralı asker grubu resmi adıyla PMC Wagner olarak tanınıyor. Grubun ismi ilk olarak 2014'te duyuldu. Wagner paralı askerlerinin Ukrayna'nın doğusundaki Donbass bölgesinde Ukrayna güçlerine karşı savaştığı konuşulmaya başlandı.

Wagner'in ilk operasyonunu 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakında gerçekleştirdiği söyleniyor. Rusya'nın Kırım'ı işgal etmek için öne sürdüğü bahanelerin Wagner operasyonuyla oluşturulduğu yönünde iddialar var.

O dönemde Wagner gizli bir organizasyondu. Çoğu Rus özel kuvvetlerinden emekli 5 bin savaşçısı vardı. Daha sonra zamanla büyümeye başladı. Rusya'nın 2022 şubatında başlayan Ukrayna işgalinde kilit rol oynar hale geldi. Hali hazırda Wagner'in Ukrayna'da 50 bin savaşçısı olduğu söyleniyor.

Ukrayna işgali sırasında Rus ordusunun asker bulmakta zorlanmaya başlamasıyla Wagner  savaşcı sayısını hızla artırmak için harekete geçti.  Rus hapishanelerinden savaşçı toplanmaya başlandı. 6 ay Ukrayna'daki savaşa katılanların suçlarının afdedileceği vaadiyle çok sayıda kişi Wagner'in bünyesine katıldı.

Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi'ne göre Ukrayna'daki Wagner paralı askerlerinin yüzde 80'i eski mahkum. Paralı askerler Rusya'da yasak olsa da Wagner, 2022'de şirket olarak kayıt altına alındı ve Saint Petersburg kentinde merkez açtı.

Rus kentlerinden billboardlara verdiği ilanlarla açık açık üye toplamaya da başladı. Rus medyası Wagner'i vatansever bir orgazinazyon olarak niteler hale geldi.

Wagner grubu özellikle Ukrayna'nın Bahmut kentinin alınmasında kilit rol oynadı. Ukraynalı yetkililere göre, Wagner çatışmalar sırasında toplu olarak savaşçılarını açık alana sürdü. Bu nedenle ağır kayıplar verdi.

Wagner'in lideri Yevgeni Prigojin'i, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov ile karşı karşıya getiren de Bahmut'taki çatışmalar oldu.

Prigojin, Rus ordusunun bilinçli olarak Wagner'e mühimmat sağlamadığını savundu. Giderek artan gerilim Rusya Savunma Bakanlığı'nın paralı askerlerin bu ay sonuna kadar orduya dahil edilmesi kararı almasıyla doruk noktasına ulaştı. Rusya Savunma Bakanlığı'nın Wagner'i zayıflatmaya çalıştığı yorumları yapıldı. Prigojin, bu karara uymayacaklarını duyurdu.

İsmi çokça konuşulmaya başlanan Wagner sadece Ukrayna'da değil, Ortadoğu ve Afrika'da da faaliyetler yürütüyor. Suriye'de Beşar Esad rejimine, Libya'daysa halife Hafter'e destek veriyor.  Orta Afrika Cumhuriyeti’nde mücevher madenlerinin, Sudan'daysa altın madenlerinin korunmasında da görev alıyor. 

Batı Afrika ülkesi Mali'deyse hükümet, Wagner paralı askerlerini militanlarla savaşında kullanıyor. Prigojin'in bu operasyonlarla büyük bir kazanç elde ettiği söyleniyor.

Şirketin mali gücünü Vladimir Putin ile bağlantılı Oligarklardan da aldığı belirtiliyor. Ancak bu iddiaların tamamı Rusya tarafından reddediliyor. Wagner içinde pek çok farklı etnik kökene, ideolojiye sahip asker var.

Grubun üst düzey askeri yetkililerinden bazılarının vücutlarına yaptırdığı dövmeler Wagner'in içerisinde Neo-Nazi'lerin aktif bir rol oynadığı yönündeki algıyı doğrular nitelikte. Grubun adını, Hitlerin en sevdiği besteci olan Richard Wagner'den aldığına yönelik söylentiler de bulunuyor.

Wagner grubunun ismi aynı zamanda kullandığı acımazsız yöntemlerle de özdeşleşmiş durumda. Wagner üyelerinin 2017'de Suriyeli bir rehineyi 2022'deyse Ukrayna'da ihanetle suçladıkları bir kişiyi balyozla öldürdükleri yönünde iddialar var.

Alman istihbaratına göre Wagner Mart 2022'de Ukrayna işgali sırasında Buça'daki sivil katliamlarda da rol oynadı. Birleşmiş Milletler ve Fransa ise, Wagner üyelerini Orta Afrika Cumhuriyeti'nde sivillere cinsel saldırıda bulunmakla suçluyor. Wagner yöneltilen bu suçlamalar nedeniyle batılı ülkelerin ambargo listesinde yer alıyor.

PARAMİLİTER NE DEMEK?

Bir yarı askerî ya da paramiliter güç, işlev ve örgütlenme olarak askerî ancak düzensiz gönüllülerden oluşan devletçe desteklenen bir tür yapı. Terim Yunanca harici anlamına gelen para ve asker anlamına gelen militer sözcüklerinden türemiştir. Yani paralı asker grubudur.

Wagner Grubu, Rus çıkarlarını desteklemek için faaliyet gösterdiği, Rusya Savunma Bakanlığı'ndan (MoD) askeri teçhizat aldığı ve eğitim için MoD kurulumlarını kullandığı için, genellikle MoD'nin veya Rusya'nın askeri istihbarat teşkilatının fiili bir birimi olarak kabul edilir.

KAÇ KİŞİLİK?

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde önemli bir rol oynadı; burada, diğer faaliyetlerin yanı sıra, bildirildiğine göre Ukraynalı liderlere suikast düzenlemek için konuşlandırıldı ve ön cephe çarpışması için mahkumları ve hükümlüleri geniş çapta askere aldı. Aralık 2022'de Pentagon'dan John Kirby, Wagner grubunun Ukrayna'da 10.000 müteahhit ve 40.000 hükümlü dahil 50.000 savaşçısı olduğunu iddia etti. Diğerleri askere alınan mahkumların sayısını 20.000'den fazla olarak belirtse de, Ukrayna'da bulunan PMC'lerin toplam sayısının 20.000 olduğu tahmin ediliyor. Bazı kaynaklar da Wagner'in 25 bin kişilik askeri gücü bulunduğunu belirtiyor.