Türk Devletleri Dışişleri Komisyonları İstanbul'da toplandı! “Potansiyelin 42 milyar dolarını kullanabilmişiz”

Türk Devletleri Parlamentoları Dışişleri Komisyonları Toplantısı, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay başkanlığında İstanbul'da başladı. Toplantıda, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve KKTC'den komisyon başkanları yer alırken, ülkelerin milletvekilleri, büyükelçileri ve Türk Dünyasından birçok kuruluş temsilcisi de hazır bulundu. İki oturumun gerçekleşeceği programda; Rusya-Ukrayna Savaşı, Filistin ve Suriye'de yaşanan son gelişmeler başta olmak üzere, Küresel ve Bölgesel konularla beraber Türk Dünyasında atılacak iş birliği adımları da ele alınacak.

“ARAMIZDAKİ BAĞLARI PERÇİNLEYECEK SOMUT ADIMLAR”

Açılış konuşmasını gerçekleştiren TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay, “Aile meclisimizin mensuplarını bir araya getiren bu tür anlamlı platformlarda, her şeyden önce geçtiğimiz 34 yılda kat ettiğimiz mesafeyi bir kez daha idrak etme ve muhasebesini yapma fırsatı buluyoruz. Küresel ekonomik ağırlık merkezlerinin değiştiği ve coğrafyamızın öneminin arttığı günümüzde, Türk Dünyası olarak aramızdaki bağları daha da perçinleyecek somut adımlar atmaya devam ediyoruz.

Türk Dünyası olarak büyük çabalarla inşa ettiğimiz iş birliği mekanizmalarımız, bugün her alanda kurumsallaşmakta ve sağlam temellere kavuşmaktadır. Mevcut iki iş birliği süreç ve mekanizmalarına ilaveten, Türk Devletleri şemsiyesi altında TÜRKPA, TÜRKSOY, Türk Yatırım Fonu, Türk Kültür ve Miras Vakfı, Türk Akademisi ve Türk ticaret ve Sanayi Odaları Birliği vasıtasıyla, ilişkilerimizi çok taraflı düzeyde de geliştirmekte ve derinleştirmekteyiz. Bu alanlar her geçen gün genişleyerek devam etmekte ve derinleşerek devam etmektedir" dedi.

“POTANSİYELİN 42 MİLYAR DOLARINI KULLANABİLMİŞİZ”

TDT üyeleri arasındaki ticaret hacminin artırılması gerektiğine vurgu yapan Oktay, “Bugün mevcut Türk iş birliği teşkilatları çerçevesinde oluşturulan iş birliği platformları uluslararası arenada dikkatle takip edilir hale gelmiş, üçüncü ülkelerin iş birliği yapmak istediği prestijli bir konuma yükselmiştir. Sayın Cumhurbaşkanlarımızın liderliğinde ülkelerimiz arasındaki kapsamlı iş birliğini daha da pekiştirmek suretiyle, Türk dünyasının bütünleşmesine ve iş birliğimizin kurumsallaşmasına büyük önem göstermekteyiz. Bu yıl içinde Macaristan'da düzenlenecek gayri resmi zirve ve Azerbaycan'da düzenlenecek Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi'nde çok taraflı iş birliğimizi güçlendirecek kararlar alacağımıza eminim. Toplamda 175 milyonu aşan genç ve dinamik nüfusumuz, 1,3 trilyon doları aşan ticaret hacmimiz ve müşterek zengin kültür mirasımız, büyük atılımlarımızı gerçekleştirmek için sağlam bir temel teşkil ediyor. Ancak 2023 yılı verilerine göre; Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkelerin kendi aralarındaki ticaret hacmi, 42 milyar dolarda kalmıştır. Yani 1,3 trilyon dolarlık bir potansiyelin ancak 42 milyar dolarını kullanabilmişiz. Bu da toplam ticaret hacmimizin yüzde 3'üne tekabül ediyor. Bu oranı artırmamız şart. Enerji ve Orta Koridor bağlamında, ulaştırma alanlarında da iş birliğimizi artırma yönünde muazzam potansiyelimiz bulunuyor. Ortak kalkınmamızı sürdürmek için Türk Devletleri Teşkilatı bağlamında karşılıklı yatırımların artırılması, bağlantısallığın geliştirilmesi, bölgemizin enerji ve ulaştırma koridorları üzerindeki kilit konumunun güçlendirilmesi için hep birlikte yoğun çalışmalar sürdürüyoruz" diye konuştu.

“FİLİSTİN’DE ULUSLARARASI HUKUKA UYULMALI”

Oktay, küresel ve bölgesel konularda çağrıda bulunarak, “Bu vesileyle bölgesel ve küresel bazı hususlara ilişkin görüşlerimizi de belirtmek isterim. Gazze'de ateşkesin kalıcı olarak sağlanması, varılan ateşkes anlaşmasının tüm boyutlarıyla uygulanması ve insani yardımların engelsiz bir şekilde bölgeye ulaştırılması, uluslararası hukuka ve Uluslararası Adalet Divanı kararlarına tam riayet edilmesi elzemdir. Suriye'nin yeniden barışa, istikrar ve refaha kavuşması ve ülkenin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün temini için Şam'daki yeni yönetimin uluslararası toplum tarafından desteklenmesi ve Suriye'ye yönelik uluslararası yaptırımların kaldırılması gerekmektedir. Rusya- Ukrayna Savaşı'nın her iki tarafının da masada olduğu diyalog ve diplomatik mekanizmalarla adil ve kalıcı bir şekilde çözüme kavuşturulması noktasında Türkiye olarak daha önce gösterdiğimiz çabalara yenilerini eklemeye hazırız" açıklamasında bulundu.

AYAYDIN: BİR YOL HARİTASI BELİRLEMELİYİZ

Toplantıda konuşma yapan TBMM Dışişleri Komisyonu Üyesi Derya Ayaydın da parlamenter diplomasinin önemine “Günümüzün karmaşık ve bağlantılı dünyasında giderek daha önem kazanan bir konu haline gelmiştir” sözleriyle değinerek şöyle devam etti:

“Aynı şekilde Parlamenter Diplomasinin bölgesel entegrasyon ve kalkınma çalışmalarında da önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu önemli diplomasi türü; parlamentolar ve biz milletvekilleri aracılığıyla, uluslararası ilişkilerin yönetilmesinde de etkin bir rol oynamaktadır.

Bu bakımdan; Öncelikle önümüzdeki dönem için; bugünden gerçekleştireceğimiz toplantılar çerçevesinde bir yol haritası belirlemek ve mümkün olduğunca bu ortak ajandaya bağlı kalmak, önemli bir başlık olmalıdır diye düşünmekteyim.

Yine aynı şekilde TÜRKPA bünyesinde Dış İlişkiler Komisyonları sekreterliğini oluşturulması için girişimlerde bulunabilmeliyiz.

Diğer taraftan; Uluslararası teşkilatlarla ilişkilerin güçlendirilmesi; büyük önem taşımaktadır. TÜRKPA olarak; Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve diğer uluslararası kuruluşlarla daha güçlü bağlar kurarak, ortak çıkarlarımızı küresel platformlarda daha etkili savunabiliriz.
Parlamenter diplomasi aracılığıyla Türk dünyasının uluslararası alandaki görünürlüğünü artırabiliriz.

İkinci olarak; bölgesel krizler ve güvenlik konularında iş birliğini artırılmasına katkı sunabilecek çalışmalar yapabilmeliyiz.

Malum Türk devletleri olarak, ortak güvenlik kaygılarımız bulunmaktadır.

Parlamentolarımız, dış ilişkiler komisyonları üzerinden bu konuları ele alarak, bölgesel istikrarı güçlendirecek diplomatik girişimlerde bulunabilir. Terörle mücadele, sınır güvenliği ve siber tehditlere karşı ortak politikalar geliştirebiliriz.

Üçüncü olarak, ekonomik diplomasi ve ticaret iş birlikleri de önceliklerimiz arasında yer almalıdır. TÜRKPA dış ilişkiler komisyonları, üye ülkeler arasında yatırım anlaşmaları, ticaret kolaylaştırıcı düzenlemeler ve ortak altyapı projeleri konusunda köprü görevi görebilir.

"EKONOMİK GİRİŞİMLERE PARLAMENTER DESTEK"

Bu kapsamda, ‘Türk Yatırım Fonu’ gibi bölgesel ekonomik girişimlerin parlamenter destekle daha etkin çalışmasını sağlayabiliriz.

Son olarak, enerji ve çevre diplomasisi alanında da iş birliğini artırabiliriz diye düşünmekteyim.

Türk Dünyası; büyük enerji kaynaklarına sahip olduğu kadar, yeşil dönüşüm sürecinde de birlikte hareket edebilir. Yenilenebilir enerji projeleri, su kaynaklarının verimli kullanımı ve iklim değişikliği ile mücadele konularında ortak girişimlerde bulunmalıyız.

Tüm bunlara ek olarak TÜRKPA Dış İşleri Komisyonları üyeleri olarak Seçim gözlemi ve faaliyetleri geliştirilebilir, diye düşünmekteyim.

Özetle, TÜRKPA Dış İşleri Komisyonları, parlamenter diplomasiyi etkin kullanarak Türk dünyasının küresel düzeyde daha güçlü bir aktör olmasına katkı sağlayabilecektir. Bu doğrultuda, iş birliğimizi artırarak, ortak geleceğimizi inşa etmeliyiz. Hep birlikte, güçlü bir Türk Dünyası için azimle çalışmaya devam edeceğiz.