Suriye'de silahlı muhalif grupların Şam'ı ele geçirmesinin ardından HTŞ lideri Coloni, Suriye'deki savaşa ilişkin pek çok öngörüyü altüst etti.
HTŞ'nin kurucusu olan Coloni yaklaşık on yıldır kendisini diğer ülkelerin silahlı kuvvetlerinden ve onların ulus ötesi operasyonlara odaklanmalarından ayrı tutmaya çalışıyor ve bunun yerine Suriye'de bir “İslami yönetim” kurmayı planlıyor.
COLANİ'NİN TÜRKİYE'DE ADI NE ZAMAN DUYULDU?
2016 yılında Suriye’deki en etkili silahlı grubun lideri olarak bilinen Muhammed Culani'nin yaralı şekilde Antakya’ya getirildiği ve tedavi edildiği haberleştirilmişti.
Rus devletine ait olan Sputnik tarafından duyurulan bu haberde, Culani’nin kafasından yaralandığı ve durumunun ağır olduğunu vurguluyordu.
Rusya merkezli haber ajansı RIA Novosti'ye konuşan ve ismi verilmeyen Türk bir diplomatik kaynak ise iddiayı şöyle yalanlanmıştı:
"19 Şubat'ta bazı basın kuruluşları tarafından yayınlanan haberlerde Culani'nin Suriye'deki bir patlamada yaralandıktan sonra Türkiye'ye getirildiği öne sürüldü. Bu iddia gerçekle bağdaşmıyor."
TERÖRİST TANIMLAMASINA NE DİYOR?
HTŞ şu anda Birleşmiş Milletler, Türkiye, ABD ve Avrupa Birliği tarafından "terörist" örgüt olarak tanımlanıyor.
Coloni, grubunun ulusal bir bağlılık lehine geçmişteki bağlılıklarından vazgeçtiği için bu tanımlamanın adil olmadığını söyledi.
HTŞ LİDERİ MUHAMMED COLANİ KİMDİR?
Gerçek ismi Ahmed Hüseyin el Şaraa olan Colani (Cevlani), 1982 yılında babasının petrol mühendisi olarak çalıştığı Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde doğdu.
Aile 1989 yılında Suriye'ye döndü ve Şam yakınlarına yerleşti.
Şam'da 2003 yılında Irak'a taşınmadan önce geçirdiği zaman hakkında çok az şey biliniyor ve aynı yıl ABD işgaline karşı direnişin bir parçası olarak Irak'ta El Kaide'ye katıldı.
2006'da Irak'ta ABD güçleri tarafından tutuklanan ve beş yıl tutuklu kalan Ebu Muhammed el Colani, daha sonra El Kaide'nin Suriye'deki kolu olan ve başta İdlib olmak üzere muhaliflerin elindeki bölgelerde etkisini artıran Nusret Cephesi'ni (El Nusra) kurmakla görevlendirildi.
Cevlani bu ilk yıllarda henüz El Kaide ile bağlarını koparıp IŞİD adını almamış olan “Irak İslam Devleti” lideri Ebubekir el Bağdadi ile koordinasyon içindeydi.
HTŞ NASIL VE NEDEN KURULDU?
Nisan 2013'te Bağdadi aniden grubunun El Kaide ile bağlarını kopardığını ve Suriye'ye doğru genişleyerek Nusret Cephesi'ni IŞİD (Irak ve Şam İslam Devleti) adlı yeni bir grup içine katacağını duyurdu.
Fakat Cevlani bu değişikliği reddederek El Kaide'ye bağlılığını sürdürdü.
2014'te televizyonda yayınlanan ilk röportajında El Cezire'ye Suriye'nin “İslam hukuku” ile yönetilmesi gerektiğini ve yönetimde Hıristiyanlar ve Aleviler gibi azınlıklara yer verilmeyeceğini söyledi.
İlerleyen yıllarda Cevlani, El Kaide'nin "küresel cihat" fikrinden uzaklaşmış ve bunun yerine Suriye sınırları içinde kendi grubunu kurmaya odaklanmış gibi göründü.
Analistlere göre bu bölünme, İdlib'deki gruplara grubun ulus ötesi değil ulusal hedeflerini yerine getirmek için yapılmış gibi görünüyor.
Ardından Temmuz 2016'da Halep rejimin eline geçti ve buradaki silahlı gruplar hala muhaliflerin elinde olan İdlib'e yönelmeye başladı. Aynı dönemde Cevlani grubunun adını Şam'ın Fethi Cephesi olarak değiştirdiğini duyurdu.
2017'nin başlarında Halep'ten çıkan binlerce muhalif savaşçı İdlib'e akın etti ve Cevlani bu gruplardan bazılarını kendi grubuyla birleştirerek HTŞ'yi kurduğunu duyurdu.
HTŞ'NİN AMACI NE?
Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'ne göre, HTŞ'nin açıklanan amacı, Suriye'yi Esad'ın otokratik yönetiminden kurtarmak, ülkeden "İranlı milisleri kovmak" ve "İslam hukukunun" kendi yorumlarına göre bir devlet kurmaktır.
Grup, Halep'i ele geçirdiğinden beri dini ve etnik azınlıkların korunacağına dair güvence veriyor.